Zonnewende in Stonehenge

Elk jaar In het noordelijk halfrond valt de winterzonnewende of midwinter op de kortste dag van het jaar, wanneer de nacht het langst is. Na de winterzonnewende worden de nachten weer korter en de dagen langer. Iedere keer opnieuw. De exacte winterzonnewende is meestal op 21 december, maar in de een of twee jaren voorafgaande aan een schrikkeljaar, op 22 december.

Al sinds mensenheugenis wordt op diverse plaatsen het feest van ‘Sol Invictus’ (de Onoverwinnelijke Zon) gevierd. Een van de meest beklijvende vieringen is die van de ‘winter solstice’ bij Stonehenge in Engeland.

2006 Uit onderzoek van de universiteiten van Leuven en Nijmegen en blijkt dat de televisie geen goed beeld van de samenleving geeft. Niet alleen etnische minderheden zijn ondervertegenwoordigd, dat geldt ook voor vrouwen, kinderen en senioren. De Nederlandse publieke omroep besluit 2 miljoen euro te gaan besteden aan onderzoek naar kijkgedrag van etnische minderheden.

2006 Na langdurig archiefonderzoek concluderen kunsthistoricus Frans Grijzenhout en historicus Niek van Sas (Universiteit van Amsterdam) dat de man die is geportretteerd op Jan Steens schilderij De burgemeester van Delft en zijn dochter, niet de burgemeester van Delft blijkt te zijn, maar graanhandelaar Adolf Croeser. Ze komen tot dat besluit nadat het schilderij in 2004 voor bijna twaalf miljoen euro werd aangekocht door het Rijksmuseum Amsterdam.

1992 Om 07u33m20s in de ochtend klapt een Martinair DC-10 neer bij de landing in Faro, Zuid-Portugal. Het vliegtuig heeft 327 passagiers aan boord en 13 bemanningsleden. Van de passagiers, op weg naar hun kerstvakantie bestemming in Portugal, vinden 54 de dood. Twee bemanningsleden verliezen het leven. Daarnaast raken 106 personen zwaargewond.

Door harde dwarswind (zogenaamde ‘windschering’) tijdens een onweersbui landt het vliegtuig met hoge snelheid op het rechterdeel van het landingsgestel, dat daardoor afbreekt. Het toestel begint te tollen om de lengteas, breekt in tweeën en vliegt in brand.

1990 Met enige vertraging is nu ook in Albanië Sovjetdictator Jozef Stalin (1879-1953) in ongenade gevallen. Zijn standbeelden worden neergehaald.

Terreurdaad boven Lockerbie (Schotland)

1988 Boven het Schotse dorp Lockerbie ontploft een bom in een Boeing 747 van PanAm. Het toestel stort neer en 259 inzittenden vinden de dood, evenals 11 inwoners van Lockerbie. Het toestel was vanuit Duitsland via Londen op weg naar New York. Terroristen hadden de bom in een transistorradio verstopt. In 2001 wordt de Libische geheimagent Abdelbaset al-Megrahi voor deze aanslag door Schotse rechters veroordeeld tot levenslang. In 2009 komt hij echter vrij op humanitaire grond: stervende aan prostaatkanker. Maar kijk, terug in Libië blijkt de ziekte toch nog behandelbaar, en leeft hij nog 3 jaar.

1970 Geboorte te Mortsel, in een Vlaams-nationaal gezin, van Bart De Wever, historicus, voorzitter van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) en burgemeester van Antwerpen.

Elyesa Bazna (1904–1970) alias Cicero

1970 Je moet niet alles geloven en ook niet het tegendeel. Overlijden van de Albanees-Turkse spion Cicero (Elyesa Bazna, 66). Hij fotografeerde op de Britse ambassade in Istanboel een groot aantal documenten over Operation Overlord, de landingsplannen voor D-Day, en verkocht deze aan de Duitsers. Maar die vertrouwden het niet en deden er niets mee. Dit zou later bekend worden als de ‘Cicero affaire’. De Duitsers betaalden de spion met vals Brits geld. Hij sterft te München in armoede, als nachtportier, aan een leverkwaal.

