Na de vermoedelijke wanhoopsdaad van Bart De Pauw eerder deze week, wordt het tijd eens het proces te maken van de zaak De Pauw.

Originele televisiemaker

Bart De Pauw is nog steeds één van de weinige originele televisiemakers van ons land. Hij debuteerde samen met Jacques Vermeire onder de vleugels van Frank Dingenen in het spraakmakende Meester hij begint weer. Niet lang daarna bedacht hij Buiten de zone, een reeks waar hij zijn komisch schrijftalent de vrije baan kon geven. De grote doorbraak kwam er met het kijkcijferkanon Schalkse Ruiters en de opvolger Mannen op de rand, waar hij eigenlijk de rol van Mark Uytterhoeven overnam als zondagavondsensatie.

De Pauw schreef ook succesvolle filmscenario’s, zoals Loft en fictiereeksen als Quizz me quick. Hij bedacht mee internationale televisieformats zoals De Mol. Met Het geslacht De Pauw slaagde hij er in zijn succes op een originele manier te relativeren en tegelijkertijd het fenomeen reality TV op een geslaagde wijze aan de kaak te stellen.

Hij liet anderen royaal in zijn succes delen en lag mee aan de basis van de carrières van Tom Lenaerts, Tom Waes, Maaike Cafmeyer, Clara Cleymans, Jonas Geirnaert en talloze anderen.

Na een carrière van 30 jaar werd hij beschuldigd van stalking en verbrak de VRT per direct de overeenkomst met zijn productiehuis Koeken Troef.

De Pauw met de gouden eieren

Aanvankelijk werkte Bart De Pauw via het productiehuis Woestijnvis, opgericht door sportjournalist Wouter Vandenhaute, bekend van Het Huis van Wantrouwen. De VRT wou op die manier talent aan zich binden en tevens een kader creëren om hen een meer concurrentiële vergoeding te gunnen, vooral ook om de leegloop te stoppen na de opkomst van de commerciële zender VTM.

Wouter Vandenhaute onderhandelde de contracten met VRT en slaagde er als eerste in gigantische exclusiviteits- en succesclausules af te dwingen op basis van de talenten die Woestijnvis aan zich gebonden had. Toen financiële details daarvan uitlekten was er de nodige ophef in de media. De Pauw reageerde ook onthutst omdat hij die bedragen niet weerspiegeld zag in het contract dat hem aan Woestijnvis bond. Niet lang daarna zou De Pauw Woestijnvis verlaten om een eigen productiehuis Koeken Troef op te richten.

Het hoeft niet gezegd dat de televisiewereld er één is van vele gegadigden doch weinig uitverkorenen. De strijd om de verkoop van programma ideeën en de schaarse budgetten is hard. Wanneer er een talent steeds met kop en schouders boven uit steekt, is dat hard voor de concurrenten. Wanneer er alvast één geliquideerd kan worden, krijgen de andere meer kansen.

De Pauw geslacht

Hoewel De Pauw al op zeer jonge leeftijd succesvol geworden was en er ook in slaagde een eigen productiehuis te laten floreren als zelfstandig televisieondernemer, bleef hij het moeilijk hebben met zijn houding tegenover het andere geslacht. Het succes werd tegelijk zijn ondergang. De gezagsverhouding die hij als werkgever en producent had en die hem de macht gaf om een carrière te maken of te breken maakte hem kwetsbaar en deed hem de das om.

Op een bepaald moment werd het een aantal actrices en medewerksters te veel en brak er paniek uit bij de VRT door het collectieve karakter van de klachten. Was het de angst voor reputatieschade, slecht crisismanagement, een bepaald ongenoegen met De Pauw, het verlangen naar iets anders, … feit is dat de VRT het contract met De Pauw en Koeken Troef eenzijdig verbrak en er vanaf dat moment geen weg terug was aangezien ‘de onmogelijkheid om nog verder samen te werken’ de enige beëindigingsgrond bleek. De Pauw ging in de tegenaanval en zette dezelfde dag een ongelukkig opgenomen reactie on line.

Geen Harvey Weinstein of Jan Fabre

Voor alle duidelijkheid: Bart De Pauw is geen Harvey Weinstein of een Ali B. Zelfs geen Jan Fabre of een Jaak Smeets. Hij heeft zijn slachtoffers nooit fysiek aangeraakt zonder wederzijdse toestemming. Op diverse Vlaamse universiteiten zijn gevaarlijkere roofdieren met de mantel der liefde bedekt.

