Vorige week werd de Amerikaan Kyle Rittenhouse vrijgesproken. Hij schoot ruim een jaar geleden met een semiautomatisch AR-15-geweer twee mensen dood in de stad Kenosha, in de staat Wisconsin. Een derde persoon raakte gewond. Rittenhouse was zeventien jaar oud en volgens de plaatselijke wet mocht hij dat geweer hebben.

Een dag eerder, op 23 augustus 2020, was in Kenosha de 29-jarige zwarte Jacob Blake door de politie neergeschoten. Hij overleefde, maar raakte verlamd. Bijna dezelfde dag nog werd de stad onder de voet gelopen door demonstranten van Black Lives Matter (BLM). Dat liep zoals gewoonlijk uit de hand, en de politie verloor alle controle. Op grote schaal werden auto’s en huizen in brand gestoken en winkels geplunderd.

Zelfverdediging

Volgens getuigen maakte Rittenhouse zich daar erg kwaad over. Hij woonde zo’n 30 kilometer verderop maar werkte in Kenosha en had er veel familieleden, van wie sommige winkels hadden. Met zijn AR-15 en een eerstehulppakket wilde hij zich aansluiten bij lokale burgerwachten die winkels en bedrijven probeerden te beschermen. Hij werd gefilmd toen hij met zijn geweer over de schouder op straat liep en ‘Medical!’ riep tegen demonstranten die misschien hulp nodig hadden. Tegen relschoppers riep hij ‘Friendly, friendly!’ om conflicten te vermijden. Dat werkte niet: een aantal van hen werd agressief. Hij vluchtte, maar struikelde op een gegeven moment.

De eerste die hij neerschoot was de 34-jarige Joseph Rosenbaum. Die viel hem aan en probeerde zijn geweer te pakken. Een ander begon hem met een skateboard te slaan, en Rittenhouse schoot ook die neer. Hij raakte een derde man in de arm, toen die een pistool op hem richtte. Dat was Gaige Grosskreutz, die dat later in de rechtszaal zou toegeven. Daarmee kon hulpofficier van justitie Thomas Binger wel inpakken. Hij had Rittenhouse onder meer beschuldigd van dubbele moord met voorbedachten rade, terwijl advocaat Mark Richards zelfverdediging aanvoerde.

Politiek gewin

Deze schietpartij en het daaropvolgende proces hielden Amerika in hun greep: niet vaak was men zo tot op het bot verdeeld. Volgens de aanklager was Rittenhouse een rechtse racist die naar Kenosha was getogen om ‘idealisten’ van BLM af te knallen. Hij nam daarmee het narratief van liberale media en Democratische politici over, die in de aanloop naar het proces de jongen al een jaar lang afschilderden als een moordlustige terrorist.

Zo zijn er de congresleden Ayanna Presley en Ilhan Omar, van de bekende linkse Squad-factie binnen de Democraten van het Huis van Afgevaardigden. Nog voordat er details bekend waren, hadden ze Rittenhouse al als een ‘binnenlands terrorist’ bestempeld. Presley tweette kort na de schietpartij aan haar 1,1 miljoen volgers: ‘Een zeventienjarige blanke supremacist schoot twee mensen dood die bijeen waren voor de waardigheid van zwarte levens…’

Ook toen nog kandidaat-president Biden en kandidaat-vicepresident Harris noemden Rittenhouse een ‘white supremacist’, zonder dat daar enig bewijs voor was.

Huidskleur plotseling niet relevant

Dat alle slachtoffers blank waren en een flink strafblad hadden paste niet in dit narratief en kreeg opvallend weinig aandacht in de pers. Sterker nog, de neergeschoten relschoppers werden voorgesteld als eerzame burgers die door te demonstreren gebruik maakten van het eerste amendement van de Grondwet.

Terwijl, bijvoorbeeld, Rosenbaum een gewelddadige psychopaat was. Eerder was hij vijfmaal veroordeeld voor het verkrachten van kleine jongetjes en huiselijk geweld. Die ochtend was hij net uit een inrichting vrijgelaten. Belangrijker voor het proces was dat hij Rittenhouse publiekelijk meermaals had toegeschreeuwd: ‘Ik ga je doodmaken!’

Advocaat Richards maakte niet alleen gehakt van het requisitoir, aanklager Binger bleek ook nog eens videobeelden te hebben achtergehouden die hem niet uitkwamen. Bijna alles was die avond van verschillende kanten op bewakingscamera’s vastgelegd.

Vrijspraak was juist

In feite hoefde de jury maar één vraag beantwoord te krijgen: had Rittenhouse wel of niet uit zelfverdediging gehandeld? Justitie probeerde zelfs nog aan te voeren dat hij alleen al door aanwezig te zijn met een legerwapen de demonstranten had ‘uitgedaagd’, maar ook die vlieger ging niet op. De jongeman had op geen enkel moment iemand bedreigd, was zichtbaar confrontaties uit de weg gegaan en zelfs brandjes aan het blussen geweest.

