China overtroefde in 2018 voor het eerst de Verenigde Staten qua aantal wetenschappelijke publicaties. Bij de octrooien was het al langer China dat ieder ander land overtrof. In 2019 was 46 procent van alle patentaanvragen Chinees. Helaas blijken vele van deze wetenschappelijke publicaties en patenten bedrog.

Lode Goukens

De Chinezen willen de westerse dominantie in de wetenschap en industrie doorbreken. De reden is economisch en psychologisch. De enige echte wetenschap is een westers fenomeen. Niet één Chinese universiteit zal de Chinese traditionele geneeskunde onderwijzen, omdat het bijgeloof en sjamanisme blijkt. Acupunctuur om iets te noemen is kwakzalverij. Het is een pijnlijke ervaring voor een volk dat zich beroept op een vier- of vijfduizendjarige beschaving.

Het zich toe-eigenen van historische uitvindingen lukt niet meer. Zo weet iedereen ondertussen dat papier in Indonesië werd uitgevonden en ook het buskruit en het kompas zijn niet meer onomstotelijke Chinese vondsten. China was lang een slapende reus. Japan heeft in het begin van de twintigste eeuw de westerse wetenschap inclusief de structuren qua hoger onderwijs zoals universiteiten geadopteerd en de rest van de wereld heeft dit voorbeeld tijdens die eeuw gevolgd. China was een van de laatste landen en deed dit pas ruim na de dood van Mao Zedong.

Publish or perish

Een van de geplogenheden binnen de academische wereld op westerse model zijn publicaties van artikels in vakbladen en wetenschappelijke tijdschriften. De meest prestigieuze zijn de zogenaamde peer-review-tijdschriften. Artikels worden anoniem gemaakt en door anonieme specialisten op hun merites beoordeeld. Deze ontluizing moet een garantie voor de wetenschappelijke belangrijkheid van de publicatie garanderen. Indien zo’n artikel achteraf toch niet reproduceerbaar blijkt, dan volgt een retractie of intrekking van de publicatie door de uitgever.

Met de komst van het internet volgden andere uitgeef-fenomenen zoals de megatijdschriften, de rooftijdschriften, open access en preprint-databanken. Het eerste fenomeen, de megatijdschriften, zijn tijdschriften over van alles en nog wat zoals PLOS. De predatory journals zijn dan weer tijdschriften die vaak complete onzin publiceren tegen forse betaling. Het Indiase Omics is de bekendste roofuitgever. Het bedrijf doet zich voor als echte uitgever, maar de tijdschriften hebben namen die lijken op bestaande wetenschappelijke tijdschriften en bedriegen zo vooral academici uit derdewereldlanden.

Open Acces is van een geheel andere orde. Het principe is dat wetenschap voor ieder toegankelijk moet zijn als het met publieke middelen werd gefinancierd. OA kan zowel als megatijdschrift en als peer-review bestaan. De kwaliteit hangt gewoon af van de redactie en de praktijken. Preprint servers zijn dan weer servers waarop artikels staan die snel gepubliceerd worden nog voor een peer-review. Zenodo, Arxiv en SSRN zijn voorbeelden van een preprint-server.

Wetenschappelijke wedloop

De postprint is dan weer een artikel dat peer-review onderging, verscheen in een wetenschappelijk tijdschrift en dat bijvoorbeeld op sociale media zoals Academia, Researchgate, Mendeley of MySciencework gedeeld werd. Daarnaast zijn er nog servers waar de wetenschappelijke data bij onderzoek gedeeld worden zodat andere onderzoekers dit kunnen controleren of gebruiken. Deze open access repositories zoals Figshare of Dryad vallen onder het open data principe. Bijna al deze initiatieven zijn Europees of Amerikaans. Enkel de roofuitgever Omics is een bedrijf uit India.

Bij de gepubliceerde artikels zijn enkele zaken van belang: de journal impact (het prestige van het tijdschrift), het aantal keren dat een artikel geciteerd wordt in andere publicaties (citation rate) en de altmetrics (de impact qua aantal lezers, citaten, delen enzovoort).

China wou Amerika kloppen

Voor de Chinese regering was het van belang om zo snel mogelijk de Verenigde Staten als grootste producent van wetenschappelijke publicaties te onttronen. Wie veel publiceert moet immers ook veel uitgevonden hebben. Daarom dat ook elk klein deelaspect meteen gepubliceerd wordt, hoewel het grotere plaatje vaak ontbreekt. Dit is een wedloop.

Die massale Chinese productie blijkt nu in zeer grote mate te bestaan uit vervalste gegevens en neponderzoek. Zo bewees tweep Elisabeth Bik (twitter @MicrobiomDigest) dat vele illustraties puur Photoshop-werk zijn. Haar tweets brachten al een lid van de Chinese Academie voor Wetenschappen ten val. Nota bene een beroemde Chinese onderzoeker en rector van de Nankai Universiteit in Tianjin, Cao Xuetao, die openlijk pleitte voor betere wetenschappelijke praktijken.

