Eén van de bekendste muziekwetenschappers van Engeland, de 43-jarige professor Paul Harper-Scott, zei vorige week het academische leven vaarwel en nam ontslag bij de Universiteit van Londen. Dat deed veel stof opwaaien: belangrijke Engelse kranten berichtten erover.

Weg met ons

Professor Harper-Scott – die acht boeken schreef en honderden artikelen publiceerde – zei ‘zwaar gedesillusioneerd’ te zijn over ‘de almaar dogmatischere universiteiten’ en de ‘endemische cancel cultuur…’

Het lijkt in academische kringen gemeengoed klassieke Westerse kunst en cultuur af te doen als verwerpelijk en besmet door kolonialisme en racisme. Europese culturele iconen uit de achttiende en negentiende eeuw moeten gecanceld of tenminste uit universitair onderwijs en research worden verwijderd . Iedereen was in die tijd toch een racist en direct of indirect betrokken bij de slavenhandel?

Universiteiten willen ‘dekolonialiseren’, en geen schrijver, schilder of dichter is veilig voor deze hetze. Maar het is vooral de klassieke muziek die het moet ontgelden. Daarvan springt de Europese en roomblanke herkomst het meest in het oog. Bovendien staat er een hele wereld aan muziek uit andere culturen tegenover. Zijn die soms minder?

En zelfs: weg met de muzieknoten

Zo hebben hoogleraren aan de Universiteit van Oxford voorgesteld het notenschrift uit het curriculum te schrappen. Andere dan westerse culturen gebruiken dat niet, daarom zou het ‘kolonialistisch’ zijn. Het onderwijs is toch al te veel gericht op ‘witte muziek uit het Europa van de slaventijd.’ Die ‘medeplichtigheid aan witte suprematie’ moet stoppen…

Een puntje is dat er zoveel mensen van klassieke muziek genieten. Ok, dan nog maar even niet bij het vuil. Maar het minste dat moet gebeuren is de canon van klassieke muziek ‘diverser’ maken, luidt de mantra van veel hedendaagse academici. Bijdragen van de gekleurde medemens werden volgens hen tot nu toe genegeerd of zelfs ‘witgewassen’. Waagt u het niet te vragen welke bijdragen dat dan zijn…

Ludwig van Blackhoven?

Gekleurde medemensen moest je in het 19e-eeuwse Europa toch al met een lantaarn zoeken, laat staan gekleurde componisten van klassieke muziek. En daar hadden de wokies nou net een meevaller: er circuleren al sinds begin vorige eeuw geruchten dat niemand minder dan Ludwig van Beethoven zwart was. Die hebben in het huidige klimaat de wind mee…

Lang verhaal kort: de Duitse romantische componist had Vlaamse voorouders en daar zou Spaans bloed in gezeten kunnen hebben, uit de tijd dat Spanje de Lage Landen bezetten. Eerder in de geschiedenis heersten de Moren in Spanje en voilà: Beethoven is een Afrikaan…

Had hij immers geen brede, platte neus? En stug donker haar met krullen? Was dat misschien kroeshaar? En werd hij niet consequent wit gepoederd voor portretten en optredens? Terwijl zijn dodenmasker juist zwart was?

Er zijn universitaire musicologen die in Beethovens muziek serieus Afrikaanse beats menen te herkennen. En bepaalde media gaan zoals gebruikelijk maar al te graag mee in vergezochte theorieën die de Westerse cultuur onderuithalen. Neem deze kop uit 2015, in dagblad The Guardian: “Does Beethovens music reveal his African roots?”

De titel van de laatste verhalenbundel van Zuid-Afrikaanse Nobelprijswinnaar Nadine Gordimer luidde: “Beethoven was one-sixteenth black”. Dat was fictie. In het gelijknamige verhaal wordt een tijdgenoot van Beethoven genoemd, de Russische schrijver Alexander Poesjkin. Die had wel degelijk een zwarte overgrootvader, dat maakte hem één achtste zwart.

