Françoise Bertieaux keert (even) terug naar de Franstalige politiek. Zij vervangt de Franse gemeenschapsminister bevoegd voor hoger onderwijs Valérie Glatigny, die om gezondheidsredenen (even) stopt met politiek. Van de nood een deugd maken: met deze gedwongen wissel heeft Georges-Louis Bouchez Brussel veiliggesteld binnen de Franse gemeenschap. En de rust doen weerkeren na het vertrek van Brussels kopstuk Alexia Bertrand.

Niets dan lof in de Franstalige pers voor Valérie Glatigny (49). Discreet. Hardwerkend. Niet belust op politieke spelletjes. Bijna eenzelfde verhaal voor haar opvolgster Françoise Bertieaux (64). Dossiervreter. Oppositie-pitbull. Oudgediende met kennis van zaken. De lijst is lang. Rozig ook.

Deze politieke wissel op minder dan een jaar voor de verkiezingen lijkt geruisloos voorbij te gaan. Maar was helemaal niet voorbestemd. Bertieaux had in 2019 immers al haar politieke mandaten en ook Brussel vaarwel gezegd om in New York te gaan wonen.

Terugkeren uit New York om het Franstalige vaderland te redden? Hoe is dat kunnen gebeuren?

Henegouwse haantjes

Valérie Glatigny geldt als een politiek talent die gebeiteld zat voor een comfortabele politieke carrière sinds zij in 2003 door Louis Michel de partij werd binnengeloodst. In 2019 kreeg ze de ministerpost voor hoger onderwijs, sport en jeugdzaken binnen de Franse gemeenschapsregering. Zij moest binnen die bevoegdheden niet al te veel politieke hordes nemen. Zelfs niet tijdens de covidcrisis. Een crisis die Glatigny eigenlijk goed uitkwam, als eerder stille kracht.

‘Ik begrijp eerlijk gezegd niet goed waarom er bij elk politiek akkoord winnaars en verliezers moeten zijn. Een compromis betekent dat iedereen iets moet loslaten tegenover de beginpositie’, liet zij zich ooit ietwat naïef ontvallen.

Toen kwam enkele maanden geleden het Henegouwse haantjesgevecht tussen haar voorzitter Georges-Louis Bouchez en de PS over een nieuwe opleiding geneeskunde aan de universiteit van Bergen.

De PS, nooit te beroerd om wat extra overheidsgeld uit te geven, wilde een nieuwe opleiding in Henegouwen. Bouchez wilde dat niet. De financiering van de Franse gemeenschap laat zulks niet toe, met een schuldgraad van meer dan 200% tegenover de begrotingsinkomsten. En Bouchez wist dat. Maar niets kan de macht van de Henegouwse PS breken. Desnoods wou PS-voorzitter Paul Magnette de Franse-gemeenschapsregering erover laten vallen. Glatigny had hierover bijzonder weinig te zeggen.

Kleine deals

Compromis. Zodat de heren het na flink wat gedaas in de media konden voorstellen als het hoogst haalbare: er komt een nieuwe opleiding (Magnette), maar deels wel gefinancierd met privémiddelen (Bouchez). Die opleiding wordt dan nog binnen vijf jaar – voor een student het volledige traject kan doorlopen, dus – geëvalueerd. Ugh. Nadien kreeg Glatigny haar bevoegdheid netjes terug.

‘We hebben de laatste tijd te veel kleine deals gezien’, zo vatte Glatigny het vorige week nog samen in La Libre Belgique. Nota bene één dag voor ze aankondigde dat ze zou vertrekken.

Niet alles kommer en kwel, evenwel. Glatigny bereikte onlangs nog een akkoord met federaal gezondheidsminister Frank Vandenbroucke (Vooruit). Alle huidige Franstalige studenten geneeskunde zullen tot 2028 kunnen beschikken over een RIZIV-nummer waardoor zij ook allemaal dokter zullen kunnen worden. Franstalig België wil graag veel dokters opleiden, daar waar Vlaanderen de toegang tot studies geneeskunde beperkt.

Wel aanvaardde Glatigny als compromis dat nieuwe Franstalige studenten voortaan ook een toegangsexamen moeten ondergaan vooraleer ze geneeskunde willen studeren. Niet slecht onderhandeld. Met een federale minister die zij tijdens de covidcrisis nog vergeleek met een begrafenisondernemer.

Glatigny zou nu gezondheidsproblemen hebben en de tijd die vrijkomt willen gebruiken om te herstellen. Haar probleem zou niet toelaten dat ze een volwaardig ministerambt blijft uitoefenen. Bouchez bedankte haar met een gegarandeerd plaatsje op de lijst in 2024. En zocht als de wiederweerga een opvolger.

New York

Dat is dus Françoise Bertieaux geworden. Een MR-oudgediende uit Brussel, jarenlang fractieleider en oppositielid in het parlement van de Franse gemeenschap. Zij was nog nooit minister kunnen worden.

In 2019 was Bertieaux haar man, die diplomaat is, gevolgd naar New York. Na een politieke carrière van meer dan 20 jaar. Bertieaux zou eerst geaarzeld hebben om nu alsnog minister te worden. Haar nieuwe leven was immers veelbelovend: zij ontpopte zich in de Verenigde Staten tot kunstenares en kon al enkele keren tentoonstellen in The Big Apple.

‘Doe het toch maar, minister worden was altijd al je droom’, zou haar man haar gezegd hebben.

Eén extra voorwaarde van chef Bouchez, wel: Bertieaux moet in 2024 ook op de MR-lijst gaan staan. En weg zijn plots de Brusselse kritieken die de kop opstaken nadat Bouchez vorig jaar eigenzinnig de politieke nieuweling Hadja Lahbib bombardeerde tot minister van Binnenlandse Zaken. Waardoor lokaal Brussels MR-sterkhouder Alexia Bertrand verkaste naar de Open Vld.

Françoise Bertieaux

MR-ministerwissel Glatigny-Bertieaux: Brussel veiliggesteld in Franse gemeenschap