In Hohenstein-Ernstthal (Saksen) wordt op 25 februari 1842 de Duitse auteur Karl May geboren, een van de meest productieve auteurs van avonturenromans en überhaupt een van de meest gelezen Duitstalige schrijvers. De wereldwijde oplage van zijn werken wordt geschat op 200 miljoen, in 46 verschillende talen.

Karl May wordt in bittere ellende geboren. Zijn ouders zijn doodarme wevers. Hij is de vijfde van veertien kinderen, van wie er negen in de eerste levensmaanden stierven. Karl, de enige overblijvende jongen, heeft een moeilijke jeugd, want als baby wordt hij na enkele maanden blind en blijft dat tot zijn vijf jaar. Hun huisarts vermoedt vitaminegebrek en slaagt erin het kind te genezen door de toediening van vitamine A.

Hij vliegt van school – een kleinseminarie – wegens het achterhouden van zes kaarsen, die hij thuis met Kerst als geschenk wilde geven. May geraakt maar niet aan de slag en bezondigt zich doorlopend aan kleine diefstallen en oplichting. Hij wordt in 1865 gearresteerd en veroordeeld tot vier jaar cel. Gevangenisinspecteur Alexander Krell is onder de indruk van zijn literair talent en maakt May tot zijn ‘schaduwschrijver’ voor specialistische artikelen. Gedurende deze tijd creëert May een lijst van meer dan honderd titels en onderwerpen voor zijn eigen geplande schrijverscarrière.

Na zijn vrijlating mislukken alle pogingen van May om een schrijversbestaan op te bouwen en hij hervat de fraude en diefstal. Na zijn eerste arrestatie in juli 1869 kan hij tijdens een gevangenentransport ontsnappen. Maar in januari 1870 wordt hij weer aangehouden wegens landloperij.

In 1880 – hij is dan 38 – kan May eindelijk trouwen met zijn langjarige vriendin Emma Pollmer en zorgt vanaf dan voor een fatsoenlijk gezinsinkomen. Hij schrijft vanaf 1879 ontelbare indianenverhalen en reis- en avonturenromans. May is de geestelijke vader van onder meer het Indianenopperhoofd Winnetou, waarvan de belevenissen verzameld zijn in drie delen, en die van de ‘cowboy’ Old Shatterhand. Hun lotgevallen spelen zich af in het Wilde Westen, vlak na de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Sommige landen, die hij tot in details beschrijft, heeft hij nooit met eigen ogen gezien.

Karl May overlijdt in 1912; hij is dan 70.

Van veel van zijn werken zijn films gemaakt, toneelbewerkingen, hoorspelen en ook strips. De uitgever W.H.J. van Nooten uit Haarlem gaf al in 1890 De oude dood uit als eerste Nederlandstalige boek van Karl May.

Emma Pollmer

Vandaag 1842: cowboy-auteur Karl May geboren, eerst blind en dan in de gevangenis