Philippe behoort tot een minderheid waarvan we zelden horen: de Franstalige minderheid op Vlaamse bodem. Hij woont in De Haan aan Zee en volgt uw auteur al jaren. Ooit stelde hij zich voor met de epische zinsnede: ‘Ik ben Belg, Vlaming, Zuid-Nederlander en/of Heel-Nederlander – haalt u door wat niet van toepassing is’.

Philippe leerde uw auteur interessante dingen. Zo waren er Franstalige elites in Gent die aanvankelijk zeer nauw waren met het oranje koningshuis. Er kwamen prinsen naar België om de bloemetjes buiten te zetten op wijzen die in Den Haag niet mogelijk waren. Inclusief het daarna opbloeien van jongedames wiens rekeningen op mysterieuze wijze eveneens vanuit Den Haag werden voldaan.

Een moment van bezinning

Dat alles is relevant omdat Philippe mij confronteerde met een citaat. ‘De islamisering van Europa is een gevolg van het afbreken van de Westerse geestelijke weerbaarheid, van het opdrogen van filosofische bronnen, van oprukkend hedonisme en relativisme. De islamisering is het invullen van een vacuüm. Maar onze politici hoor ik hier niet over. Het is wachten op een massabeweging. Op een groot Europees ontwaken.’

Ik las het en dacht, is dit gisteren geschreven of vandaag? Het kan onmogelijk relevanter en actueler zijn! Philippe gaf aan te citeren uit mijn eigen artikel, geschreven eind december 2014. Op voorspraak van Derk Jan Eppink werd het destijds gepubliceerd op Jalta, het vlaggenschip van Joshua Livestro. Jalta werd ronkend aangekondigd en namen als Thierry Baudet, Annabel Nanninga en Eppink zelf, zouden de betalende abonnees trekken en vasthouden. Het kwam echter niet van de grond en iedereen ontdekte wat iedereen al wist: het is nagenoeg onmogelijk om als rechts schrijver te overleven van je pen.

Livestro werd George Soros aanhanger en de andere genoemden hebben hun schaapjes intussen op het droge via een politieke functie. Des te onvergeeflijker is het dat uw auteur door de eurofractie werd opgeofferd als een pion in het steekspel tussen JA21 en FvD, toen zij zich afsplitsten. Een steekspel en breuk waarmee ik niets te maken had. Hoe dan ook brengt een artikel als onderstaande de vraag boven, heeft onze strijd zin en maakt wat wij doen verschil?

‘U moet begrijpen – ik ben toegewijd aan de revolutie. Niets gaat voor mij boven de revolutie – zelfs niet mijn vrouw.’

De geest van de revolutie

Aldus een personage in Doctor Zhivago, een boek van de Russische Boris Pasternak. In 2014 was het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak – daarmee begon het geopolitieke verval van Europa. Terwijl de Europese naties zich in krachtmetingen uitputten groeiden de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie uit tot wereldmachten. De Eerste Wereldoorlog was in Rusland de directe aanleiding tot de communistische revolutie.

Maar welke Europeaan heeft vandaag nog dezelfde wilskracht, idealisme en offerbereidheid als Pasternak’s revolutionairen? Het doet pijn te constateren dat dit in 2014 eigenlijk alleen de jihadisten en Syrië-gangers waren. Wellicht zijn er in het leger nog enkele patriotten te vinden – hun Spartaanse waarden contrasteren echter steeds scherper met de pudding-cultuur van de samenleving die zij verdedigen.

In de jaren zestig brak een groot scepticisme uit. Een maatschappelijk scepticisme: tegen het gezag van kerk en familie. Een filosofisch scepticisme: tegen objectieve kennis en vastomlijnde waarheden. Een scepticisme van Derrida en Feyerabend, van Woodstock en Provo. Op de ruïnes van dat scepticisme is een massaconsumentisme gegroeid. Er lijken nauwelijks nieuwe waarden of credo’s voor in de plaats gekomen. Volgens Theodore Dalrymple leeft de huidige Europeaan op geërfd moreel kapitaal van verloren tradities en vorige generaties.

Leeg hedonisme

Moreel kapitaal dat snel opdroogt, zoals wij constateren in de clip ‘Habits’, een lied dat in 2014 werd uitgebracht door de Zweedse zangeres Tove Lo. In het filmpje zien we hoe een jongedame die door haar vriend gedumpt is verdwaasd door kroegen zwerft, op zoek naar een sekspartner om haar pijn te vergeten. Omstanders betasten haar en kussen haar nek – ze laat het achteloos over zich heenkomen, tegen een achtergrond van verpauperde, met-graffiti-bekladderde steegjes. Dan wimpelt ze hen af en rent ze door drank bedwelmd de kille nacht in.

De clip toont dat hoewel jonge mensen bijeenkomen en ogenschijnlijk samen lol hebben, het uiteindelijk toch ieder voor zich is. Hoe zou een meisje met liefdesverdriet vijftien jaar geleden zijn afgebeeld? Op haar slaapkamer, gekleed in hartjespyjama, schrijvend in haar dagboek en omringd met knuffelberen.

Voor groei en banen

Het probleem van de Westerse beschaving, meer specifiek de Europese, is dat onze politieke instituties zich slechts bekommeren om een deelaspect van het verval: de economie. ‘Voor groei en banen!’ Europese landen zijn economische grootmachten en zullen dat vermoedelijk nog enige tijd blijven.

