Gaan ook de gewesten voortaan belastingen heffen op mazout en aardgas? Het Groene wetsvoorstel daarover is op 14 maart bij hoogdringendheid aangenomen. Er dreigen dus extra energiebelastingen voor de huishoudens en bedrijven. Met steun van de federale regering en de meerderheid. Groen en Ecolo zijn in de Brusselse en Waalse regeringen alvast vragende partij.

Ook nu kadert een en ander in de energietransitie. Maar er is een probleem. Dergelijke extra belasting is tot nu toe verboden. De gewesten zijn immers niet gemachtigd belastingen te heffen op materies die het voorwerp uitmaken van ‘een belasting door de Staat’. Ze mogen dus geen opcentiemen heffen op belastingen en heffingen ten voordele van de staat. Het omgekeerde mag evenmin: ook kortingen zijn verboden.

Toch is er één uitzondering: de heffing voor de bodemsanering van tankstations en gasolietanks. Daarvoor mogen de Gewesten op ‘minerale oliën’ wél een belasting of bijdrage vragen. En wat zijn die minerale oliën? Juist: fossiele brandstoffen.

Nieuwe gewestelijke belastingen

Het wetsvoorstel 3866 van Dieter Van Besien (Groen) voegt daar dus een nieuwe uitzondering aan toe. Wie zich verwarmt met mazout of aardgas mag na de verkiezingen nieuwe Vlaamse, Waalse of Brusselse belastingen verwachten. Dat de Vlaamse regering daarover zwijgt valt op. Maar ook daarvoor is er een verklaring. De Vlaamse administratie is voor én de bevoegde Vlaamse minister Zuhal Demir (N-VA) blijkbaar ook.

Dat extra geld kan immers dienen om (deels) een historische put te vullen en zo een rotdossier op te lossen. Met deze nieuwe Vlaamse belastingopbrengst wil het Vlaamse Gewest immers de budgettaire krater door de Groenestroomcertificaten (GSC) en warmtekrachtcertificaten (WKC), opvullen.

Die kosten worden nu doorgerekend en deels betaald via de elektriciteitsfactuur. En het andere deel van die factuur heeft de Vlaamse regering op zich genomen. Omwille van de volkswoede over die factuur. Een rekening achtergelaten door de voormalige ministers Freya Van den Bosche (Vooruit), Annemie Turtelboom (Open Vld) en Bart Tommelein (Open Vld).

En dus is er nu een kans voor de Vlaamse regering om die kosten over te hevelen naar klassieke verwarmingsbrandstoffen in het kader van de klimaattransitie.

Twee keer betalen?

De doorrekening van de groene subsidies voor zonnepanelen en warmtekrachtkoppeling op de stroomfacturen zorgen immers al langer voor ergernis bij de burgers. Door die straks te betalen via de facturen voor mazout en aardgas betaalt dan de vervuiler, want het zijn die gas- en oliestokers die de CO2-emissies veroorzaken. Een in wezen groene oplossing.

Alleen… 81 procent van alle gezinnen verwarmen met aardgas. Tel daarbij de gezinnen of bedrijven die verwarmen op stookolie. Die laatste zitten vaak in landelijke gebieden waar geen aardgasnet voor handen is. Lees: boeren en ook (vooral) Walen.

Er is alleen één vervelend detail: de bestaande accijnzen of belastingen. Op huisbrandolie voor verwarmingsdoeleinden heft de federale regering geen accijnzen. Dat is een sociale maatregel. (Die mensen betalen wel per 1.000 liter een controleretributie en een energiebijdrage van een kleine twintig euro.) Maar op aardgas voor verwarmingsdoeleinden wordt al wel een accijns geheven. De wet daarover is amper een jaar geleden nog aangepast. Zogezegd om de energiefactuur eerlijker te maken. Gaan de gasverwarmers dan nu twee keer betalen?

Feit is dat op 29 februari minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de regering de urgentie liet vragen voor dit wetsvoorstel. Al op 14 maart werd het goedgekeurd in de Kamer en op 21 maart stond het in het Staatsblad. Zoiets noemen ze gezwinde spoed. De regering en de parlementsleden volgden. De media blijkbaar niet. En de burger? Die zal het pas merken na de verkiezingen.

Freya Van den Bosche

Binnenkort Vlaamse belasting op stookolie en aardgas?