Het Duitstalige landsgedeelte

1983 De Kamer keurt een wetsontwerp goed tot organisatie van de Duitstalige gemeenschap in België. De grondwetsherziening van 1970 had aan de zogenaamde Oostkantons een afzonderlijk statuut gegeven: het Duitse taalgebied zou een rechtstreeks verkozen raad van 25 leden krijgen, die echter alleen adviesrecht had. De beslissingen werden in Brussel genomen.

Nadat Kamer en Senaat eerder dat jaar de wijziging van artikel 59ter van de Grondwet hadden goedgekeurd, wordt nu concreet vormgegeven aan de politieke structuur van het gebied. Vanaf nu spreekt men over de ‘Duitstalige Gemeenschap’. Die zal voortaan zelf decreten kunnen goedkeuren en uitvoeren over alle culturele en persoonsgebonden aangelegenheden. De Raad blijft bestaan uit 25 rechtstreeks verkozen leden. Die verkiest dan een ‘executieve’ van drie leden.

Maar wat zien we? Elf jaar voor het zogenaamde cordon sanitaire in Vlaanderen wordt ingevoerd, passen de traditionele partijen het al toe in de Duitstalige Gemeenschap. De grootste partij, de Partei der deutschsprachigen Belgier (PDB), met zowat 30% van de stemmen, wordt door een akkoord tussen de drie traditionele partijen buiten elke coalitie gehouden. Ze wordt uitgesloten uit de executieve: die bestaat uit een liberaal, een christendemocraat en een socialist.

Het zal tot 2014 duren vooraleer de PDB – die nu ProDG heet – aan de bak komt.

1963 Demonstratie van de eerste videorecorder, in de studio’s van de BBC.

De eerste editie van de Bild Zeitung, 24 juni 1952

1952 In Duitsland verschijnt het eerste nummer van Bild Zeitung. Vandaag de dag is dit de grootste krant van Duitsland en zelfs van Europa. De eerste editie van de boulevardkrant heeft een oplage van 455 000 exemplaren en telt nog maar vier pagina’s. Op de krant wordt vermeld dat het dagblad 10 pfennig kost. Het eerste exemplaar werd echter gratis verspreid. Tegenwoordig heeft de krant nog altijd een oplage die boven het 1 miljoen stuks per dag ligt.

Bild Zeitung is een uitgave van het bekende Duitse Springer-concern dat in 1946 werd gesticht door krantenuitgever Axel Springer (1912-1985).

1924 De van economische collaboratie beschuldigde baron Evence Coppée wordt in Brussel vrijgesproken, wat in Vlaanderen heftige kritiek opriep en een wetsvoorstel voor algemene amnestie uitlokt. Dit voorstel, ingediend door de socialisten Camiel Huysmans en Georges Hubin, werd spoedig in de parlementaire procedures verstikt. Wat Coppée betreft zijn de bronnen het erover eens: in 1917, in volle Eerste Wereldoorlog, gaat de mijn van Winterslag in productie. De mijn is eigendom van de Waalse industrieel baron Evence Coppée. Uiteraard kon hij de mijn niet openen zonder toestemming van de Duitsers. Hij had trouwens meer dan goede relaties met de Duitse bezetter. En uiteraard werd die met voorrang beleverd. Genk heeft nog altijd een Evence Coppéelaan.

1901 In de galerie van de kunsthandelaar Ambroise Vollard in Parijs vindt de eerste tentoonstelling plaats van werk van de 18-jarige Spaanse schilder Pablo Picasso.

1894 Het IOC besluit elke vier jaar Olympische Spelen te organiseren.

Lodewijk Vleeschouwer (1810-1866)

1860 Eerste nummer van Reinaert de Vos, Antwerps satirisch flamingantisch weekblad met als ondertitel ‘Een Zondagsblad voor verstandige lieden aaneengeknoopt door zeven filosofen’, opgericht door Lodewijk Vleeschouwer (1810-1866), tevens hoofdredacteur.

In het eerste nummer verklaart Vleeschouwer dat het blad ‘Diets, echt Diets zal zijn en alles wat de Dietse belangen kan bevorderen zal voorstaan’. Het weekblad wordt al snel de spreekbuis van de Antwerpse Vlaamsgezinden. Het blad neemt het op voor de liberaal- katholieke frontvorming in de Nederduitse Bond en steunt vanaf het begin de anti-regeringsgezinde, gedegen Vlaamsgezinde, antimilitaristische Meetingpartij.

