De Russische president Poetin heeft enkele pionnen verzet op het bord van de wereldpolitiek. Zijn inval in Oekraïne stuit op groot onbegrip in het Westen en sancties tegen Rusland blijven dan ook niet uit. De daaropvolgende tegensancties en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne zullen zich ook bij ons laten voelen. In deze aflevering van Doorbraak Radio geven Lorenzo Terrière en Christophe Degreef hun analyse.

Doorbroken taboes

Door de Russische inval in Oekraïne wordt het Europese beleid gedwongen om jarenlange taboes te doorbreken. Niemand lijkt nog voor neutraliteit te willen kiezen, benadrukt Degreef. Verschillende Europese landen nemen vergaande sancties tegen Rusland die bovendien getuigen van een plotselinge eenheid over de Europese landsgrenzen heen. De eensgezindheid onder de Europese landen om zware sancties op te leggen aan Rusland is zeker de juiste keuze, zegt Terrière, maar het is nog onzeker of het ook zal uitdraaien als de beste keuze. ‘Het is geen geheim meer dat bijvoorbeeld België wapens levert, maar nu wordt er wel uitdrukkelijk mee uitgepakt.’

Het Europese antwoord op de Rusische inval in Oekraïne heeft ook gevolgen voor de bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende beleidsniveaus. De Europese Unie slaagt er overduidelijk in om steeds meer bevoegdheden naar zich toe te trekken, aldus Terrière. Zaken als defensie en buitenlandse zaken, die vaak nog met de natiestaat werden verbonden, verschuiven steeds sneller naar het Europese niveau waardoor we kunnen spreken over een erosie van het federale niveau. Er wordt veel door de Europese Unie beslist zonder enige democratische controle, benadrukt Degreef. ‘Dat dreigt een conflict tussen Rusland en de NAVO op Oekraïens grondgebied te worden.’

De uiteinden van het politieke spectrum en Rusland

PVDA weigert Oekraïne-resoluties te ondertekenen en Vlaams Belang stelt zich luidop vragen bij de sancties tegen Rusland. Extreemlinks en -rechts doorbreken zo de eensgezindheid die onder de andere partijen heerst. Deze houding komt echter niet uit de lucht vallen, vindt Degreef. ‘Toch mogen partijen niet te snel als bondgenoot van Poetin worden bestempeld.’

In het kader van de neutraliteit moet er op zijn minst geluisterd worden naar wat PVDA en Vlaams Belang hierover te zeggen hebben. Terrière vraagt zich wel af wat de electorale gevolgen hiervan kunnen zijn. Net zoals in Frankrijk, dreigt er electorale schade op te treden wanneer partijen of kopstukken worden geassocieerd met het regime van Poetin.

Degreef denkt dat Poetin zichzelf met zijn inval in Oekraïne muurvast heeft gezet. ‘Zijn reactie is minder rationeel dan we denken en hij is binnen het Kremlin nu zelf geïsoleerd geraakt.’ Poetins strategie om Oost-Europa te isoleren van West-Europa lijkt op het eerste zicht niet gelukt, al zal dit conflict wel invloed hebben op hoe de Balkan evolueert. ‘Een land als Servië zal op termijn misschien eerder de kant van Rusland kiezen.’

Gevolgen voor de energiefactuur

Is de kernuitstap nog realistisch nu duidelijk wordt dat onze energiefactuur nog meer de hoogte zal inschieten door het conflict in Oekraïne? De geopolitieke spanningen zijn de ideale afleiding om achter de schermen een bocht te nemen, zegt Degreef.

De oppositie trachtte al langer om de koppeling tussen de kernuitstap en de stijgende energieprijzen in de verf te zetten en recent gaan ook enkele meerderheidspartijen in dit discours mee. Groen moet opletten niet geïsoleerd te geraken aan de onderhandelingstafel, zegt Terrière. ‘Groen heeft hoog ingezet op de kernuitstap, maar wanneer ze dit loslaten kunnen ze misschien veel binnenhalen in andere dossiers.’

Vooruitblik op 2024 en het overlegcomité

Naast de oorlog in Oekraïne blijven de ogen in eigen land vooral gericht op de verkiezingen in 2024. Het dubbelinterview tussen Van Grieken en Francken van afgelopen week in Het Laatste Nieuws geeft wat dat betreft enkele interessante bevindingen weer. De N-VA is een brede volkspartij geworden, waardoor de korte communicatielijnen in de problemen dreigen te komen. ‘Bij de N-VA wordt er duidelijk al nagedacht over welke thema’s in de verf gezet moeten worden in aanloop naar de verkiezingen.’ Maar Francken is niet de enige spreekbuis van de partij, benadrukt Terrière.

Gokken op een minimale meerderheid tussen Vlaams Belang en N-VA lijkt dus niet de beste optie, aangezien de meer gematigde stemmen binnen de N-VA er een heel andere mening op nahouden. Bovendien maakte het dubbelinterview duidelijk dat Vlaams Belang en N-VA niet op één lijn zitten wat het pad tot Vlaamse onafhankelijkheid betreft, aldus Degreef. ‘Onafhankelijkheidsverklaringen gaan niet zonder slag of stoot, het Catalaanse voorbeeld spreekt voor zich.’

Op 4 maart staat er een nieuw overlegcomité gepland. Maken we het definitieve einde van het CST mee? Het CST heeft voor grote spanningen binnen de samenleving gezorgd en wordt dus best zo ver mogelijk opgeborgen, vindt Degreef. Eerst zal nu vooral de rust in de samenleving moeten weerkeren om bepaalde beleidskeuzes in de coronacrisis tegen het licht te houden. De hele episode van het CST en de barometer toont aan dat het makkelijker is om iets in te voeren dan af te schaffen, zegt Terrière.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer

Francken

Terrière en Degreef: ‘Is oorlog Oekraïne start van bruistabletoplossing België?’