2007 Op een veiling in New York brengt het schilderij ‘Sint-Jakob de Grotere in gebed’ van Rembrandt bijna twintig miljoen euro op.

2005 In Nederland wordt de dichter Driek van Wissen (1943-2010) na een internetstemming aangewezen als de nieuwe Dichter des Vaderlands, voor een periode van vier jaar (2005-2009). Hij is de opvolger van Gerrit Komrij, die vanaf 2000 de eerste Dichter des Vaderlands was.

Kim van Kooten (°1974)

1974 Geboorte in Purmerend (Noord-Holland) van de actrice en scenarioschrijfster Kim van Kooten. Ze speelde onder meer in de films Zusje, Jezus is een Palestijn, Mariken, Bella Bettien, Phileine zegt sorry, Onder het hart en de tv-series Evelien, In therapie, Hollands hoop, Missie aarde. Ze schreef het scenario van Alles is liefde, Alles is familie, Mariken en de musical Na de zomer. Ze begon ooit als programmamaakster bij de VPRO-radio. Dochter van schrijver, acteur en komiek Kees van Kooten. Ze trouwde in 2003 met acteur Jacob Derwig.

1952 Overlijden in Haarlem (Noord-Holland) van schrijver en dichter Lodewijk van Deyssel (87), auteursnaam van Karel Johan Lodewijk Alberdingk Thijm. Hij behoorde tot ‘de Tachtigers’. Bekende werken van hem zijn onder meer Een liefde, De kleine republiek, De dood van het naturalisme, Mensen en bergen, De zwemschool, Blank en geel, Caesar, Kindleven, Verbeeldingen.

1932 De Amerikaanse natuurkundige Ernest Lawrence vraagt octrooi aan op de cyclotron, een apparaat om bundels geladen deeltjes te versnellen.

1930 Generaal Aleksandr Koetepov, leider van de anticommunistische Russische militaire organisaties, wordt in Parijs ontvoerd door GPU-agenten. Hij wordt nooit meer levend teruggezien. Zijn opvolger, generaal Jevgeni Miller, ondergaat zeven jaar later hetzelfde lot.

Paul Newman (1925-2008)

1926 In Londen geeft de Schotse uitvinder en televisiepionier John Logie Baird (1888-1946) een demonstratie voor wetenschappers van de Royal Institution van een door hem ontwikkeld primitief televisietoestel, de ’televisor’. Het apparaat was gebouwd van eenvoudige gebruiksvoorwerpen, zoals theekistjes, biscuitblikken en een stopnaald. Het belangrijkste onderdeel was een uit karton gemaakte Nipkowschijf.

1925 Geboorte in Shaker Heights (Ohio) van de acteur en regisseur Paul Newman. Hij trad op in onder meer The long hot summer, Sometimes a great notion, The hustler, Cat on a hot tin roof, Hud, Hombre, Road to perdition. Regie: Harry and son, The glass menagerie. Hij gaf zijn naam aan een lijn voedselproducten (Newman’s Own), en schonk de opbrengst aan goede doelen. Was autocoureur (tweede in de 24 uur van Le Mans 1979, won in 1995 de 24 uur van Daytona). Van 1958 tot zijn dood was hij getrouwd met actrice Joanne Woodward. Hij overleed in 2008 op de leeftijd van 83.

Ellen Vogel (1922-2015)

1922 Geboorte in Den Haag van actrice Ellen Vogel, bekend als ‘Grande dame van het Nederlandse theater’. Ze speelt van 1950 tot 1971 bij De Nederlandse Comedie en daarna ook in tv-series: De kleine zielen, Herenstraat 10, Willem van Oranje, Zonder Ernst, Oude koeien, Bernhard, schavuit van Oranje. Films: Brandende liefde, Het mes, De tweeling, Masterclass. Ze overleed in 2015 op de leeftijd van 93.

1877 Geboorte in Delfshaven (Rotterdam) van kunstschilder Kees van Dongen, ook bekend om zijn grafisch werk. Hij behoorde tot de groep Les Fauves en was bevriend met onder andere Pablo Picasso en Henri Matisse. Bekende werken: Vrouw op het balkon, Portret van Guus Preitinger, The corn poppy, Pagekopje, enz. Hij schilderde veel vrouwelijk naakt, met als bekendste model Brigitte Bardot. Hij was getrouwd met de Duitse schilderes Guus (Augusta) Preitinger en overleed in 1968 in Monte Carlo op de leeftijd van 91.

