Elk jaar In Costa Rica Dag van de Leraar. De datum is gekozen ter ere van de geboortedag van de Costa Ricaanse politicus Mauro Fernández Acuña (1843-1905), minister van onderwijs, die een doorslaggevende rol speelde bij de vormgeving van het onderwijs in zijn land. Op de ‘Dag van de Leraar’ feliciteren leerlingen in Costa Rica hun leraren en geven hun bloemen.

1990 Aftreden van Margaret Thatcher (1925-2013) van 1979 tot 1990 de eerste vrouwelijke premier van het Verenigd Koninkrijk. Ze behoorde tot de Conservatieve Partij, maar haar sociaaleconomische politiek was in wezen ultra-liberaal.

Scarlett Ingrid Johansson (1984)

1984 Geboorte in New York van Scarlett Ingrid Johansson, een Amerikaans actrice van Deens-Joodse origine.

1980 Overlijden in Hollywood van Mae West, controversiële Amerikaanse actrice, scenariste en toneelschrijfster. Haar dialogen, steeds van eigen hand, zijn vaak op het randje van wat de censuur toestaat. Ze schrijft zelf al haar teksten. Sommige van haar lijfzinnen staan sterk in het Amerikaanse collectieve geheugen geprent, zo o.m. ‘Is that a gun in your pocket, or are you just glad to see me?’

1972 Gaston Eyskens biedt het ontslag van de regering Eyskens V aan omdat geen overeenstemming wordt gevonden over het statuut van de Voerstreek.

1959 Overlijden van in Wuppertal (Noordrijn-Westfalen) van Dr. Eggert Reeder, jurist en hoog ambtenaar in het Derde Rijk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is hij als hoofd van het Militaire Bestuur in België en Noord-Frankrijk de belangrijkste organisator van de bezetting én van de collaboratie. Als rechterhand van de Duitse militaire bevelhebber Alexander von Falkenhausen is hij bevoegd voor alle burgerlijke aangelegenheden. Op politiek vlak speelt hij een veel gewichtigere rol dan zijn baas. Op 18 april 1945 wordt Reeder door de Amerikanen aangehouden en in 1947 aan België uitgeleverd. Met het proces tegen hem en tegen von Falkenhausen wordt getreuzeld. Op 9 maart 1951 wordt hij door de krijgsraad te Brussel veroordeeld tot twaalf jaar dwangarbeid, maar komt onmiddellijk vrij. Eens terug in Duitsland krijgt hij een directiefunctie bij de Duitse Bond van Belastingbetalers.

1940 De Unie van Hand- en Geestesarbeiders (UHGA) gaat van start als Belgische vereniging van vakbonden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk gebeurde dit met de steun van de ‘oude’ christelijke, liberale en socialistische syndicaten én met instemming van kardinaal Ernest van Roey. Zij waren ervan overtuigd dat Duitsland de oorlog zou winnen en dat er voor hen een rol was weggelegd in een naoorlogse autoritaire Belgische staat.

1916 Overlijden in Glen Ellen (Californië) van de Amerikaanse auteur Jack London (pseudoniem van John Griffith Chaney). Deze oude zeehondenjager, walvisvaarder, gouddelver en vagebond verwerft een enorme populariteit door zijn vele romans: The Son of the Wolf (1900), The Call of the Wild (1903), The Iron Heel (1908), Martin Eden (1909) en nog twintig andere. Hij verkondigt zijn leven lang een socialisme dat geïnspireerd blijkt door Nietzsche en een verheerlijking is van de eenzame doorzetter van lage komaf.

1892 Overlijden in Rijsel (Frans-Vlaanderen) van de heemkundige en volkszanger Alexandre Desrousseaux, schrijver van vele honderden liedjes, waarvan het bekendste Le P’tit Quinquin, snel het officieuze volkslied van de stad Rijsel werd.

1890 Geboorte in Rijsel (Frans-Vlaanderen) van generaal Charles de Gaulle.

Hector Lebon (1863-1935)

1863 Geboorte in Zottegem van Hector Lebon, Vlaamsgezind advocaat en politicus. Al in 1885 is hij medestichter en eerste ondervoorzitter van het Vlaams Rechtsgenootschap. Hij vestigde zich als advocaat in Antwerpen. Lebon is bijzonder actief in de Vlaamse Juristenvereniging waarvan hij een tijdlang voorzitter is, naast zijn hoofdredacteurschap van het Rechtskundig Tijdschrift voor Vlaams België. Zijn voornaamste objectief is de vernederlandsing van het gerecht.