Het kwam Bik te staan op massa’s bedreigingen en beledigingen in slecht Engels van Chinezen. Een discussie op PubPeer van de postprints van Cao Xuetao bezegelde diens lot. Ruim 50 van zijn artikels over kanker bleken problematisch. De Chinese professor die honderden medewerkers telt in diverse instellingen waaronder het Instituut voor Immunologie van de Tweede Militaire Medische Universiteit in Shanghai (bekend als het National Key Laboratory of Medical Immunology) is nu het voorwerp van een officieel onderzoek door het Chinese ministerie van Onderwijs. 28 tijdschriften ondernamen al maatregelen.

Retracties zijn voorlopig zeldzaam

De meeste tijdschriften hielden echter de boot af. De meesten waaronder prestigieuze bladen zoals Science, Nature Communications, Cardiovascular Research en Molecular Immunology beweren de publicaties te verifiëren. Retracties zijn voorlopig zeldzaam. Een retractie volgt meestal wanneer een onderzoek niet reproduceerbaar blijkt en dus fout is of er gewoon geknoeid werd met de resultaten. Dit gebeurt vaker zoals onlangs met Alzheimeronderzoek rond microglia. Westerse universiteiten zijn zeer streng wat academische fraude betreft en retractie op eigen aanvraag is voor auteurs vaak de elegantste vluchttroute.

Lode Goukens

Figuur 1 voorbeeld van een recente retractie

De Duitse bioloog Leonid Schneider nagelt het Chinese bedrog op zijn blog aan de schandpaal en haalde daarmee Der Spiegel. De titel ‘The full-service paper mill and its Chinese customers’ sprak boekdelen. De papiermolen draait permanent fake medisch onderzoek uit. Ondertussen staan al meer dan 350 Chinese artikels op een zwarte lijst en deze blijken allemaal afkomstig van dezelfde papiermolens in China. Vaak opzienbarend onderzoek dat tot therapie leidde. Schneider beschuldigt de redacties bij onder andere Elsevier en Wiley zelfs van corruptie.

Valse wetenschappelijke studies

De Chinese papiermolen had die redacties moeten opvallen. Zo blijken onderzoekers soms met Gmail-adressen te werken (elke universiteit of elk hospitaal ter wereld heeft eigen e-maildiensten). Afgezien van het feit dat de Chinese overheid Google en Gmail reeds jaren blokkeert veronderstellen tal van critici dat de Chinese overheid achter deze papiermolens zit en nu een prominent lid van de club opoffert om geen gezichtsverlies te leiden. Pikant detail: Cao Xuetao werd onlangs lid van de Amerikaanse academie voor wetenschappen.

De wetenschappelijke studies blijken vaak 100% vals en vonden nooit plaats. Het enige doel is het aantal publicaties van een auteur op te drijven en het aantal Chinese wetenschappelijke publicaties te pimpen. Bovendien schilderen veel Chinezen alles af als een westerse samenzwering. Nochtans bereikte het bedrog van Cao Xuetao de Chinese pers en de publieke verontwaardiging bleek groot. Ook Chinese kranten pakten de fraudeurs keihard aan, wat op zich toch uitzonderlijk mag heten. Voor veel Chinezen is het bedrog het gevolg van de publicatiedruk om carrière te maken binnen de Chinese academische wereld.

Omdat de Chinese president Xi Jingpin een fan van de traditionele Chinese artsenij is, blijken nu ook tal van ongefundeerde artikels over kwakzalverij op te duiken op westerse redacties. De bewuste papiermolens zouden zich bevinden in de provincies Shandong, Jilin en Henan.

Een onaangenaam gevoel

Waar vroeger plagiaat het grootste probleem vormde, lijkt nu wetenschappelijke ethiek in het algemeen het probleem. Vrij onschuldige vormen zoals zelfplagiaat zijn schering en inslag, maar vervalste statistieken, gefotoshopte afbeeldingen van microscopisch onderzoek en verslagen van fictieve onderzoeken blijken de toon te zetten. De schaal van het probleem doet vermoeden dat het in China een institutioneel probleem is. Al dan niet georganiseerd door de overheid die massaal Chinese onderzoekers naar westerse universiteiten stuurt en zo de cv’s wil oppoetsen.

Met het huidige Coronavirus (Codiv1) en de lof die de Chinese overheid wereldwijd krijgt voor maatregelen die niet verifieerbaar zijn, zorgt deze grootschalige wetenschappelijk fraude voor een onaangenaam gevoel. Hoeveel van de informatie over de pandemie is waar? Hoe betrouwbaar is de Chinese medische wetenschap?

Elisabeth Bik

China belazert de boel met fake science