De Catalaanse nationalisten beschuldigden de Spaanse regering er steeds van lastercampagnes te voeren tijdens de Catalaanse verkiezingen, via misbruik van politiediensten en lekken naar bevriende media. Gelekte geluidsfragmenten, via een ongeziene guerre des flics, tonen nu aan dat de klachten terecht waren. In het oog van de storm bevindt zich de minister van Binnenlandse Zaken.

Conservatieve Partido Popular verzuipt in schandalen

De laatste jaren kent Spanje een onophoudelijke stroom aan corruptiezaken waarbij hoofdzakelijk de Partido Popular (PP) van premier Mariano Rajoy betrokken bij is. Het gerecht heeft niet alleen nauwelijks de middelen om alle stinkende zaken te onderzoeken, een deel van de staatselite wordt daarbij ontzien. Nu blijkt ook nog dat de regeringspartij politiediensten en gerecht misbruikt om haar politieke tegenstanders verdacht te maken. Een vermoeden dat al lang geopperd werd, maar niet bewezen kon worden. De Spaanse krant Público publiceerde nu geluidsfragmenten in wat ondertussen de Fernández-gate is gaan heten, naar de betrokken minister van Binnenlandse Zaken Jorge Fernández-Díaz (PP), notoir lid van Opus Dei en kandidaat voor de kieskring Barcelona in de Spaanse verkiezingen zondag.

Catalaanse nationalisten zijn doelwit

Uit de geluidsfragmenten blijkt dat het hoofd van de Catalaanse divisie van het Spaanse Antifraude-agentschap, de Madrileen Daniel de Alfonso Laso, samen door onderzoeksdossiers gaat met Fernández-Díaz. De opzet is duidelijk: de Alfonso Laso gaat met de kam door het leven en de omgeving van Catalaanse politieke kopstukken en rivalen van Fernández-Diaz en overlegt met de minister over te volgen aanpak. We spreken over enkele dagen voor de Catalaanse volksraadpleging over onafhankelijkheid. Het doel: materiaal vinden waarbij de Catalaanse politici of hun familieleden zouden in beschuldiging kunnen worden gesteld voor fraude enz. Zelfs al is er geen echte basis voor, zoals duidelijk wordt in het gesprek, toch kan dat al dienen om de politici in kwestie schade toe te brengen via lekken naar bevriende media. Een beproefde tactiek van de Partido Popular.

Tijdens verschillende Catalaanse verkiezingscampagnes brachten conservatieve kranten beschadigende verhalen over o.a. toenmalig Catalaans minister-president Artur Mas en oud-burgemeester van Barcelona Xavier Trias: beiden zouden geheime bankrekeningen hebben in Zwitserland. De kranten verwezen naar gelekte politierapporten die achteraf vals bleken te zijn. Ook Zwitserland bevestigde dat beiden geen rekeningen hebben in het land. Tijdens de verkiezingen was de imagoschade echter toegebracht.

Zij die deze keer het slachtoffer moesten worden zijn Francesc Homs, toenmalig rechterhand van Artur Mas en nu lijsttrekker van de Catalaanse liberalen voor de Spaanse verkiezingen; Felip Puig, Catalaans oud-minister van Binnenlandse Zaken; en Roger Junqueras, broer van de huidige Catalaanse vice-minister-president Oriol Junqueras.

Guerre des flics

Daniel de Alfonso Laso wees met beschuldigende vinger naar de Catalaanse socialisten. Deze zouden verantwoordelijk zijn voor het lek. Dat lijkt echter onwaarschijnlijk, gezien de Alfonso Laso zelf van conservatieve signatuur is en de lastercampagne tegen de Catalaanse pro-onafhankelijkheidskopstukken ging. Catalaans journalist Adrià Alsina wijst uit ‘goede bron’ naar een andere, meer waarschijnlijke richting: een interne afrekening binnen de politiediensten en het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Fernàndez-Díaz heeft het al langer verkorven binnen een deel van de Spaanse politie. Zijn misbruik van de politie voor partijpolitieke doeleinden zou daar aan de basis van liggen. Zo waren de twee grootste politievakbonden, van de Nationale Politie en de Guardia Civil, er als de kippen bij om zijn ontslag te vragen. Eerder hadden deze eerste al met Fernàndez-Díaz gebotst over het uitreiken van een nationale politiepremie aan een Mariastandbeeld en het benoemen tot erecommissaris van een bevriend journalist die enkele politiekopstukken had beschadigd. De zaak is echter nog ernstiger.

Veertien politiemensen werden beschuldigd van corruptie, lekken, belangenvermenging enz. in de Zaak Nicolay. Het Openbaar Ministerie saboteerde het onderzoek naar die politieofficieren, beschermd door Fernández-Díaz, waardoor de 14 onaangeroerd bleven. Tot grote woede van de onderzoekende officieren en hun collega’s. Sindsdien wil men vanuit de politie koste wat het kost het hoofd van Fernández-Díaz. Daarom lekken deze fragmenten nu uit, 4 dagen voor de verkiezingen.

De geluidsfragmenten zouden bekomen zijn door politionele malware op de mobiele telefoon van de Alonso Laso. De geluidskwaliteit van de gesprekken, ook via telefoon, is telkens zo goed dat alles die richting uitwijst. Dat de Alfonso Laso zelf verantwoordelijk zou zijn voor de lekken, lijkt onwaarschijnlijk: hij had en heeft er alles bij te verliezen. Net zoals in de gesaboteerde zaak gaat het dus over politiediensten die elkaar afluisteren.

Premier Rajoy en Fernandez-Diaz wassen handen in onschuld

Na het zoveelste schandaal, dat dit keer tot aan het hart van de rechtstaat gaat, doen Fernández-Díaz wat gewoonlijk is bij de Partido Popular: ontkennen, doen alsof er niets aan de hand is en met beschuldigende vinger naar de tegenstander wijzen. Het wijst erop hoe berust ze zijn in de afloop. Ons beschermt ons? Na de Franco-dictatuur is immers iedereen gewoon op post blijven zitten. Zowel binnen de politiek, het gerecht als in de in hoge staatsadministratie zijn het nog altijd dezelfde politieke groepen en achternamen die aan de touwtjes trekken.

Ondertussen lijkt premier Rajoy nauwelijks nadeel te ondervinden van zijn struisvogelpolitiek. Hoewel de Partido Popular al veel stemmen verloor bij de laatste verkiezingen in december 2015, ziet het er nu naar uit dat de PP er nauwelijks op achteruit zal gaan en eerste zal blijven. De vraag is nog of Rajoy een regering zal kunnen vormen, aangezien alle andere partijen vragen dat hij opstapt.

Ondertussen heeft in Brussel de Europese Commissie kritiek tegen Polen en Hongarije over de staat van de rechtstaat en de scheiding der machten. Wanneer is Spanje aan de beurt?

Foto (c) Reporters (Jorge Fernández-Díaz)

Felip Puig

Afluisterschandaal breekt los tijdens Spaanse verkiezingen