In populaire stijl geeft het wekelijks geestige, vaak bijtende en opruiende commentaren op de lokale en nationale politiek. Het komt op voor democratisering van het politieke leven en getuigt van Vlaamse strijdvaardigheid. In heftige artikelen over het Belgisch-Mexicaans avontuur, Napoleon III’s annexatieplannen en de Amerikaanse secessieoorlog, toont Vleeschouwer zich op de hoogte van internationale kwesties en verdedigt hij de vrijheidsgedachte en het zelfbeschikkingsrecht der volkeren.

Medewerkers zijn onder meer Emiel Moyson (Melis) en Guido Gezelle, die onder het pseudoniem van Spoker vinnige hekel- en spotverzen publiceert en zich later in zijn eigen publicatie ’t Jaer 30 duidelijk door Reinaert de Vos zal laten inspireren.

Na de dood van haar vader (1866) poogde Elisa Vleeshouwer het blad voort te zetten met J.S. Vandezanden als drukker-uitgever en een tijdlang H. Peters als redacteur, maar zonder veel succes. In juni 1872 verscheen het wel nog tweemaal als kiesblad voor de Meetingpartij.

1846 In Gent, overlijden van Jan-Frans Willems (53), ‘Vader van de Vlaamse Beweging’, Heel-Nederlander en vrijzinnige. Zie Vandaag van 24 juni 2022.

Napoleon in het brandende Moskou

1812 Napoleon Bonaparte valt Rusland binnen, op weg naar Moskou. Een half jaar later is hij weer terug. Maar hoe… De gevolgen voor onze gewesten waren enorm, want duizenden Vlaams jongens sneuvelden in het Franse leger. Ze hadden geen keuze, want er heerste dienstplicht. Die ontstond tijdens de twintigjarige bezetting en annexatie (1795-1815) van de Zuidelijke Nederlanden door Frankrijk. Door de Wet van 5 september 1798 op de algemene dienstplicht werden alle jongemannen tussen 20 en 25 jaar ingelijfd in het Franse leger.

De Fransen vallen Rusland binnen en ondervinden aanvankelijk weinig weerstand. De Russen trekken zich systematisch terug en vermijden confrontaties. Ze gebruiken ’de tactiek van de verschroeide aarde’: alle zaken van militaire en economische waarde die de vijand van dienst zouden kunnen zijn, worden vernietigd. Ook wordt het water vergiftigd, waardoor de Franse soldaten allerlei ziektes oplopen.

Napoleon wordt door het gebrek aan voorraden gedwongen steeds verder in Rusland door te dringen. Een week na de krappe overwinning in Borodino trekken de Fransen Moskou binnen. Maar er komt geen capitulatie en er komen zelfs geen vredesonderhandelingen. De Russen steken hun eigen hoofdstad in brand. Daardoor gaan alle voedselvoorraden en pakhuizen in vlammen op. De Fransen zijn gedwongen zich terug te trekken uit Moskou. Tijdens de terugtocht komen de soldaten van Napoleon massaal om het leven, want de Russen vallen het vluchtende leger doorlopend aan.

Dat heeft ook grote gevolgen voor ons land. Door de gedwongen legerdienst bestaat het Franse leger voor 8,7% uit soldaten uit de Zuidelijke Nederlanden. De gespecialiseerde historicus François van Gehuchten stelt: ‘Die “Bloedwet” was de oorzaak dat in de periode 1799-1815, in totaal 50 000 dienstplichtige militairen uit onze streken niet meer weerkeerden. Toen woonden hier drie keer minder mensen dan in de twintigste eeuw. Vermenigvuldig maal drie om de ware impact te kennen en concludeer dan zelf: de Franse Republiek en Napoleon hebben meer bloedoffers gevergd van onze voorouders dan Kaiser Wilhelm en Adolf Hitler samen!’

Na de nederlaag van de Fransen in Waterloo kunnen wij herademen in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. De talrijke Fransdolle collaborateurs worden buitenspel gezet. Maar in 1830 staan ze er terug. Hun wraak is zoet en heet: België.

Evence Coppée

24 juni. Net binnen: Napoleon valt Rusland binnen, slachting voor onder meer 50.000 van ‘onze jongens’