De Franse schrijver Alexandre Dumas père kon daar nog overheen: die was één kwart zwart…

Witte Beethoven

De uiteindelijke wetenschappelijke consensus luidt dat er niets zwart was aan Beethoven. Maar woke is niet voor één gat te vangen: volgens sommige academici was de componist juist té wit.

Neem Philip Ewell, een Afrikaans-Amerikaanse hoogleraar in de muziektheorie aan City University New York, gespecialiseerd in Russische muziek, rap en hiphop – wat doe jij? Ik ben hoogleraar hiphop…

De professor – zelf een cellist, lijkt maar weinig waardering te hebben voor Beethoven. Hij schrijft dat de componist ‘net zo’n beetje boven het gemiddelde zat’. Dat hij toch zo beroemd was, zou komen omdat hij 200 jaar lang ‘de lucht werd ingestoken door het witte patriarchaat’.

Volgens Ewell is er geen enkele reden om de Negende van Beethoven hoger te waarderen dan bijvoorbeeld het werk van ene Esperanza Spalding. Ook zij is van Afrikaans-Amerikaanse afkomst: een zeer verdienstelijke en meervoudig bekroonde componiste, zangeres en contrabasspeelster. Hoe dan ook de moeite van het beluisteren waard, maar toch minder bekend dan Beethoven… Ewell weet hoe hij moet provoceren – maar er is zeker iets voor te zeggen dat een zwarte vrouw moeilijker aan de weg heeft kunnen timmeren dan Beethoven als blanke man.

Klassieke muziek verketteren

Philip Ewell lijkt één van die moderne academici die overal racisme zien en het woke vocabulaire gebruiken om klassieke muziek te verketteren. Je zou bijna denken dat ze niet kunnen verdragen dat zulke schitterende muziek uit Europa is gekomen toen dat nog helemaal blank was.

Ewell en andere haters van Westerse cultuur worden breed gesteund door veel media en krijgen daar alle ruimte. Zo schreef het Amerikaanse blad New Yorker vorig jaar: “Zwarte wetenschappers staan op tegen witte suprematie in klassieke muziek…”

Maar het grootste probleem is natuurlijk dat woke academici als Ewell tegenwoordig min of meer de dienst uitmaken op Westerse universiteiten, zeker in de Angelsaksische wereld…

Dat is exact de reden waarom professor Paul Harper-Scott voortijdig afscheid nam van het academische leven. Op internet legt hij het uit: ‘…in de afgelopen jaren is het op universiteiten normaal om iedereen ondoordachte standpunten op te dringen. Andersdenkende wetenschappers worden publiekelijk vernederd en het spreken wordt hen ontnomen. Of men probeert ze zelfs te laten ontslaan. Te veel academici in de menswetenschappen lopen kritiekloos achter de dogma’s van deze tijd aan, opgelegd door politici, media en bedrijfsleven. Universiteiten moeten juist de plek zijn waar de waan van de dag ter discussie wordt gesteld. Als dat niet meer mogelijk is, kun je ze net zo goed opheffen…’

Arbeiderskind

Het is opmerkelijk dat de musicoloog zelf afkomstig is uit een mijnwerkersmilieu in Noord-Engeland. Hij was de enige van zijn familie en zelfs van zijn dorp die een universiteit van dichtbij zag. En ondanks zijn honderden publicaties over filosofen en componisten heeft hij zich naar eigen zeggen nooit op zijn gemak gevoeld in het middenklasse milieu van academici. Het maakt begrijpelijker dat juist hij zich afzet tegen de terreur van woke, die in de eerste plaats uit de middenklasse komt…

Harper-Scott zegt ook nog dit: “Het zou zover kunnen komen dat universiteiten besluiten de studie van Beethoven, Wagner en anderen te verwijderen uit het curriculum. Dat zou dan kennelijk om de imaginaire en ronduit krankzinnige reden zijn dat je op die manier de leefomstandigheden van sociaal, seksueel, religieus of raciaal minder bevoorrechte groepen zou verbeteren.”

Hiermee benoemt hij één van de meest wezenlijke tekorten van de woke ideologie.

Esperanza Spalding

Woke wetenschap: Ludwig van Beethoven was een Afrikaan