Op zondag 30 december 1883 wordt in Edegem de Vlaamse schrijfster Marie Gevers geboren die – vooral in het Frans – Vlaamse heimatliteratuur heeft gepubliceerd. De familie Gevers had in 1868 de voormalige herenboerderij Mussenborg in Edegem gekocht, later om prestigeredenen ‘kasteel’ genoemd. Haar vader Florent Gevers is suikerfabrikant in Antwerpen. Marie krijgt privéonderwijs, thuis op Mussenborg. Ze brengt er de rest van haar leven door en schrijft er al haar werk.

Marie ontmoet in 1904 Frans Willems, kleinzoon van de schrijver Jan Frans Willems (1793-1846), de ‘Vader van de Vlaamse Beweging’. Ze trouwen in 1908, vestigen zich op Mussenborg en krijgen drie kinderen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vertrekt Frans Willems naar Engeland, terwijl Marie Gevers tot 1916 in Walcheren (Zeeland) woont.

Via een vriendin komt Marie in contact met Emile Verhaeren en Max Elskamp, die haar aansporen om te schrijven. In 1907 verschijnen haar eerste gedichten in het Brusselse tijdschrift Durendal. Later zorgt Verhaeren ervoor dat een aantal van haar gedichten worden gepubliceerd in het tijdschrift Mercure de France. Haar eerste dichtbundel, Missenbourg, verschijnt in 1917.

Haar echte succes komt pas in 1931 met haar eerste roman La Comtesse des digues, vertaald als De Dijkgravin. Dit boek betekent voor haar de doorbraak in Frankrijk. Ze stopt met poëzie en beschrijft nu in een reeks romans, minutieus en teder, het plattelandsleven in Vlaanderen, vooral in de Scheldestreek en de Antwerpse Kempen. Haar werken worden vertaald in het Nederlands, Duits, Zweeds, Roemeens, enz. Volgens de Franse criticus Charles Vildrac is Marie Gevers ‘de tous les poètes flamands (…) celui qui possède au plus haut degré le sentiment de la nature et l’amour du terroir’. Ze schrijft in een sierlijk Frans, ‘dat toch zo Vlaams was,’ zei dichter en journalist Octave Mirbeau.

Marie Gevers raakt bevriend met vele Vlaamse en Nederlandse schrijvers en vertaalt ook Nederlandse literaire werken in het Frans, onder meer Hollands Glorie van Jan de Hartog, Moeder, waarom leven wij? van Lode Zielens en enkele werken van Felix Timmermans. Die illustreert op zijn beurt haar kinderverzenboek Almanach perpétuel des jeux d’enfants met tekeningen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog spreekt Marie Gevers zich niet pro-Duits uit, maar onderhoudt wel contact met de culturele collaboratie. Zo beschrijft ze in Le Nouveau Journal, de belangrijkste Belgisch collaboratiekrant, de Duitse invloed op haar werk. In 1943 verschijnt haar novelle ‘Une nuit de décembre’ in Wallonie, het blad van de collaborerende Communauté Culturelle Wallonne. Ook het scenario van de propagandafilm Symphonie paysanne, geregisseerd door Henri Storck, is van haar hand. Dat alles en haar onthaal van Duitse officieren en collaborerende auteurs op Mussenborg veroorzaakt een officiële blaam van de Académie royale de langue et de littérature françaises de Belgique. Ze wordt ook uit de PEN-club gestoten.

Marie Gevers overlijdt op 9 maart 1975 op Missenburg. Ze is 91.

Frans Willems

Vandaag 1883: Vlaamse schrijfster Marie Gevers geboren, die in het Frans publiceert over het plattelandsleven in Vlaanderen