Na maandenlange speculatie over een overstap naar de N-VA pakte Kamerlid Hendrik Bogaert in De Afspraak uit met de mededeling dat hij een eigen partij begint. Maar wie is hij eigenlijk?

Bogaert heeft al een zelfontworpen logo en een naam. Hij maakte een nogal timide indruk. Zijn partij gaat Redelijk Rechts heten. Hij heeft zijn domeinnaam geregistreerd op 21 september 2023. Aan verslaggevers van Doorbraak zei Bogaert afgelopen week nog dat ze voor eind januari geen nieuws moesten verwachten.

Waarom nu wel? De waarheid is waarschijnlijk tamelijk prozaïsch. Allicht heeft het succes van het Nederlandse grijze Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt en zijn Nieuw Sociaal Contract (NSC) Bogaert geïnspireerd om het op zijn eentje te proberen. Want dat kenmerkt Bogaert. Vriend en vijand typeren hem als Einzelgänger.

Stemmenkanon

In 2019 was hij wel een stemmenkanon voor CD&V in West-Vlaanderen. ‘Intussen is hij afgeserveerd’ schreef de krant De Standaard vorige week. Bogaert zat dus op een dood spoor.

Dat is op zich uitzonderlijk. Want West-Vlaamse stemmenkanonnen zijn schaars. Met 130.000 stemmen was Hilde Crevits (CD&V) op de Vlaamse kieslijst de onbetwiste kampioen. Voor de federale Kamer moest Bogaert met 48.421 voorkeurstemmen alleen John Crombez (Vooruit) laten voorgaan. Sander Loones (N-VA) met 44.000 stemmen was derde, gevolgd door Jean-Marie Dedecker met meer dan 40.000 voorkeurstemmen. Dát is de politieke relevantie van Bogaert en dat weet ie zelf donders goed.

Zijn redelijk rechtse en economisch liberale standpunten dragen bij aan die populariteit, maar in de praktijk volgde Bogaert altijd de partijtucht van CD&V. Een beetje vergelijkbaar met Dedecker die als onafhankelijke steevast flinke uitspraken doet, maar altijd meestemt met de N-VA.

Jabbeke

Hendrik Bogaert (°1968) komt uit een politiek nest. Zijn grootvader was al politicus bij de CVP. Aanvankelijk lag zijn toekomst in de sigarenfabriek van zijn ouders. Na studies Toegepaste Economische Wetenschappen (TEW) in Leuven behaalde hij in Harvard een Master in Business Administration (MBA). Maar al in zijn studententijd was hij zeer actief in de studentenkringen en bij de CVP-jongeren.

Vanaf 2000 zetelde Bogaert in de gemeenteraad van Jabbeke. Een jaar later werd ie al schepen en in 2007 burgemeester. Op dat moment had hij het familiebedrijf aan de tabaksmultinational Swedish Match verkocht. Die fabriek bleef hij leiden toen hij in 2003 Kamerlid werd. Bogaert produceerde sigaartjes voor de huismerken van supermarkten zoals Aldi. Daarnaast had hij ook eigen merken als Bogart en Hollandia. Anno 2023 rest enkel nog de multinational.

Asielzoekers en partijtucht

In 2011 lonkte de doorbraak naar de politieke top. Bogaert verliet zijn Kamerzetel om staatssecretaris van Ambtenarenzaken te worden in de regering di Rupo. Kwatongen beweren dat partij- en provinciegenoot Yves Leterme eerdere benoemingen in de regering Leterme en Van Rompuy had geblokkeerd. Interne rivaliteit speelt altijd mee.

In thuisbasis Jabbeke staat Bogaert nog altijd sterk. De flamboyante burgemeester Frank Casteleyn ziet Bogaert als zijn mentor. Maar die steun wankelt nadat Casteleyn ook bij Bogaert bot ving met zijn verzet tegen het huisvesten van asielzoekers in Jabbeke door staatssecretaris Nicole De Moor (CD&V). Bogaert houdt zich altijd aan de partijtucht.

Straffe Hendrik

Over het parlementair werk van Bogaert verschillen de meningen. Astrid Roelandt van Het Laatste Nieuws omschreef Bogaert eind juni: ‘Grote plottwist eind 2021 in Jabbeke. Hendrik Bogaert (54) wil de burgemeesterssjerp, die hij in 2022 zou overnemen, niet meer. Het Kamerlid wil zich focussen op de nationale politiek. Opmerkelijk, want daar zien we niets van – en we hebben nochtans ons best gedaan.’

‘Op de budgetbesprekingen na was het van woensdag 14 december geleden dat Bogaert nog eens zijn mond opentrok in de commissie Defensie – dat ligt waarschijnlijk aan het feit dat hij meestal niet eens komt. In de plenaire duikt hij meestal wel eens op om te stemmen, maar vaak ook niet. De tanende ster van ‘Straffe Hendrik’ – zoals zijn verkiezingsslogan ooit luidde – schittert vooral in afwezigheid.’

