Wat doet een mens zoal op een zomerse zaterdagavond? In mijn geval: een kijkje nemen in een authentiek volkscafé met een voorliefde voor goede muziek en kleinkunst. In ’t Stamineeke in Webbekom bij Diest speelde Jan De Smet ten dans. De Smet is vooral bekend van De Nieuwe Snaar, maar hij maakte ook veel muziek als soloartiest en mocht veelvuldig opdraven om verschillende radioprogramma’s op te vrolijken.

Hij staat bekend als een bewonderaar van Bob Dylan en heeft een voorliefde voor aparte snaarinstrumenten. Naast zijn alom bekende nummers heeft hij twee cd’s met kinderliedjes geschreven. De Smet brengt een avondvullend programma waarin hij het muzikale afwisselt met anekdotes en verhalen uit zijn rijkgevuld muzikantenverleden. De Smet noemt zijn solo-optredens wel eens muzikale monumentenzorg.

Muzikale monumentenzorg

Zijn ukelele en banjo staan broederlijk naast een eerder klassieke akoestische folkgitaar en een eigenaardig bouwsel dat een kruising tussen een Hawaïaanse gitaar en een viersnarig instrument uit de Appalachen blijkt te zijn. Verder heeft De Smet ook een Indiase bulbul tarang, een trekharmonica en een mondharmonica meegebracht. Geen van deze instrumenten blijft onbenut. De Smet beheerst ze meesterlijk.

De soloset die hij brengt boeit vanaf de aanvang. De Smet leidt elk nummer in met een bijpassend verhaal. Hij licht de ontstaansgeschiedenis van zijn nummers toe, of brengt een stuk van het levensverhaal van de artiest die aan de basis van de nummers ligt. Van Woody Guthrie over Buddy Holly tot Bob Dylan: al zijn helden passeren de revue. Maar De Smet houdt het niet enkel bij Amerikaanse rock- en folkhelden. Naast de eigen nummers en bewerkingen die hij in zijn carrière schreef brengt hij ook werk van zijn Nederlandstalige helden zoals Wannes Vandevelde en Drs. P.

Ode aan Bob Dylan met sneer naar oppervlakkige recensent

Het hoogtepunt van de avond was voor mij De Smet’s welbekende ode aan Bob Dylan In de hemel is geen Dylan die hij voor de gelegenheid bracht in een nooit verschenen maar originele versie. Hij leidt het nummer in met het ontstaansverhaal. De Smet was — zoals steeds — trouw aanwezig in Vorst Nationaal voor de zoveelste passage van de folkheld op zijn Never Ending Tour. Het optreden was meesterlijk en net daarom was De Smet’s woede des te groter toen hij achteraf in een kwaliteitskrant een vernietigende recensie las van een journalist, die hij niet bij naam noemt. In een vlaag van woede schreef hij zijn frustratie van zich af.

Tijdens de opnames stuitte het nummer echter op het veto van Jean Blaute. ‘Jan, muzikaal zit dit goed, maar met die tekst ga je niet wegkomen’, zo stelde de producer. Maar het nummer — en vooral de tekst- zat te diep onder de huid van de verbolgen artiest. Frank Vanderlinden van De Mens heeft dan een nieuwe tekst geschreven, die uiteindelijk de plaat heeft gehaald. Na dit inleidende verhaal speelt De Smet dan zijn originele versie, waarin zijn minachting voor de journalist die zich achteraf ontpopte tot een eerder matig scenario-schrijver voor VTM door de boxen knalt. Eén ding is zeker: met Bob Dylan wordt niet gespot in zijn bijzijn.

Originele Vlaamse rapper

De Smet sluit af met misschien wel een van de bekendste nummers van De Nieuwe Snaar: zijn rap over Boudewijn en het koningshuis. De Smet vertelt ons hoe hij destijds voor het eerst rapmuziek hoorde en daardoor direct gebiologeerd was. In een poging om als eerste het muziekgenre in de Lage Landen te introduceren, schreef hij een rap over toenmalig koning Boudewijn die hij op een geheel eigen wijze a capella brengt. Aangepast aan de huidige omstandigheden, want ondertussen heeft hij er een strofe over opvolgers Albert en Filip aan gebreid. Daarin blijft broer Laurent niet onvermeld.

Een solo-optreden van Jan De Smet blijft een onmisbare belevenis voor de muziekliefhebber. De Smet neemt je mee in zijn muzikaal universum en loodst je met een sneltreinvaart door de geschiedenis van de hedendaagse muziek. In één moeite door legt hij ook de ware wortel van de moderne popmuziek bloot: Johann Pachelbel met zijn onvolprezen canon. Daar hebben we dus nog iets bijgeleerd. En er is geen betere manier om van Jan De Smet te genieten dan op de binnenkoer van een authentiek bruin café. Al houden we dat beter wat stil. Een volkstoeloop zou de charme wegnemen.

Frank Vanderlinden

Jan De Smet en zijn Muzikale Monumentenzorg