Baskische vlag (Ikurrina)

1865 Geboorte in Abando, nabij Bilbao, van Sabino Arana-Goiri, een groot figuur in het Baskische nationalisme. Hij sticht in 1882 de krant Bizkaitarra. In juli 1894 richt hij de vereniging Euskeldun Batzokija op, waaruit het jaar daarop, na haar verbod, onder zijn impuls de Baskische Nationalistische Partij (PNV) ontstaat. Hij is de ontwerper van de Baskische vlag (de ‘Ikurrina’). Arana was zowel antisocialistisch als antiliberaal.

Onder Franco werd het geboortehuis van Arana steen voor steen afgebroken waarna het schroot in zee werd gedumpt. De grond bleef braak liggen omdat niemand hem wilde of durfde kopen. Nu is er de partijzetel van de PNV op gebouwd.

1848 Geboorte in Welden (Oudenaarde, Oost-Vlaanderen) van Hendrik Karel Lambrecht, Vlaams bisschop. Hij wordt in 1871 tot priester gewijd en promoveert in 1875 in Leuven tot doctor in de theologie. Hij wordt hoogleraar te Leuven en professor aan het Grootseminarie te Gent. Als hij in 1888 bisschop van Gent wordt, waait er onmiddellijk een andere geest door het bisdom. Lambrecht bezocht alle steden van Oost-Vlaanderen en greep elke gelegenheid aan om het ‘gewone volk’ te ontmoeten. Hij wordt op korte tijd een geliefde bisschop bij de werkers omdat hij veel aandacht besteedt aan het arbeidersprobleem. Hij organiseert in 1889 te Gent een Congres der Sociale Werken en bepaalt dat de voertaal er uitsluitend Nederlands is. Hij ligt ook aan de basis van de katholieke arbeiderskrant Het Volk.

Hij is de Vlaams Beweging niet ongenegen, zo blijkt tijdens de jaarlijkse prijsuitreiking van de Gentse Davidsfondsafdeling. Lambrecht spoort er de jongeren aan altijd en op alle gebieden de Nederlandse taal te gebruiken. Zijn motivatie is religieus: het gebruik van het Nederlands is immers belangrijk voor het behoud van de Vlaamse zeden, wat op zijn beurt volgens Lambrecht dan weer noodzakelijk is voor het behoud van de katholieke godsdienst. In 1888 vergezelt hij de bedevaart naar Rome voor de heiligverklaring van Jan Berchmans. Zelfs de Franstalige katholieke Gentse krant Le Bien Public rapporteert ontroerd hoe de bisschop samen met de bedevaarders onder de koepel van de Sint-Pietersbasiliek de Vlaamse Leeuw zingt. In juni 1889 bezoekt hij tyfuspatiënten te Papegem bij Aalst. Enkele dagen later overlijdt hij. Hij was toen 41.

1763 Geboorte in Pau van Jean-Baptiste Bernadotte. Hij neemt op zeventienjarige leeftijd dienst in het leger als eenvoudige soldaat. Hij wordt snel officier en generaal Kléber benoemt hem tot generaal. Bernadotte sluit zich vervolgens aan bij Napoleon. In 1804 benoemt deze hem tot maarschalk en belast hem met de regering van Hannover. Een paar jaar later, als koning Gustav IV van Zweden, een tegenstander van Frankrijk, omvergeworpen is, stopt Bernadotte onmiddellijk de vijandelijkheden tegen de Zweden. Als teken van erkenning maakt Karel XIII, opvolger van Gustav IV, hem tot zijn erfgenaam. Met instemming van Napoleon werd hij vervolgens in 1810 tot Zweedse kroonprins gekozen. Acht jaar later wordt hij koning van de Zweden onder de naam Karel XIV. Hij is de eerste vorst uit het huis Bernadotte dat tot op de dag van vandaag op de Zweedse troon zit.

1682 Een stormvloed en watersnoodramp in Vlaanderen. Oostende wordt zwaar getroffen, het water komt tot de poorten van Brugge. Ook in Antwerpen komen veel mensen om het leven.

vandaag

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.

Ellen Vogel

26 januari. Net binnen: Sabino Arana-Goiri geboren, Baskisch voorman wiens geboortehuis door Franco wordt afgebroken