Mentale exit

Op sociale media bleef Bogaert wel actief. Zo tackelde hij zijn eigen partijvoorzitter Sammy Mahdi die trots tweette: ‘Een regering is goed want ze beschikt over ofwel een gedetailleerd regeerakkoord, of veel geld of een externe vijand’. Bogaert haalde gevat uit met: ‘Vivaldi is moeilijk wegens detail in het regeerakkoord, al veel schulden/deficit, vijand binnen de muren’. Bogaert stemde in 2020 tegen regeringsdeelname van de CD&V.

Dat betekende de exit. Gazet van Antwerpen tekende in oktober 2022 al op: ‘De partijtop wil absoluut niet dat Hendrik Bogaert, die amper nog iets met de partij te maken heeft, nog eens de federale lijst trekt in West-Vlaanderen’. Mentaal lag Bogaert dus al buiten.

Toch woog hij nog op het politieke debat. Al zeer vroeg zei Bogaert dat het stikstofdossier helemaal opnieuw moest worden bekeken. Een uitspraak over een Vlaamse bevoegdheid, terwijl hij al zijn hele carrière in de federale Kamer zit. Snoeiharde kritiek geven kan Bogaert goed. In de Kamer profileerde hij zich aanvankelijk als begrotingsspecialist. Zijn kritiek op het zilverfonds van Johan Vande Lanotte (Vooruit) was destijds vernietigend: ‘uitmesten en opdoeken’.

‘Pranillenman’

Qua federale materies profileerde Bogaert zich steeds vaker op defensie. Zo pleit hij al lang voor meer geld voor defensie. Dat schreef hij ook in zijn bijdrage aan het boek dat Theo Francken (N-VA) schreef over de NAVO.

In al die jaren kwam Bogaert ook in opspraak. In de wandelgangen circuleerden roddels over een redelijk gezonde appetijt qua vrouwen voor een lid van een gezinspartij, maar journalist Koen Meulenaere pakte Bogaert in 2014 bijzonder hard aan in zijn satirische column Kaaiman. Hij gaf Bogaert een bijnaam: de pranillenman.

Bogaert zou in 2010 zeven miljoen euro ‘belastinggeld’ gekregen hebben voor zijn chocoladebedrijf. Na de verkoop van de sigarenfabriek kocht Bogaert zich in bij chocoladebedrijven. Eden Chocolates, de chocoladefabriek van Bogaert, haalde een investering van 7 miljoen euro op bij de Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Vlaanderen en bij de Boerenbond. Andere investeerders waren het Belgisch-Chinees investeringsfonds (van de federale regering) en de in 2011 ingestapte ondernemers Luc Geuten (Mitiska), Rudi Mariën (ex-Innogenetics) en Thomas Baert (Chinafloors).

Bogaert sloot de fabriek in Jabbeke en verhuisde de productie naar China. De ambities in China waren zeer groot. Met een eigen merk, Senz, streefde Eden Chocolates zelfs naar een beursnotering in Shanghai. De fabriek bleek in 2013 met overcapaciteit te worstelen en geld te verliezen. Eigenlijk produceerden ze vooral huismerken voor Chinese supermarkten. De laatste meldingen over het bedrijf was dat ze Chinese investeerders zochten.

Boerenbond

Feitelijk bleek niets onregelmatigs verlopen. De kritiek op de Vlaamse investering via de Gimv in Bogaerts bedrijf was dat Kris Peeters (CD&V) als Vlaams premier en partijgenoot zijn volle gewicht in de schaal had geworpen.

En ja, het is op zijn zachtst gezegd ongewoon. Het Belgisch-Chinees investeringsfonds van de federale regering dat 3 miljoen euro steekt in de chocoladefabriek van een Kamerlid uit de meerderheid. Damien Thiéry (MR) stelde over ‘de investering in het bedrijf Eden Chocolates’ aan de vice-eerste minister en minister van Financiën Didier Reynders (MR) enkele getelefoneerde vragen. Reynders meldde trots dat de federale regering achter de investering stond en wees op een gelijkaardige investering van 5 miljoen euro in zonnepanelenbedrijf Enfinity uit Waregem. Einde discussie.

Het hele zakelijke verhaal leert alvast één ding: Bogaert heeft goede en oude banden met de Boerenbond. Op zich was dat al een goede reden om niet over te stappen naar de N-VA.

Frank Casteleyn

Hendrik Bogaert: wie is de man van ‘Redelijk Rechts’?

De opvangcrisis: het plan voor de toekomst (deel 1)