Verder is actief binnen de Nederduitse Bond, waar hij de voorman is van de sociale vleugel die ijvert voor algemeen stemrechten en politieke rechten voor de arbeiders. In 1895 is hij mede-initiatiefnemer bij de oprichting van de Christene Volkspartij in Antwerpen. Hij wordt voorzitter van en schrijft het partijprogramma. Lebon, intussen weg uit de CVP, wordt voorzitter van de Nederduitse Bond en vormt die na de Eerste Wereldoorlog om tot de Antwerpse Volksbond. In 1921 werd hij verkozen tot gemeenteraadslid. Tot zijn dood in 1935 is hij schepen van Antwerpen en senator.

1856 Geboorte in Amsterdam van Cornelis de Gelder, beter bekend onder zijn bijnaam Had-je-me-maar. Zwerver, muzikant en lijsttrekker van de Rapaille Partij, georganiseerd door Erich Wichman en enkele vrienden. In 1921 neemt die partij deel aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Had-je-me-maar wordt verkozen. Hij heeft nooit zitting gehad, omdat hij vlak na de verkiezingen werd gearresteerd wegens openbare dronkenschap.

1844 Het Vlaamse dagblad Vlaemsch België houdt ermee op. Het verscheen voor het eerst op 1 januari 1844 in Brussel en was opgericht door een aantal vooraanstaande letterkundigen. De uitgave van een dagelijks verschijnende Nederlandstalige krant was in 1844 een hoogst gewaagde onderneming. Alleen de gegoede burgerij kon zich toen een krant veroorloven – en die las ook in Vlaanderen uitsluitend Franstalige kranten. De financiering was dus een probleem. Een aantal letterkundigen, onder wie Hendrik Conscience, Jan J. de Laet en Theodoor van Ryswyck, doorkruisten het Vlaamse land, op zoek naar geldschieters en abonnees. Zij konden de helft van het benodigde kapitaal vergaren. De andere helft werd geleverd door de Vlaamsgezinde Waal Lucien Jottrand (1804-1877). De redactie bestond uit Jan J. de Laet, hoofdredacteur, bijgestaan door Domien Sleeckx, Jaak van de Velde, Hendrik Conscience, Theodoor van Ryswyck en Ferdinand A. Snellaert.

Vlaemsch België kwam op voor de Vlaamse belangen, tegen het officiële verfransingsbeleid en tegen de sociale achterstand. De krant houdt het echter nog geen jaar uit.

1540 Blijde intrede van keizer Karel V in Betun (Frans-Vlaanderen).

1476 De Bourgondische hertog Karel de Stoute start het beleg van Nancy, in een ultieme poging om de Lotharingse hoofdstad te overmeesteren. Zijn strategisch doel is de territoriale verbinding tussen Bourgondië en de Lage Landen. Hiervoor kwam enkel het hertogdom Lotharingen in aanmerking dat precies tussen beide ligt. Op het einde van het beleg, enkele maanden later, sneuvelt Karel, verraden door een van zijn legeraanvoerders.

643 De koning der Longobarden, Rothar ofte ‘de rosse’ (606-652), laat alle mondelinge wetten en gebruiken van zijn volk optekenen en vervolgens in Pavia uitgeven. Dit Edictum Rothari, in het Latijn opgesteld, is het eerste wetboek dat werd uitgegeven na de ondergang van het Romeinse Rijk. In 636 was hij koning Ariovald opgevolgd en met diens weduwe Gundeperg getrouwd. De Longobarden, ‘langbaarden’, waren een Germaans volk dat oorspronkelijk in Scandinavië woonde en met de Volksverhuizingen naar Noord-Italië trok. De regio Lombardije in Italië is naar hen genoemd.

Eggert Reeder

22 november. Historische dag: eerste Nederlandstalige krant in België stopt

Hitler en de Belgen

‘De nieuwe Alva’: Hanns Albin Rauter