Het is in de Brusselse politiek niet langer een evidentie dat van ambtenaren in openbare dienst neutraliteit wordt verwacht. Bij de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB wil de PS de hoofddoek ook voor bus-en trambestuurders toelaten. Nochtans hadden de vakbonden en een meerderheid van het personeel gewezen op het gevaar van bekeringsdrang door een fundamentalistische minderheid .

Het is een bekend historisch fenomeen dat minderheden zich voordoen als vertegenwoordigers van de meerderheid, hoewel dat helemaal niet zo is. Maar zij roepen het luidst en herhalen hun boodschap zo vaak dat ze als spreekbuis worden beschouwd van een groep of gemeenschap. Een minderheid, vaak gedreven door een ideologische of religieuze overtuiging, maakt van de passiviteit van de meerderheid gebruik.

Een zeer actieve minderheid is erin geslaagd om het idee ingang te doen vinden dat het verbieden van de hoofddoek bij het uitoefenen van een openbare functie een vorm van discriminatie is. Dat is niet zo. Het verbod is niet meer dan de toepassing van voor iedereen geldende wettelijke bepalingen die het resultaat zijn van een jarenlange democratische strijd voor het bannen van godsdienstige tekens uit de openbare ruimte.

Aangepaste conclusies

Maar vooral bij ‘progressieve’ partijen wordt de geschiedenis met enthousiasme vergeten, met als argument dat de politiek zich moet aanpassen aan maatschappelijke veranderingen. De realiteit is dat ze pleiten voor een aanpassing aan de eisen van een radicaliserende godsdienst.

Dat was deze week de inzet van een conflict in de Anderlechtse politiek, waar de groene schepen Nadia Kammachi zelfs niet aan haar eigen meerderheid voorstelde om de hoofddoek overal in de administratie toe te laten, maar dat rechtstreeks via een motie in de gemeenteraad deed. Zo wou ze ‘komaf maken met discriminatie’.

Met dat standpunt ging ze zelfs verder dan haar eigen partij, die het dragen van de hoofddoek wil beperken tot wie niet in contact komt met het publiek. De schepen zei zich te baseren op de conclusie van een groep gemeentelijke ambtenaren, die over diversiteit hadden nagedacht. Maar ze weigerde hun rapport vrij te geven. De dag na de stemming bleek dat de enige aanbeveling daarin was dat verdere reflectie over de kwestie van de hoofddoek nodig was. Eigenlijk heeft Kammachi dus de conclusies eenzijdig aangepast.

‘Wij weten waar u woont’

Een WhatsApp-groep riep de dagen voor de gemeenteraad op tot een ‘historische stemming’ en zette de verkozenen op weinig subtiele manier onder druk. Verschillende gemeenteraadsleden kregen bedreigende anonieme boodschappen toegestuurd, zoals ‘Wij weten waar u woont’. Dat is ongezien, zelfs in de soms woelige Brusselse politiek.

Uiteindelijk werd de motie afgewezen, maar de coalitiepartners van Ecolo stelden er zelf een voor die pleit voor de opheffing van het verbod op de hoofddoek, maar de kwestie delegeert naar een werkgroep. Het gewest wordt gevraagd om een beslissing te nemen. Blijkbaar hebben de bedreigingen hun effect toch niet gemist…

Jeanne d’Arc

Schepen Kammachi ziet zichzelf waarschijnlijk als een Jeanne d’Arc, heraute van een verlichte avant garde. In werkelijkheid is ze niet meer dan de voorhoede van een verdere afbraak van de scheiding tussen kerk en staat.

De Franse politicologe Florence Bergeaud-Blacker beschrijft de stille invloed van de extremistische moslimbroeders die erin slagen stapsgewijs fundamentalistische opvattingen ingang te doen vinden. De eerste stap in deze ‘soft power’-strijd was om het imago van de hoofddoek te veranderen: een door mannen aan vrouwen opgelegd patriarchisch symbool van onderwerping werd omgetoverd tot een vrije vestimentaire keuze.

Dat van moslima’s tot ver in de jaren ’90 niet verwacht werd dat ze een hoofddoek droegen, wordt bewust verzwegen. Daarop volgde een tweede fase van subtiele manipulatie waarbij het verbod van het dragen van de hoofddoek door ambtenaren als discriminatie werd voorgesteld en verdedigers van de ‘laïcité’ als ‘islamofoben’ en racisten.

Nooit wordt onderzocht of de meerderheid van islamitische gelovigen dat zo aanvoelt en geen probleem heeft om de hoofddoek tijdens het werk af te zetten. In een Brusselse hogeschool werd het verbod op het dragen van een hoofddoek afgeschaft na een juridische actie van twee studentes.

Kruistekens

Tot in de jaren ’70 van de vorige eeuw sierden kruistekens openbare gebouwen, zoals rechtbanken en scholen. Toen die verwijderd werden, was dat een belangrijke stap naar een ondubbelzinnige scheiding tussen kerk en staat. Katholieken zagen dat niet als een discriminatie, maar aanvaardden zonder probleem dat godsdienst een privé-aangelegenheid was.

Het electoraal opportunisme van Brusselse politici op dit vlak is gevaarlijk, omdat het belangrijke historische verworvenheden op de helling zet. Stemmen worden belangrijker dan principes.

Intussen houdt Julien Uyttendaele (PS) het voor bekeken als Brussels parlementair . De voortschrijdende invloed van de religie in zijn partij maakt dat volgens hem het principe van de scheiding tussen kerk en staat in gevaar komt. ‘Hoe meer plaats je geeft aan de godsdienst, hoe meer plaats die inneemt’, verklaarde Uytendaele, de zoon van de bekende jurist Marc Uyttendaele, de partner van PS-coryfee Laurette Onkelinkx. Hij houdt vast aan zijn overtuiging en verlaat gedegouteerd de politiek.

Dat is bijzonder jammer , want zoals dat zo treffend gezegd wordt in het Frans: ‘Si tous les dégoutés s’en vont, il n’y a que les dégoutants qui restent’.

Florence Bergeaud-Blacker

De dictatuur van de minderheden