Er was heel wat schoon volk in Brussel op maandag 22 januari. De 27 Europese ministers van Buitenlandse Zaken hielden er hun maandelijkse vergadering, die deze keer grotendeels in het kader stond van het Israëlisch-Palestijns conflict.

Ze konden daarbij op de aanwezigheid rekenen van Josep Borrell (‘Commission Vice-President in charge of coördinating the external action of the European Union’, ‘Promoting the EU as a global leader’), Likoed-minister Israël Katz van Israël, Riyad al Maliki van de Palestijnse Autoriteit (PA), Faisal bin Farhan al Saoed van Saoedi-Arabië, Ayman Safadi van Jordanië, Sameh Shoukry van Egypte, en Ahmed Aboul Gheit, secretaris-generaal van de Arabische Liga, en eveneens Egyptenaar. Al hebben Katz en Al Maliki niet met elkaar gesproken in Brussel. Het was acht jaar geleden dat een Israëlische minister nog deelnam aan dit Europees overleg. De discussies over het Nabije Oosten zouden zes uren geduurd hebben.

Twee staten

De EU pleit voor een Tweestatenoplossing voor het al lang aanslepende Israëlisch-Palestijnse conflict. Om tot die twee staten te komen wil de EU een internationale Vredesconferentie organiseren, waaraan ook de Verenigde Staten en de Verenigde Naties zouden moeten deelnemen, naast Egypte, Jordanië, Saoedi-Arabië en de Arabische Liga, maar waarbij Libanon en Syrië, nochtans twee buurlanden van Israël, niet genoemd worden.

Gezag van Hamas

In afwachting van die internationale conferentie pleit de EU voor de uitbreiding van de humanitaire hulp aan Gaza, bevrijding van de Israëlische gegijzelden in handen van Hamas en een wapenstilstand. Al bestaat er over dat laatste onenigheid bij de Europeanen.

Onenigheid is er sowieso in Europa, met lidstaten die duidelijk pro-Palestijns zijn (Ierland, Spanje,…) en andere landen bekend om hun pro-Israëlische sympathieën (Duitsland, Hongarije, Nederland, Oostenrijk, Tsjechië,…). België behoort tot de groep Europese landen die schipperen tussen de twee.

De EU wil wel een einde aan het gezag van Hamas in de Gazastrook. In de plaats van Hamas kiest men voor de Palestijnse Autoriteit, die regeert over wat er nog rest van de Westelijke Jordaanoever. Hamas zwaait sedert 2007 de plak in Gaza, nadat het daar in 2006 een klinkende verkiezingsoverwinning behaalde. Maar wat als er ooit opnieuw verkiezingen worden georganiseerd in de Gazastrook, en Hamas wint die?

Verdeeldheid is er ook over de vraag of Europa de Joodse kolonisten moet sanctioneren in de Westelijke Jordaanoever die daar sedert 7 oktober al 360 Palestijnen hebben vermoord, zonder dat de Israëlische overheid daartegen optreedt.

Saoedi’s te kijk

Maar niet alleen de Europeanen zijn actief. Ondertussen kwamen ook de Verenigde Staten, Egypte en Qatar met een eigen plan om een einde te maken aan de oorlog. De aanwezigheid van Qatar in dit gezelschap is belangrijk, want Qatar steunt de moslimbroeders (en dus ook Hamas), net als Turkije.

Israëls premier Benjamin Netanyahu kondigt dan weer aan na het beëindigen van de huidige oorlog de veiligheidscontrole over Gaza te willen bewaren. De EU, en meer bepaald België, Frankrijk en Italië, sturen ondertussen schepen naar de Rode Zee om daar de vrije scheepvaart te beschermen en de aanvallen van de Jemenitische Houthi’s, te counteren. Een riskante operatie, want de veiligheid van het Belgische schip is niet gegarandeerd.

In het verleden heeft Israël zich altijd verzet tegen Europese initiatieven voor een tweestatenoplossing. Israël vindt namelijk dat de EU te pro-Palestijns zou zijn. De Joodse staat neemt alleen deel aan zogenaamde internationale vredesconferenties als de Verenigde Staten daar de eerste viool spelen.

Blijft de vraag waarom de EU nu plots een Palestijnse staat wil, terwijl dat voor 7 oktober geen topprioriteit meer was. Net nu Israël zich om ideologische redenen – het religieuze zionisme heeft in de huidige Israëlische regering de overhand – tegen een Palestijnse staat of een tweestatenoplossing keert. Net dat gebruikt Hamas als aanleiding om zijn aanval van 7 oktober te verantwoorden.

De ultieme vraag: is het huidige conflict ‘beheersbaar’, of gaat het nog andere landen in het Midden Oosten meesleuren ?

Faisal bin Farhan al Saoed

De EU wil een Palestijnse staat naast Israël