In 1999 besloot de federale regering om het gedoogbeleid rond gokken te kanaliseren via een stringente wetgeving ondersteund met intensieve controles door een ad hoc-commissie. Deze commissie werd samengesteld uit een magistraat en telkens twee vertegenwoordigers van de ministers van Economie, Binnenlandse Zaken, Justitie, Volksgezondheid, Financiën en Begroting, belast met de Nationale Loterij. De Kansspelcommissie (KSC) zou naast handhaving ook de zwakkeren uit onze maatschappij beschermen tegen de uitwassen van het gokken en de overheid gepast adviseren.

Het zogenaamde kanalisatiebeleid heeft gefaald en dit op zijn minst door een gebrek aan integriteit van de gokwaakhond zelf, zoals dit weekend gebleken is uit een vernietigend rapport van het Centrum Integriteit (CINT). Maar zoals dit artikel zal aantonen is het falen van het beleid niet enkel daarop gesteund.

KSC-directeur Peter Naessens verdacht

Vrijdag lekte het rapport van het CINT, een van de vele controleorganen die de integriteit van ambtenaren moet controleren. De beschuldigingen zijn niet min:

Het belemmeren van de uitvoering van de kerntaken van de Kansspelcommissie;
Het misbruik maken van de middelen van het secretariaat van de Kansspelcommissie;
Het aanvaarden van voordelen aangeboden door economische operatoren;
Het onderscheppen en lezen van emailcommunicatie door een personeelslid dat niet de bestemmeling is;
Het gebruiken van zijn functie en professionele contacten door een personeelslid om zijn persoonlijk belang of dat van zijn medewerkers na te streven.

Vandaag werden minstens vier toplui van de Kansspelcommissie op non-actief gezet. Het gaat om
Etienne Marique (de voorzitter), Peter Naessens (de directeur), Norbert Boyen (de IT-directeur) en
Patrick Hubeau (de verbindingsofficier van de gerechtelijke politie).

KSC voorbeeld van wanbeleid

Het is niet de eerste maal dat de KSC onder vuur ligt. In 2011 legde het Eén-programma Basta een gokfraude met belspelletjes bloot, begin 2018 was er de vernietigende Pano-reportage: ‘België gokparadijs: Ik probeer te stoppen, maar overal zie je gokreclame’. In juni 2018 publiceerde ondergetekende een artikel dat een fiscaal debacle blootlegde waardoor de overheid mogelijk tussen de 300 en 800 miljoen euro’s misliep. Eind 2017 liet Frieda Matthys, hoogleraar psychiatrie aan de VUB en voorzitter van de werkgroep ‘Gokstoornis’ van de Hoge Gezondheidsraad, zich daarenboven nog ontvallen dat de KSC een belangenvereniging van de goksector geworden was.

Het zal aandachtige volgers van de media wellicht opgevallen zijn dat de Waalse pers opvallend weinig publiceert omtrent gokperikelen. Ook nu lazen we over de vermoedelijke corruptie in de KSC slechts drie kleine artikels in de Waalse pers. Dat is niet verwonderlijk als je weet dat Bet-first, (sportweddingschappen/paarderennen), voor 100% eigendom is van de IPM-group die ook de kranten La Libre Belgique en La Dernière Heure, het weekblad Paris Match en DH radio in zijn portefeuille heeft.

Interne ruzie ligt aan de basis van CINT-onderzoek

Grote schandalen komen vaak aan het licht door interne ruzies en dit is net zo triest als verhelderend. Feit is dat Etienne Marique, in 1999 aangesteld als voorzitter, daar al 20 jaar de plak zwaait. Hoewel een voorzitter wettelijk maximaal twaalf jaar mag zetelen, werd hij op 5 juli 2013 opnieuw benoemd voor zes jaar. De wetgever had nochtans een goede reden om te bepalen dat de voorzitter en de leden van de commissie slechts een beperkte tijd mochten zetelen, namelijk de eventuele invloed van de sector op hen te vermijden.

Hoe dan ook, toen in 2019 het debat geopend werd rond de opvolging van Marique ontstond er een openlijke ruzie tussen Naessens en Marique. De ruzie kreeg een staartje voor de rechtbank toen Marique Naessens beschuldigde van diefstal van een van de servers.

