Het waren lastige onderhandelingen, maar uiteindelijk zijn Israël en Libanon het toch eens geraakt over de gasvoorraden aan de Libanees-Israëlische kust.

Het akkoord is nog niet officieel getekend, en als dat gebeurt zullen Libanon en Israël dat apart doen, want de twee staten erkennen elkaar niet. Het is vooral Libanon dat een officiële ondertekeningsceremonie weigerde. Er zal beroep worden gedaan op de Verenigde Naties om de documenten getekend te krijgen. En Libanon en Israël worden ook nog eens gevraagd om een brief te sturen naar Washington om hun akkoord te bevestigen. De onderhandelingen vonden plaats onder de leiding van de Amerikaanse gezant Amos Hochtstein, een energiespecialist. Aan Libanese kant werden de onderhandelingen geleid door Elias Bou Saab, gewezen minister van Defensie, vertrouweling van president Michel Aoun, en tevens echtgenoot van de bekende Libanese zangeres Julia Boutros.

In 1949, een jaar na de oprichting van de staat Israël, tekenden de twee staten een wapenstilstand, maar daar is het dan ook bij gebleven. Israël heeft een vredesakkoord met buren Egypte en Jordanië, maar niet met de twee andere buren, Libanon en Syrië. Libanon en Israël voerden al vier keer oorlog. In Libanon bevinden zich nog steeds Palestijnse vluchtelingenkampen, en zowel Libanese christenen als sjiieten hopen nog steeds (tevergeefs) dat die ooit zullen kunnen terugkeren naar Israël.

Chantage

Zowel de Israëlische premier Yair Lapid, de Libanese president Michel Aoun (en premier Najib Mikati en parlementsvoorzitter Nabih Berri), als de Franse president Emmanuel Macron, de Amerikaanse president Joe Biden als secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres zijn zeer enthousiast over het akkoord. Tot verbazing van velen is ook de Libanese sjiitische militie Hezbollah tevreden met de deal, maar niet de Israëlische oppositieleider, en gewezen premier, Benjamin Netanyahoe, die van mening is dat Israël bezweken is voor chantage door Hezbollah.

Ayelet Shaked, minister voor Binnenlandse Zaken in Israël, is de enige Israëlische minister die niet juicht bij de deal met Libanon. Zij behoort tot Yamina, een zeer rechtse partij. Zij wil dat de Knesset, het Israëlische parlement, een stemming houdt over de gasovereenkomst, terwijl premier Lapid precies wil vermijden dat er geruzie komt in het parlement. Vervelend voor Likoed en Yamina is dat alle hoofden van de Israëlische veiligheidsdiensten positief staan tegenover de overeenkomst met Libanon. Hezbollah heeft zich deze keer flexibel opgesteld, en dat zou wel eens te maken kunnen hebben met de verminderde fondsen die het ontvangt van het door Amerikaanse sancties geteisterde Iran.

De gasdeal is zowel goed voor de Israëlische als Libanese economie, Libanese economie die momenteel dramatisch slecht scoort. Voor Lapid moest het akkoord er vrij snel komen omdat er binnenkort Israëlische verkiezingen zijn, voor Aoun was er ook hoogdringendheid omdat de man aan zijn laatste weken presidentschap bezig is. Toch zal dit akkoord tussen de twee staten niet leiden tot wederzijdse erkenning, en een toekomstig vredesakkoord tussen Libanon en Israël zit er niet direct aan te komen. Israël heeft het gevoel dat haar noordelijke grens nu veiliger is, en dat is het zo wat.

Terriotoriale wateren

Het geruzie tussen Libanon en Israël over hun territoriale wateren dateert al van 2007. En uiteraard zitten er in de grond een aantal gasvelden die zich zowel in de Libanese als de Israëlische zone bevinden. Uiteindelijk is men het er over eens geraakt dat de gaszone genaamd Karish naar Israël gaat, Qana gaat naar Libanon. Maar, er werd overeengekomen dat een deel van de opbrengsten van Libanese Qana naar Israël zal gaan. Die formule van gedeelde opbrengsten was één van de moeilijkste punten tijdens de onderhandelingen.

Maar terwijl Karish bijna klaar is om geëxploiteerd te worden, is er nog veel voorbereidend werk te doen in Qana alvorens dat er gas uit de diepte komt. Daarvoor wordt gemikt op 2023, maar het kan ook 2024 worden. Eind goed al goed ? Dat is niet zeker, want indien Netanyahoe met zijn Likoed-partij de verkiezingen wint, en hij opnieuw premier zou worden, dan belandt het akkoord in de vuilbak.

Qatar heeft zich ondertussen al kandidaat gesteld om het consortium te vervoegen om olie in de Libanese wateren te exploiteren, met het Franse TotalEnergies en het Italiaanse Eni. Ook het Russische Novatek was kandidaat, maar heeft zich vorige maand teruggetrokken. Schepen van het Britse Energean zijn reeds actief in de Israëlische wateren. Israël heeft zich al kandidaat gesteld om gas uit Karish te exporteren naar Europa. Met als risico dat Europa gechanteerd kan worden door de joodse staat bij een volgend rondje geruzie over het Israëlisch-Palestijns conflict. En in afwachting van het opborrelen van Libanees gas is het voor de doorsnee Libanees nog steeds huilen met de pet op.

Elias Bou Saab

Israël en Libanon sluiten een deal rond gas