Maar de feiten zijn er en De Pauw kan niet ontkennen dat hij grote stommiteiten, zelfs strafrechtelijke inbreuken heeft gepleegd. Gepokt en gemazeld in de televisiewereld had hij moeten weten dat hij alles te verliezen had en om al die redenen buitengewoon zwaar zou worden aangepakt. Als hij de zaken anders had gespeeld en meteen een mea culpa geslagen, had hij wellicht voorkomen dat Liesbet Stevens van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (‘het Instituut’) deze mediagenieke zaak er zou uitpikken als symbooldossier op weg naar haar nieuwe seksueel strafrecht.

Het Instituut betaalde, als burgerlijke partij, alle advocaatkosten voor de slachtoffers (minstens € 130.000) en er werd zelfs overheidsgeld besteed aan een professioneel communicatiebureau om hun zaak te versterken. Daardoor werd een minnelijke oplossing uiteraard ten zeerste bemoeilijkt. De Pauw moest zijn kosten uiteraard zelf dragen. Er zou een bemiddelingspoging zijn geweest maar de gevraagde vergoedingen (voor afstand van geding) bleken veel meer dan de gevraagde openbare verontschuldigingen, zelfs voor een bovengemiddeld bemiddelde De Pauw toch niet haalbaar.

Het Instituut

Diezelfde Stevens aarzelde ook niet haar functie te misbruiken om na een conflict met een journalist zowel bij minister van Media Benjamin Dalle (CD&V) als bij de CEO van DPG Media te suggereren om in te grijpen. Daarvoor heeft ze zich overigens wel openbaar verontschuldigd.

Uiteindelijk had het Instituut ook niets te zoeken bij de burgerlijke partijen in de zaak De Pauw. Waar velen voor waarschuwden is geschied en als je ziet waar we vandaag staan, heeft de tussenkomst van het Instituut en het proces de polarisatie enkel groter gemaakt. De wrange nasmaak dat een afrekening hier een bijrol heeft gespeeld, blijft aan dit dossier kleven.

Enigszins cynisch kan je zeggen dat er vele winnaars zijn bij de zaak De Pauw. De advocaten kregen een lucratieve zaak, het Instituut kon zich laten gelden, andere productiehuizen en BV’s sprongen in de gegeerde zondagavond en kregen daarmee gepaard gaande budgetten en exclusiviteitscontracten toegeschoven.

Hoewel ook de kijker verliest, want voortaan verstoken van de creativiteit en humor van De Pauw, zijn dé grote verliezers Bart De Pauw en zijn gezin. Dat zijn privéleven zwaar is aangetast ,had hij als BV nog enigszins in de hand ,maar dat hij door de publieke aandacht en een feitelijk beroepsverbod zwaarder wordt gestraft dan menig verkrachter is een rechtstaat onwaardig. Hij mag zelfs geen zielige Man van Melle meer zijn.

Gelijke kansen ?

Het is tekenend dat hij nu geboycot wordt door zenders waarvoor hij jarenlang het beste van zichzelf gaf. Hij schonk hen kijkcijfers met originele producties van bovengemiddelde kwaliteit. Zijn programma’s mogen zelfs niet meer heruitgezonden worden. Het is typisch dat televisiemakers die hij zelf alle kans gaf en die het nu voor het zeggen hebben bij de productiehuizen, nu niet meer met hem willen of mogen samenwerken.

Het is schrijnend dat de van fraude verdachte politica Sihame El Kaouakibi, de waarschijnlijke zelfmoordpoging die Bart De Pauw deze week ondernam, luttele uren later al aangreep om zichzelf in de belangstelling te wurmen. El Kaouakibi, nochtans een product van de positieve discriminatie die ondermeer door het Instituut wordt aangemoedigd, toont hier alweer aan emotioneel niet matuur te zijn en totaal geen normbesef te hebben. Door zichzelf te vergelijken met De Pauw en te beweren dat ze zelf gecanceld werd – door de racistische Vlaming uiteraard – zegt ze eigenlijk: er is nog steeds geen groter slachtoffer dan ik.

De bewoner van “Het Huis” in Bertem

Recent werd ze ook nog gefilmd in het Vlaams Parlement door Eric Goens die een documentaire over haar aan het maken is. Bargoens is een producent die na het verdwijnen van De Pauw al talloze programma’s aan de VRT mocht slijten en daarmee Het Huis (gelegen op een heuvel in Bertem) bezit.

Mocht nu blijken dat El Kaouakibi hiervoor door Eric Goens betaald wordt, hetgeen onder andere door Tom Lanoye, in deze een onverdacht bron, beweerd wordt: is de wansmakelijke cirkel helemaal rond.

Frank Dingenen

Winnaars en verliezers in de zaak Bart De Pauw