De klacht werd door de rechtbank geseponeerd en ook de Centrale dienst voor Bestrijding van Corruptie (CDBC) opende een dossier maar vond niets. Het feit dat de op non-actief geplaatste Etienne Marique een magistraat is en dat de op non-actief geplaatste Patrick Hubeau verbindingsofficier is van de centrale directies van de gerechtelijke politie, waartoe ook het CDBC behoort, zal daarin waarschijnlijk een rol hebben gespeeld. Gelukkig was er de CINT die wel vermoedens van zware schendingen van de integriteit
binnen de KSC kon vaststellen.

De kansspelcommissie draait vierkant

Het kanalisatiebeleid heeft gefaald, want als we de situatie van voor 2000 en deze van nu bekijken is er nauwelijks iets veranderd. Wel integendeel. De officiële Gross Gaming Revenue (GGR) steeg van ongeveer 450 miljoen euro naar 1,18 miljard euro per jaar, daarnaast is er bij illegaal gokken vandaag sprake van bedragen tussen 100 en 150 miljoen euro jaarlijkse omzet.

De KSC faalt om verschillende redenen:

Samenstelling:

De KSC wordt gestuurd door twee vertegenwoordigers van zes federale ministers. De aanstelling van deze commissieleden loopt niet gelijk met de regeringsvorming, waardoor zij geen deel uitmaken van werkgroepen tussen de kabinetten die budgetten en regelgeving voorbereiden. De steekspelletjes tussen ministers omwille van politieke profilering, de verschillende belangen van de ministers en de loskoppeling van de vertegenwoordigers van de regeringssamenstelling zorgen er voor dat de commissie een toren van Babel is zonder echte politieke slagkracht.

Financiering:

De KSC wordt gefinancierd door de sector zelf via twee begrotingsfondsen, Justitie via de bijdragen die de vergunninghouders moeten betalen (art 19 kansspelwet), en Economie via betalingen van de keuring van toestellen. Het feit dat de aanbesteding van de diverse fondsen niet vrij is en dat alle kredieten een regeringsbeslissing vereisen die begrotingstechnisch verbonden is aan één begrotingsjaar, leidt tot een onderfinanciering van de KSC.

Onbekwaamheid:

Door intern nepotisme is de KSC verworden tot een netwerk van onbekwaamheid. Een kleine opsomming: tussen 2011 en 2016 werden technische controles uitgevoerd door controleurs zonder officiële erkenning; onuitvoerbare en soms onwettige technische protocollen werden opgesteld; er ontbraken degelijke controles op online gokken; er was de ontsporing en fraude met belspelletjes en 3.3-toestellen…

Totale hervorming nodig voor een slagkrachtiger beleid

In zijn antwoord op een parlementaire vraag van Stefaan Van Hecke (Groen) aan de minister van Justitie beaamt minister Geens deze onbekwaamheid: ‘Het fundamenteel probleem is echter het gebrek aan technische competentie bij de kansspelcommissie…’

Op zich een vreemd antwoord, want het is minister Geens die medeverantwoordelijk is voor het voorzien van de budgetten om die competenties te generen binnen de KSC.

De KSC is zowel een politieke als een administratieve augiasstal, een etterpuist die jaren aan een stuk groeide en dit weekend ontplofte. Wil je een goed kanalisatiebeleid en wil je dat een economische activiteit zich positief kan ontwikkelen binnen de grenzen van de bescherming van de spelers, dan moet de KSC zich hervormen. De KSC moet politiek anders samengesteld worden, degelijk gefinancierd en competenties moeten worden opgedreven.

Julius Caesar schreef in zijn Commentarii De Bello Gallico dat de Galliërs hardwerkende dobbelende drinkebroers waren. Vandaag is de Vlaming nog steeds een hardwerkende Bourgondiër die graag een gokje waagt. Laat ons daarom gokken degelijk reguleren en controleren.

Etienne Marique

Kansspelcommissie: corruptie, misbruik van vertrouwen, diefstal?