1964 In Groot-Brittannië wordt de doodstraf afgeschaft.

1955 De Vereniging voor Nederlandstalig Vrijzinnig Hoger Onderwijs (VNVHO) wordt opgericht onder impuls van Paul de Grote, de toenmalige voorzitter van de raad van beheer van de Université libre de Bruxelles (ULB). Belangrijke leden waren onder meer Raymond Brulez, Richard Declerck, Hendrik Fayat, Albert Lilar, Omer Vanaudenhove, Herman Vanderpoorten, Piet Vermeylen en Willem Verougstraete.

De VNVHO wilde de belangen van het Nederlandstalige onderwijs aan de ULB verdedigen en pleitte als drukkingsgroep in de jaren 1960 voor een verdubbeling van de ULB. Ze had een belangrijk aandeel in het ontstaan van de autonome Vlaamse universiteit in Brussel, de VUB, in 1969.

1917 Geboorte in Amsterdam van journalist en columnist J.L. Heldring, voluit Jérôme Louis Heldring. Hij schreef voor het NRC Handelsblad (column ‘Dezer dagen’) en van 1968 tot 1972 was hij hoofdredacteur van de krant. Hij was één van de bekendste conservatieve denkers van zijn tijd, zijn columns vormden een ijkpunt voor Nederlanders en Vlamingen met belangstelling voor (internationale) politiek. Computer en internet waren niet aan hem besteed. Hij overleed in 2013 op de leeftijd van 95.

Garmt Stuiveling (1907-1985)

1907 Geboorte in Stroobos (Friesland) van de dichter en letterkundige Garmt Stuiveling. Medeoprichter van het Humanistisch Verbond (in 1946). Hoogleraar taalbeheersing en Nederlandse letteren in Amsterdam. Hij was pacifist, geheelonthouder en sociaaldemocraat. Hij schreef onder meer Tegen de stroom, Wordend kristal, Ego en echo. In 1935 trouwde hij met de schrijfster Mathilde van Vierssen Trip (1907-2010). Hun dochter Saskia Stuiveling was de eerste vrouwelijke voorzitster van de Algemene Rekenkamer. Hij overleed in 1985.

1906 De Nederlandse marine neemt haar eerste onderzeeboot in dienst: Hr. Ms. O 1. De Belgische marine heeft ‘bewust’ geen onderzeeër, lezen we in Het Nieuwsblad van 11 juli 2009: alle ons omringende landen hebben hun legers uitgerust met onderzeeërs, België niet. Daar blijkt een verklaring voor die de krant ‘steekhoudend’ noemt. ‘Onze marine dateert van net na de Tweede Wereldoorlog’, legt François Winkelmans uit, woordvoerder van de Belgische marine. ‘Op dat moment was haar belangrijkste taak het mijnenvrij maken van de Belgische havens. Vandaar dat onze marine zich in die opdracht specialiseerde. Een bewuste keuze, die we niet betreuren. Onze expertise in het ruimen van mijnen op zee heeft ons immers wereldfaam opgeleverd.’

1867 Jacob F. Heremans, E. de Clercq, Adolf Sunaert, Julien Morel en Julius Vuylsteke besluiten de Vlaamse Liberale Vereniging nieuw leven in te blazen. Vuylsteke wordt voorzitter en De Clercq secretaris. De VLV is nu duidelijk een politieke drukkingsgroep binnen de liberale partij. Hoewel ze nog steeds aandacht heeft voor de Vlaamse eisen profileert de VLV zich nu veel nadrukkelijker als liberaal en uitgesproken antiklerikaal. Het matigen van Vlaamse standpunten gebeurt vooral onder impuls van Vuylsteke en is volgens hem de enige manier waarop de groep een plaats binnen de Vlaamsvijandige liberale partij kan bemachtigen. De vereniging verdedigt de symbiose van Vlaamse, liberale, en democratische principes.

Deze strategie werpt vruchten af: de VLV wordt door de liberale partij in Gent aanvaard en in 1885 vormt ze mee de basis van de Bond der Vlaamse Liberale Maatschappijen te Gent.

1163 Grote delen van de Lage Landen worden getroffen door de Sint-Thomasvloed. Deze verschrikkelijke stormvloed resulteert in enorme overstromingen en het breken van dijken langs de Maas.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.

Elyesa Bazna

21 december. Net binnen: Nederlandse publieke omroep geeft 2 miljoen om etnische minderheden te bereiken