De vrijspraak van Rittenhouse kwam allerminst onverwacht. Volgens juridische experts had dat nauwelijks anders gekund. Ook al dreigde de BLM-beweging met rellen en onrust als het tot vrijspraak zou komen.

Lees bijvoorbeeld jurist en hoogleraar Alan Dershowitz over deze zaak — hij was 50 jaar hoogleraar aan de beste juridische faculteit van Amerika, de Harvard Law School. Volgens hem was dit juridisch gezien de enige juiste uitkomst. Ook al gaf hij Rittenhouse in moreel opzicht ongelijk en benadrukte hij dat de aanklager zoveel blunders had begaan dat Rittenhouse in beroep zeker zou zijn vrijgesproken. ‘Wie deze zaak rechtstreeks in de rechtszaal heeft gevolgd, zal vrijspraak vanzelfsprekend vinden. Maar wie de zaak heeft gevolgd via media als CNN of MSNBC, zal waarschijnlijk enorm geschokt zijn door die vrijspraak‘, schrijft Dershowitz ook nog.

Gemengde reacties

De uitspraak kwam afgelopen vrijdag en werd door de Republikeinen toegejuicht. Zij zien Rittenhouse als een onschuldig slachtoffer van doortrapte Democraten, partijdige media en bevooroordeelde socialemediabedrijven.

De liberale elite die op dit moment media en politiek zo’n beetje controleert in Amerika, ontplofte bijkans van verontwaardiging over de vrijspraak. Veel Democraten noemden het een ‘gerechtelijke dwaling’. De verdachte zou zijn vrijgesproken omdat hij blank is. Ex-gouverneur Andrew Cuomo van de staat New York sprak over de juryuitspraak als een ‘gevaarlijke boodschap’. Dat is helemaal kierewiet: hoe kan een juryuitspraak ooit een ‘boodschap’ zijn? Enkele Democratische congresleden zoeken naar middelen om Rittenhouse alsnog veroordeeld te krijgen, in een politiek proces.

Voor veel conservatieve Amerikanen is hij tegen wil en dank een held. Een frisse jongen, geen onvertogen woord en geen vlekje op zijn blazoen. Geen strafblad en geen enkele concrete aanwijzing voor racisme of blank superioriteitsdenken. Hij was vóór Trump, vóór de politie en gek op wapens, maar dat is noch uitzonderlijk noch strafbaar. Rittenhouse deed waar extreemrechts van droomt: hij verdedigde zich met dodelijk geweld tegen linkse hooligans die hem aanvielen.

‘Blank superioriteitsdenken’

Voor opvallend veel links-liberale Amerikanen leek dit proces niet om waarheidsvinding te gaan, maar om de strijd tegen het kwaad: het ‘blanke superioriteitsdenken’. Neem Tiffany Cross, een bekende presentatrice en ‘politiek analist’ van zender MSNBC. Zij noemde Rittenhouse in haar veelbekeken programma letterlijk een ‘kleine moordlustige blanke supremacist met handlangers in het Congres’. Kun je nog verder gaan? Ja: ze werd ‘kotsmisselijk’ van de mensen die hem ‘hadden laten lopen’. Daar kan ze alleen de jury en de rechter mee bedoelen.

Zelfs President Biden raakte weer eens van het pad, door officieel bekend te maken dat hij ‘kwaad en bezorgd’ was over de vrijspraak. Gelukkig zei hij ook dat het jurysysteem rechtvaardig is en gerespecteerd moet worden.

Laster

Kyle Rittenhouse lijkt uiteindelijk een naïeve jongen die beter niet in Kenosha had kunnen zijn op die avond, en zeker niet met een semi automatisch geweer. Maar ook de politie van Kenosha valt veel te verwijten: niet alleen dat ze Jacob Blake neerschoot, weliswaar nadat die na herhaalde waarschuwingen toch een mes uit zijn auto haalde, maar ook dat ze het optreden van bewapende burgerwachten tolereerde. De Amerikaanse justitie zette zichzelf helemaal voor schut met het kulverhaal van aanklager Binger over Rittenhouse als bloeddorstige racist, en de aanklacht van moord met voorbedachten rade.

Wie het laatst lacht, lacht het best, en dat is Rittenhouse. Hij kan vrijwel zeker vele miljoenen opstrijken met rechtszaken wegens laster tegen omroepen als CNN en MSNBC, en bekende Amerikanen als Tiffany Cross en Ayanna Presley.

Gaige Grosskreutz

Kyle Rittenhouse vrijgesproken: zelfverdediging is geen terrorisme