2002 Overlijden in Nevele (Oost-Vlaanderen) van Jan Burssens (76), Vlaams kunstschilder. Hij wordt beschouwd als een van de voornaamste Vlaamse existentialistische materieschilders.

1942 Japan verklaart Nederland de oorlog en valt Nederlands-Indië (nu Indonesië) binnen.

Amelia Earhart (1897-1939)

1935 Na in 1932 al solo de Atlantische Oceaan te hebben overgestoken, is Amelia Earhart op 11 januari 1935 de eerste piloot die de Grote Oceaan over vliegt en dat ook nog solo. Haar vliegcarrière begon in 1921 in Los Angeles, toen ze vlieglessen nam. Amelia is niet meer te stoppen. Na haar solovluchten krijgt ze in juli 1936 een Lockheed 10E ‘Electra’, gefinancierd door de Purdue University (Indiana) en bereidt ze een vlucht om de wereld voor op een route rond de evenaar. Die vlucht is haar niet gelukt. In het laatste stuk van 9000 mijl over de Grote Oceaan, dat ze op 29 juni 1937 met haar navigator Fred Noonan start, verdwijnt haar vliegtuig. Nooit is enig spoor gevonden. Ze was 39.

Adèle Bloemendaal (1933-2017)

1933 Geboorte in Amsterdam van Adèle Bloemendaal, actrice, zangeres en cabaretière, eigenlijk Adèle Maria Hameetman. Bloemendaal was de naam van haar eerste echtgenoot. Ze deed van zich spreken in het theater, de televisie en de filmwereld. Op tv: De Adèle Bloemendaal show; series ’t Schaep met de 5 pooten, Citroentje met suiker, In de Vlaamsche pot, Oude koeien (VPRO). Films met haar: Naakt over de schutting, De gulle minnaar, enz. Ze zong: We benne op de wereld om mekaar te helpen (nietwaar), Als je mekaar niet meer vertrouwen kan, Wat heb je gedaan, Daan, Het zal je kind maar wezen, enz. Ze was in haar tweede huwelijk getrouwd met acteur en zanger Donald Jones (1932-2004). Ze overleed in 2017, net 84 jaar oud.

1928 Overlijden in Higher Bockhampton (Dorchester) van Thomas Hardy (87), een van Engelands meest beroemde schrijvers en dichters. Zeer bekend werd zijn Tess of the d’Urbervilles, driemaal verfilmd, het laatst in 1979 door verfilmd door Roman Polanski onder de titel Tess.

1923 Onder het motto van de ‘vredeswil der grote naties’ bezetten Frans-Belgische troepen het Duitse Ruhrgebied.

1918 De Vliegtochten. In de nacht gaan in de streek van Leisele, Houtem en het in Frans-Vlaanderen liggende Hondschote, waar de 6de divisie met rust is, een honderdtal ploegen van drie of vier manschappen ‘vliegen’. De Veiligheidsdienst snapte één van hen, die doorslaat. Meteen worden 14 Vlaamse soldaten gearresteerd. Eind februari komen zij in Frankrijk voor de krijgsraad in het zogenaamde ‘proces van de 6de divisie’, onder beschuldiging het moreel van de soldaten in tijd van oorlog te hebben aangetast.

De verdediging wordt gesaboteerd door het achterhouden van telegrammen aan de gevraagde verdediger Frans van Cauwelaert, die ook niet tijdig een visum krijgt om van Nederland naar Frankrijk te komen. Een van de vervangende verdedigers is Hendrik Borginon, die de algemene situatie van de Vlaamse soldaten aanklaagt.

Jozef Lysens wordt veroordeeld tot 10 maanden gevangenisstraf en 100 frank boete, Fons Raspé en Lode de Boninge tot 7 maanden en 100 frank. Vijf andere soldaten krijgen 7 dagen voorwaardelijk. Zes anderen, onder wie Armand Suls, leider van de Frontbeweging voor de 6de divisie en later de eerste voorzitter van de socialistische oud-strijders, worden vrijgesproken. Drie veroordeelden gaan in beroep. De straf van Lysens wordt bekrachtigd. Hij moet ze uitzitten in het beruchte Fresnes, beneden Parijs. De Boninge en Raspé krijgen nu respectievelijk 7 en 6 maanden voorwaardelijk en komen vrij.