Het verval zit ook in sociale, culturele en spirituele kwesties. Dat merken de inwoners van binnenwijken die de druk voelen van militante minderheidsgroepen en hun islamitische religie. De eerste gastarbeiders die hier kwamen behielden hun conservatieve levenswaarden maar wezen de Westerse natiestaten niet openlijk af. Vandaag hebben we te maken met hun nakomelingen. Een deel van hen grijpt terug op fundamentalistische interpretaties van de islam.

Gebreken

Het voorgaande moeten we verklaren uit gebrek aan spiritueel houvast, morele sturing, ethische richting en intellectuele bagage. De Westerse cultuur is te broos, te vluchtig en verwaterd om hen dat te bieden. Het ontbreekt aan discipline, aan gezag, hiërarchie en autoriteit. Dat vloeit voort uit het Europa van het ‘dit nooit meer’, zoals belichaamd door de Duitser Martin Schulz.

De voorzitter van het Europees Parlement reageerde met grote morele verontwaardiging op de film Innocence of Muslims: ‘We zijn het erover eens dat dit soort godslasterlijke films veroordeeld moeten worden’, zei hij, bijgestaan door leden van de Gulf Cooperation Council, ‘Ik veroordeel niet alleen de inhoud, maar ook de verspreiding van zo’n film, die enorm vernederend is voor veel mensen over de hele wereld.’

Toen ik dit besprak met een progressieve, hoge, Europese ambtenaar zei ze dat de islam een politieke kracht is met een religieus-spirituele dimensie. Ik antwoordde dat in Nederland enkel de PVV dat openlijk erkende. En dat ze door die uitspraak dus op één hoop gegooid zou worden met het Front National. Ze schrok.

De uitzichtloosheid van de jeugd

De Britse Clive Martin schreef een artikel over volgroeide volwassenen die weigeren hun eindeloze stapavonden op te geven en ook geen reden kunnen bedenken waarom ze dat zouden doen. Hij verwijst naar de hoge zelfmoordcijfers onder mannen en naar legers van jonge mannen en vrouwen die uit clubs worden gedragen met kots op hun shirt en woede in hun hart.

Ze vermaken zich met afleveringen van een nieuwe Amerikaanse comedyserie voordat ze op bed neerploffen en nieuwe smoezen proberen te verzinnen om de volgende ochtend niet naar het werk te gaan. Mede doordat er geen baan te vinden is die het werken waard is, is het naar de klote gaan in het weekend het enige waarin ze nog geloven. ‘Wij zijn een stuurloze generatie die zonder grote dromen en mythes niet meer weet waar we naartoe moeten werken.’

Voor onze ouders was het wel anders, schrijft Martin: ze kwamen gemakkelijk aan de bak en beëindigden hun jeugd ten faveure van verantwoordelijkheden, huiselijke waarden en het gezinsleven. Van dat beschavingsfundament is na generaties hedonisme, postmodernisme en feminisme weinig over.

Emancipatie en arbeidsmarkt

Ik noemde een gebrek aan discipline, gezag, hiërarchie en autoriteit. Dat hangt samen met de feminisering van Europa. Columnist Bob Smalhout noemde bijvoorbeeld ‘de extreme feminisering van justitie’. Dat hangt samen met een ander verstaan van machtsverhoudingen en conflicten, dat niet alleen cultuurgebonden is, maar in de psyche wortelt en uiteindelijk teruggaat op biologie. Een feministisch tijdschrift bracht triomfantelijk de ontdekking dat vrouwen tussen hun vijfentwintigste en dertigste meer verdienen dan hun mannelijke evenknieën. Zou er ook zo’n triomfantelijk gevoel zijn geweest als het andersom was?

Het zal voor de man moeilijker worden om zijn rol en plaats te vinden in de Westerse samenleving. Hij zal minder vaak kostwinner zijn – tegelijkertijd vallen vrouwen op mannen in voortrekkersrollen. En waar gaan Europeanen, gelet op de flexibilisering van de arbeidsmarkt, de stabiliteit en vastigheid vinden die zij qua werk en inkomen nodig hebben om gezinnen te stichten en te onderhouden? Om nog te zwijgen over de stijgende zorgkosten en steeds duurdere vaste lasten? De vergrijzing en de weerslag die deze heeft op het pensioenstelsel?

Daar komt bij dat organisaties vroeger gedragen werden door overkoepelende credo’s en gedeelde waarden. Het was belangrijk om bedrijven en instituties op tijd over te dragen op aankomende generaties. Maar de post Tweede Wereldoorlog generatie verkoos authenticiteit en individualisme boven erfgoed en traditie. Ze voelen zich geen deel van overkoepelende verbanden en maken daarom onvoldoende plaats voor aanstormende twintigers en dertigers.

Franse of Europese zelfmoord?

Het mag duidelijk zijn dat we niet de waarheid spreken als we alle problemen terugbrengen tot de islamisering van Europa. Ook Éric Zemmour, die in Le Suicide français ingaat op het verval van Frankrijk, heeft niet helemaal gelijk – het verval is geen specifieke Franse aangelegenheid maar is deel van een Europese ontwikkeling die een Europees antwoord behoeft.

De islamisering van Europa is een gevolg van het afbreken van de Westerse geestelijke weerbaarheid, van het opdrogen van filosofische bronnen, van oprukkend hedonisme en relativisme. De islamisering is het invullen van een vacuüm. Maar onze politici hoor ik hier niet over. Het is wachten op een massabeweging. Op een groot Europees ontwaken.

Meer hierover in het boek Avondland en Identiteit, dat januari 2015 bij uitgeverij Aspekt verschijnt.

Eppink

Een reflectie op het jaar 2014