De hoorzittingen over de vaccinatieplicht en het CST van de commissie Volksgezondheid in het federale parlement vielen negatief uit voor de voorstanders van voornoemde maatregelen. De overgrote meerderheid van de opgetrommelde experten maakte brandhout van zowel CST als vaccinatieplicht.

Toch waren er enkelen die deze strategie min of meer kwamen verdedigen. Of toch de mogelijkheid openlieten. Bij die kleine minderheid viel de presentatie van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) het meeste op. Zij laten de mogelijkheid van het invoeren van een vaccinatieverplichting en het verder inzetten van het CST open, eventueel zelfs gecombineerd. Eén klein probleem: binnen de HGR bestaat hierover geen consensus.

Werkgroep Vaccinatie niet akkoord met tekst HGR

Dr. Frans Govaerts, huisarts en voor Domus Medica lid van de werkgroep vaccinatie ven de HGR, meldde aan de redactie dat verschillende leden van de werkgroep hun bedenkingen hebben bij de tekst. ‘Wij, de leden van de werkgroep vaccinatie, kregen op 20 januari na een lange vergadering een presentatie over de position paper die de HGR in de commissie wenste voor te stellen. Een paper die in zijn volledige vorm enkel in het Engels beschikbaar is. Ik had ernstige bedenkingen bij die tekst en formuleerde op 24 januari een aantal vragen, die tot op heden onbeantwoord bleven.’

Vragen bij representativiteit bevraging

In de tekst wordt verwezen naar een bevraging bij de experten van de HGR. Opvallend is dat een onwaarschijnlijk hoog percentage van de bevraagden die antwoordden voorstander zijn van zowel het CST als de vaccinatieplicht. Klein detail: slechts 17 procent van de bevraagden heeft geantwoord. ‘Door die lage respons ontbreekt het die bevraging aan elke relevantie’, stelt Govaerts. ‘Ik heb dat gemeld en ook de vraag gesteld of het profiel van diegenen die wel antwoordden bekend is. Ik had graag geweten uit welk wetenschappelijk domein zij afkomstig zijn. Ook had ik graag hun mogelijke belangenconflicten vernomen. U heeft in Doorbraak al gepubliceerd over die belangenverklaringen. Het is voor mij totaal onduidelijk hoe ze daar bij de HGR mee omgaan. Het is aan hen om transparant te communiceren hoe ze die behandelen. Die vraag heb ik al herhaaldelijk gesteld en daar krijg ik nooit een deftig antwoord op.’

Na het lezen van het persbericht van de HGR over hun geplande optreden in de commissie vroegen we woordvoerster Sofie Verdoodt hoe het zat met die responsgraad van de bevraging. Zij zag geen probleem. ‘U moet begrijpen dat dit op een korte termijn werd georganiseerd. De bevraging heeft een week online opengestaan. Op zich is dat dus wel een goede responsgraad.’

Dat kan dan wel zijn, maar dat maakt de bevraging niet representatief. Het is dan ook bedenkelijk dat de uitslag wordt opgenomen in een advies en een presentatie voor het parlement.

HGR liegt in parlement

We vroegen eveneens hoe het kwam dat de HGR beweert dat het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek (BRCB) geen ethische problemen ziet met een vaccinatieplicht voor zorgverstrekkers en die zelfs aanbeveelt. Het BRCB heeft zich daar nooit in die zin over uitgesproken en ook niet aanbevolen. Aan een algemene vaccinatieplicht koppelen ze dan weer een aantal voorwaarden die op dit moment niet zijn vervuld. Verdoodt valt uit de lucht bij het aanhoren van die opmerking. ‘Dat verbaast me enigszins. Het advies dat de HGR daar in november over publiceerde stelt dat duidelijk. Daarover is er contact geweest met vertegenwoordigers van het BRCB. Zij zijn toen akkoord gegaan met dat gepubliceerde advies.’

Dat klopt niet. Vertegenwoordigers van het BRCB werden door de HGR gehoord naar aanleiding van dat advies, maar zij hebben nooit een tekst gecontroleerd of goedgekeurd. Dat werd ons bevestigd door leden van het BRCB. Uit het optreden van de leden van het BRCB tijdens de hoorzittingen in het parlement blijkt dit ook duidelijk. Een optreden dat voorafging aan dat van de HGR en waar zij dus ruimschoots kennis van konden nemen. ‘Ik ga dit opnemen met mijn collega en daar over terugkoppelen’, reageert Verdoodt. ‘Wat u hier komt te zeggen verbaast mij.’

We hebben sindsdien niets meer vernomen, maar konden enkele uren later in het parlement vaststellen dat de beweringen onveranderd werden gepresenteerd.

Wetenschappelijke reputatie

Al bij al blijkt dat het optreden en de presentatie van de HGR politiek geïnspireerd en gestuurd werd. Govaerts deelt die mening. ‘Mijn vrees is dat er een serieuze invloed is van de minister van Volksgezondheid die de richting heeft aangegeven waarin de presentatie moest gaan’, luidt het. ‘Dat kan je duidelijk tussen de lijnen lezen. Ik ben zelf geen voorstander van een vaccinatieverplichting. Het had mooi geweest indien de HGR zich had beperkt tot de zuiver wetenschappelijke feiten die bekend zijn.’

‘Wetenschappelijk zijn er te veel onbekenden, waardoor we eigenlijk geen advies hadden mogen uitbrengen’, vervolgt Govaerts. ‘Ik vrees dat de auteurs van de tekst – die overigens bij ons niet bekend zijn- de minister hebben willen behagen. Dat komt de reputatie van de HGR als wetenschappelijk adviesorgaan niet ten goede. Ik kan me dan ook niet scharen achter deze tekst. Uit het mailverkeer en de opmerkingen die geformuleerd werden na de presentatie van 20 januari kan ik afleiden dat verschillende leden van de Werkgroep Vaccinatie binnen de HGR die mening delen.’

De indruk bestaat dus dat de socialistische fracties druk hebben uitgeoefend op de HGR. Vreemd genoeg draaide ondertussen de PS haar kar omtrent het CST en de vaccinatieplicht na het afsluiten van de hoorzittingen. Hierdoor komen minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke, samen met Vooruit-voorzitter Conner Rousseau, stilaan alleen te staan met hun hardnekkig standpunt omtrent het in stand houden van het CST en een eventuele vaccinatieplicht. De vraag is hoe lang de regeringen hierin nog gaan meegaan.

Mooie democratie

Bij het schrijven van dit stuk was het nog wachten op de stemming rond het verlengen van de noodsituatie tot 27 april, maar rekening houdend met de werking van de particratie zal dit geen probleem hebben gevormd in het parlementaire halfrond. Die verlenging van de noodsituatie roept vragen op, onder andere bij advocaat Jan De Groote, professor Staatsrecht en mede-initiatiefnemer van grondrechtencollectief Geenvodjepapier. Hij liet zijn ongenoegen blijken in een tweet waarin hij wijst op artikel 3 uit de pandemiewet die een verlenging van de noodsituatie op dit moment volgens hem onmogelijk maakt.

Het beleid, dat prat gaat op het volgen van de wetenschap, maakt hier geen mooie beurt. Maar dat mag niet verbazen. Viroloog en GEMS-lid Marc Van Ranst liet vorig weekend in De Morgen al verstaan dat het respect voor de parlementaire hoorzittingen in zijn Whatsappgroep onbestaande is. Volgens hem zullen zij wel beslissen wat er moet gebeuren.

Frans Govaerts

Hoorzittingen in parlement: CST en vaccinatieplicht onder vuur