1831 De ‘Reünionisten’ (voorstanders van de aanhechting bij Frankrijk) verklaren in het Nationaal Congres: ‘België kan slechts bestaan op twee manieren: als het niet de voorpost van Frankrijk wordt, zal het de voorpost van de vijanden van Frankrijk worden’.

1820 In Frankrijk wordt het eerste roestvrij staal geproduceerd.

1814 Op deze ijskoude winterdag, vinden in de Noorderkempen bloedige gevechten plaats tussen de troepen van Napoleon en een geallieerd legerkorps (Pruisen, Britten, Russen). Hoofddoel van het geallieerde offensief is de vesting Antwerpen. Het brandpunt van de slag ligt rond Hoogstraten.

Op die ene dag sneuvelen meer dan 500 geallieerden en bijna 900 Fransen. Vreemd genoeg is deze dramatische confrontatie slechts een voetnoot in de geschiedenisboeken, stelt Hubert Willems. Uit recent historisch onderzoek blijkt dat de betekenis van de veldslag bij Hoogstraten niet mag worden onderschat. De gevechten in deze regio waren de eerste, moeizame stappen in de bevrijding van de Zuidelijke Nederlanden na 20 jaar Franse bezetting.

Napoleon begrijpt dat het verlies van de havenstad Antwerpen de deur voor de Engelse troepen zou openzetten. Hij wil ten allen koste de geallieerde troepenmacht stoppen ter hoogte van de regio Hoogstraten. De bloedige afloop van de confrontatie vindt plaats in de dorpskern van Minderhout. De Fransen zijn numeriek in de minderheid en staan tegenover naar schatting 2500 geallieerde soldaten. Barricades worden opgericht, artillerie opgesteld en Franse tirailleurs stellen zich op achter de kerkhofmuur. De krachtmeting krijgt haar beslag in lijf-aan-lijfgevechten op en om het kerkhof, zelfs tot in de kerk. Uiteindelijk moeten de Fransen wijken. De meestal gevluchte dorpelingen kunnen enkel nog de schade opmeten aan de veelal vernielde en uitgebrande huizen.

Het militair oponthoud in de Noorderkempen geeft de Fransen de tijd om de stellingen rond Antwerpen te versterken. De stad zal pas in mei 1814 worden bevrijd.

1790 De Zuid-Nederlandse provincies, bevrijd van de Oostenrijkse overheersing, worden door de Staten-Generaal onafhankelijk verklaard. Zij kiezen een zwart-geel-rode vlag naar de heraldische kleuren van Vlaanderen, Brabant en Henegouwen, maar horizontaal gestreept zoals de Nederlandse vlag.

William Herschel (1738-1822)

1787 De Duits-Engelse astronoom William Herschel ontdekt de eerste twee manen van Uranus. Zes jaar eerder had hij al de planeet zelf waargenomen. Toen Herschel de planeet ontdekte noemde hij hem Georgium Sidus, naar de Engelse koning George III. Als hulde aan de ontdekker werd de planeet echter ook wel Herschel genoemd. Vanaf 1850 heet de planeet officieel Uranus.

De planeet heeft voor zover bekend 27 natuurlijke satellieten. De eerste twee manen worden Titania en Oberon genoemd.

1693 Het Italiaanse eiland Sicilië wordt opgeschrikt door een aardbeving met de ongewone sterkte van 7,4 op de schaal van Richter, de zwaarste aardbeving ooit in Italië. Ongeveer 60 000 mensen komen hierbij om het leven.

– 49 Na de verovering van Gallië spreekt Julius Caesar de historische woorden uit ‘Alea iacta est’ (de teerling is geworpen) en steekt met zijn legioenen het riviertje de Rubicon over, de grens tussen Cisalpijns Gallië en Noord-Italië. In geforceerde dagmarsen trekt hij naar Rome. De breuk met de Senaat is een onomkeerbaar feit, dat uitmondt in een staatsgreep. Een voor heel Europa zwaarwichtige beslissing.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.

Fons Raspé

11 januari. Historische dag: eerste ‘vliegtochten’ van de Frontbeweging vinden plaats