Hoewel het niet erg duidelijk is, lijkt Evgeni Prigozjin gezond en wel vermoedelijk in Sint-Petersburg rond te rijden, als we Reuters mogen geloven. In een video zegt hij tegen zijn Wagner-soldaten in Wit-Rusland dat ze een nieuwe reis naar Afrika ondernemen.

De plooien met Vladimir Poetin lijken gladgestreken, en een Prigozjin in Afrika is minder riskant dan eentje in Oekraïne. In Afrika is werk aan de winkel. Ondanks min of meer goede bedoelingen krijgt het Westen de Afrikaan niet tevreden. Zeker het sub-Sahara gedeelte, waar vooral Frankrijk economisch, militair en sociaal actief was, komt in opstand. De sociale situatie verslechtert, en Frankrijk is de zondebok. Poetin is de nieuwe messias. Daar is Niger het meest recente voorbeeld van.

Deel van de koek bemachtigen

Als je de bevolkingspiramide van Niger bekijkt, dan besef je waar de problemen vandaan komen: 50 procent van de bevolking is jonger dan 20 jaar. Tegen 2040 verdubbelt die bevolking. Er is dus te veel jong volk voor te weinig economische activiteit. Niger (niet alleen Niger, trouwens) zit in wat men een ‘malthusiaanse val’ noemt.

Voor economisten en sociologen is zo’n val een onbestaand iets of hoogstens een tijdelijk fenomeen. Integendeel, veel volk betekent veel investeringsmogelijkheden. Hoe dan ook, er valt te weinig te verdelen over een grote hoop mensen. Die mensen hebben verschillende etniciteiten en zullen proberen als groep op te treden om een deel van de koek (brood, rijst, drinkwater, grond, rijkdom…) te bemachtigen. Dus krijg je conflicten. ‘Westerse landen konden daar weinig verandering in brengen’, denkt de Afrikaan nu luidop. Als we nu eens een regime met autocratische leiders onder de arm nemen, dan raken we misschien uit die put…

Dus verschuift de invloed ten zuiden van de Sahara van westerse sferen, vooral Frankrijk, naar Rusland, China, Turkije… Mali, Burkina Faso, Benin, Niger, Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek, en Soedan, lijken die verschuiving te ondergaan. Meer westelijk gelegen landen zijn eerder prowesters.

Grondstoffen

Niger vormt het toneel van de meest recente verschuiving. Rijk aan uranium en aan ‘energietransitiemetalen’ is het land voor Frankrijk en de EU een interessante plaats. En de bevolking van Niger vindt dat haar armoede ook wel wat te wijten is aan het feit dat ze weinig profiteert van de minerale rijkdom. Meer dan vier miljoen mensen zitten er in extreme armoede.

De democratische westerlingen hebben het land en de regio niet uit de miserie en etnische twisten kunnen halen. Niger ziet meer heil in een autocraat, en scandeert de naam Poetin. Prigozjin ziet er direct brood in. Het conflict tussen het Westen en Rusland beperkt zich dus al lang niet tot Oekraïne. Door dat conflict vindt Rusland nu wel Aziatische, Midden-Oosterse, Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse landen als sterke bondgenoten en handelspartners.

Keerpunt

De NAVO-bondgenoten (ook België) zijn én waren militair sterk vertegenwoordigd in Niger. De VS heeft er een superdure luchtmachtbasis, duizend militairen, en doet er ‘onderzoek’ op drones. Hét wapen van de toekomst, zeker in een mineraalrijke regio vol etnische twisten. Als die duizend NAVO-militairen effectief de plaat gepoetst hebben uit angst voor de volksmachete, dan maakt probleemoplosser Prigozjin hier een kans. Op 7 augustus controleert de Wagner-groep de hoofdstad van Niger, onder leiding van Moskou. De rol van Prigozjin is mistig.

Oekraïne is een keerpunt voor de hegemonie van het Westen, en dat wordt ook duidelijk in Afrika. Het zich vormende oostelijke blok Turkije, China, Rusland, Saoedi-Arabië, Iran… laat zich gelden in de Afrikaanse regio. Er zijn gouden investeringen te doen. Hopelijk komt Afrika niet van de regen in de drop terecht.

Laten we ook hopen dat de hier en daar nog prachtige Afrikaanse natuur geen volledige woestijn wordt door de drang naar menselijke groei. De drang ook naar mineralen, die de natuur toch zou moeten beschermen door middel van producten voor de energietransitie.

Evgeni Prigozjin

Prigozjin en Wagner-groep richten zich terug op Afrika