Frank Vercauteren en Kevin De Bruyne. Zij kregen deze week de meeste voetbalmedia-aandacht. Vercauteren omdat hij werd aangesteld als nieuwe coach van Royal Antwerp Football Club. KDB omdat hij zijn verblekende aureool als ‘beste middenvelder van de wereld’ oplichtte met schitterende ingevingen tijdens de overwinningen van Manchester City op Chelsea (1-3) en Manchester United (0-2)

Wat is de link tussen beiden? Frank begeleidde tien seizoenen geleden de amper achttienjarige Kevin naar de top. Even in de herinnering diepen over een grondig gesprek dat ik over dit intensieve proces van ‘the making of KDB’ voerde met coach én speler.

Een lichtjes onhandelbaar buitenbeentje

Onder Frank Vercauteren kwam KRC Genk in het seizoen 2010-2011 verrassend als landskampioen uit de bus. Het is zijn belangrijkste prestatie in meer dan 25-jaar trainerschap en hij werd ook verkozen tot ‘Coach van het Jaar’. De achttienjarige Kevin De Bruyne werd een van de draaischijven van het elftal. Frank Vercauteren begeleidde zijn opgang naar de top. Zijn voetbalfilosofie staat voor diepgang, snelheid van uitvoering en geen breed getik. Zo kwam hij vanzelfsprekend bij Kevin De Bruyne terecht. Hij stelde vast dat die zijn ideeën meteen kon uitvoeren, terwijl gelouterde voetballers daar veel meer last mee hadden.

Men beschouwde hem als een buitenbeetje, dat geregeld in conflict kwam met begeleiders. De coach kreeg het beeld binnen van een lichtjes onhandelbare jongen. Dat vond Vercauteren een voordeel omdat het volgens hem wees op een sterke persoonlijkheid. Hij zag aan zijn reacties hoe De Bruyne verliezen en slecht spelen haatte en hoe hij zijn frustraties niet altijd onder controle hield. Vercauteren ontdekte er motivatie en ambitie in en stimuleerde ook zijn drang naar meer.

Vaderlijke coach

Hij remde wel af dat hij zijn plaats als centrale middenvelder opeiste. KDB zag zichzelf als de ‘10’, terwijl de coach hem bij voorkeur op de flank posteerde. Dat kostte hem interpellaties van een puberende jongen, maar die legde hij vaderlijk naast zich neer. Hij trachtte wel te zorgen dat de speler zich goed voelde, maar weigerde op al zijn nukken te reageren.

Hij probeerde integendeel zijn aard te leren kennen door hem te observeren en vooral hem te negeren. De Bruyne toonde zich immers altijd en vol discussie, emotie en vurigheid. Zijn expressie bleef aanwezig, ook bij blije reacties verborg hij die nooit. Hij amuseerde zich met ‘het spelletje’ op een functionele wijze: hij schepte plezier in functie van het voetbal.

Aan kwaliteiten geen gebrek

Aan kwaliteiten geen gebrek bij Kevin De Bruyne. Vercauteren somde ze destijds op: plezier, expressie, bewustwording, voetbalverstand. Met een sterke trap, goede vista en enorme snelheid van uitvoering. Hij zag ook minpunten zoals een gebrek aan explosiviteit, maar dat ving hij dan weer op door een zeldzaam vermogen om een actie vooruit te denken. Voor hij de bal kreeg, had hij al door wat er mee te doen. Hij zag het en kon het ook uitvoeren.

Zijn leerpunt was het ‘diagonale lopen’ en coach Vercauteren dwong hem tot hard werk ten voordele van het team en legde hem inspanningen op over een afstand van dertig meter. Daarnaast leerde hij hem leiding geven, ook al was hij amper achttien. Niet zozeer op verbale wijze, maar door zijn voetbalkwaliteiten. Omdat hij het verschil maakte met zijn spel in plaats van met zijn ‘babbel’, zag Vercauteren dat de oudere spelers hem accepteerden omdat hij het elftal versterkte.

Tegen de ophemelende mediastroom in

Tegelijk bleef hij hem als coach ter discussie stellen en waarschuwde hem voor de dingen die hij op zijn weg zou treffen. Hij ging tegen de ‘ophemelende’ mediastroom in, verduidelijkte dat het voetballeven niet altijd ‘rozengeur en maneschijn’ is en confronteerde hem zelf doelbewust met het statuut van reserve of ‘tribunezitter’. Hij nam die maatregel ook om hem in moeilijke omstandigheden uit zijn tent te lokken. De Bruyne reageerde dan vanuit ongeloof en ontgoocheling, maar Vercauteren waardeerde dat omdat hij wist dat zijn karakter zo in elkaar stak. Hij testte hem uit op het gebied van de zelfcontrole. De trainer zag hoe de speler zich ten aanzien van het publiek inhield en zijn woede ‘kanaliseerde’.

Op de training foeterde hij wat af op zijn maats, maar – een apart fenomeen – ook op zichzelf. Hij kon echt boos zijn wanneer hij zijns inziens slecht presteerde. Dan schold De Bruyne zichzelf uit. Vercauteren ontdekte dus dat natuurlijk leiderschap hem op het lijf was geschreven. En dat liep niet volgens de voetbaldriehoek communicatie-ervaring-verbaliteit. Wel omdat hij het voetbal op zeer jonge leeftijd aanvoelde Hij wist nog niet hoe een ‘match te lezen’ en vergaloppeerde zich bij een hoge voorsprong. Dan kon hij niet begrijpen dat de coach hem naar de kant haalde om hem te sparen voor een volgende opdracht.

De Bruyne was niet in staat de hele partij te controleren. Wél op voetbalgebied, niet inzake menselijk inzicht. Hij verkeerde nog in de fase dat hij alleen aan de eigen prestatie dacht. Hij wilde altijd winnen, ook op training en eiste te vaak de bal op. Als hij dan een klaagzang inzette omdat hij hem niet kreeg, wierp Vercauteren hem voor de voeten ‘de bal te gaan halen’. Hij liet zich daarom zelfs terugzakken tot aan de achterlijn, maar kreeg dan de instructie om opnieuw voorin te spelen.

Intense confrontatie tussen coach en voetballer

Die confrontatie ging over in een intense tweestrijd, want KDB bleef azen op de centrale positie zonder dat het voor buitenstaanders opviel. En de coach oordeelde dat hij hem elders nodig had. Hij hield het overzicht in functie van de ploeg en plaatste hem daarom op de linkerflank. Omdat de jonge voetballer daar volgens hem beter tot zijn recht kwam dan ‘op rechts’. Centraal diende hij ook te jagen, ballen te recupereren en te verdedigen en daar voelde hij op dat ogenblik minder voor.

Vercauteren evalueerde de achttienjarige De Bruyne als een kwalitatief zeer hoogstaande én intelligente speler die hij op verschillende terreinen – fysisch, technisch, tactisch – tot het uiterste dreef. Hij zag hoe hij in stilte en vanuit gereserveerdheid probeerde om elk facet van het voetbal onder de knie te krijgen. Met zowel gereserveerdheid als verbetenheid als karaktertrek. Hun samenwerking loonde, want ze bracht KRC Genk dus de landstitel van 2011. Een decennium later krijgt KDB de accolade ‘beste middenvelder ter wereld’. En probeert Vercauteren de Antwerpse ‘Great Old’ het kampioenschap te brengen. Denken zij soms nog terug aan hun samenwerking?

Frank Vercauteren

Hoe Frank Vercauteren Kevin De Bruyne naar de top begeleidde

In Fiscalië en Wallonië huist geen uil van Minerva