Als een artikel ons in de pen doet kruipen, is het doorgaans om een wederwoord te schrijven. In dit geval echter betreft het een standpunt waarmee je het moeilijk oneens kan zijn, maar waar nog wat aan toe te voegen is. Wat laattijdig trok een vriend onze aandacht op een column op de VRT-NWS-webstek van 17 juni 2020: ‘Het islamdebat mag antiracismestrijd niet recupereren’ door Jurgen Slembrouck, medewerker bij de Vrijzinnige Dienst van de Universiteit Antwerpen.

Geen bewijs

‘Door de vreselijke dood van George Floyd is het maatschappelijke en politieke debat over racisme wereldwijd in een stroomversnelling gekomen’, begint Slembrouck. Dat Floyds dood door grote beroering rond het thema racisme gevolgd werd, kan men maar vaststellen. Toch even preciseren: niet het feit van Floyds dood, maar de duiding daarvan als racistisch, bracht het racismedebat in een stroomversnelling. Het is immers niet omdat dader en slachtoffer van verschillend ras zijn, dat dat rasverschil ook de beweegreden voor de doding vormde.

We gebruiken de neutrale term ‘doding’, maar volgens velen was het ‘moord’, dus ‘met voorbedachte rade’, terwijl het kennelijk slechts ‘slagen en verwondingen zonder het oogmerk te doden maar met de dood tot gevolg’ betrof. Inmiddels is het transcript bekend van de opnames door de bodycam van de vier betrokken agenten, met bijvoorbeeld een volledige weergave in De Volkskrant van 10 juli, en daarin blijkt uit niets dat het zeer multiraciale politieteam enige racistische bijgedachte had. Je hoeft daarvoor het transcript zelfs niet te lezen.

Als er een zweem van racisme in was voorgekomen, was dat met veel bombarie in de krantenkoppen vermeld geweest en had het televisienieuws er dagenlang niet over kunnen zwijgen, quod non. Zoals de bewijzen nu voorliggen, is de hele beroering, met plunderingen, vandalisme tegen openbaar erfgoed en daadwerkelijke gevallen van moord of doodslag, louter op gang gebracht door het woord ‘racisme’, dat niet aan een feit beantwoordde.

‘Genetisch reductionisme’

Maar goed, de racismestroomversnelling is inmiddels wél een feit. Dat mag wel, aldus Slembrouck: ‘Racisme is onaanvaardbaar, omdat het op fundamentele wijze de gedachte aantast dat alle mensen vrij en gelijk geboren worden’, en het is een ‘genetisch reductionisme’. Rechtsgelijkheid voor alle mensen ongeacht ras, daarover kunnen we het eens zijn.

En toch: ‘Naast zogenaamd ras is het ook verboden om mensen te discrimineren op basis van nationaliteit, huidskleur, afkomst en etnische afstamming die ook als “raciale criteria” worden aangemerkt.’ Dat was maar een van de manieren waarop antiracisten het rasbegrip opgerekt hebben, maar in dit geval niet onredelijk. Het betreft immers eveneens eigenschappen waarvoor mensen niet kunnen kiezen. ‘Dat kan echter niet gezegd worden van de eigenschap “geloof of levensbeschouwing”, die ook als een verboden discriminatiegrond wordt erkend’.

Gelukkig heeft het Grondwettelijk Hof zopas geoordeeld dat het ‘grondwettig is voor een inrichtende macht van een officiële school, met het oog op het creëren van een volkomen neutrale educatieve omgeving, om de leerlingen/studenten te verbieden om zichtbare religieuze, politieke en levensbeschouwelijke kentekens te dragen.’

‘Culturele identiteit’

Het rechtskundige debat is daarmee voorlopig afgerond, maar het debat ten gronde kan volop voortduren. Slembrouck citeert uit een opiniestuk voor knack.be waarin Jessika Soors (Groen!) kritiek op de hoofddoek ‘racistisch’ noemt, en de hoofddoek zelf een symbool van ‘culturele identiteit’. Nochtans, toen Mustafa Kemal Atatürk of Gamal al-Nasser ingingen tegen de sluierdracht van hun volksgenotes, waren zij niet racistisch. Als Vlamingen de sluierdracht van de pas uit Syrië teruggekeerde Vlaamse IS-bekeerlinge sinister vinden, is dat geen racisme; het heeft duidelijk een andere grond dan ras.

En toen de profeet zijn vrouwen de sluierdracht oplegde, was dat geen kwestie van ‘culturele identiteit’. De Koran (33:59) wou daarmee bereiken dat zij ‘niet gemolesteerd worden’. Dus blootshoofdse vrouwen mogen wél gemolesteerd worden, niet volgens ons maar volgens de heilige Koran. Dat had niets met ‘identiteit’ te maken, een luxezorg voor onze Social Justice Warriors.

Met medeplichtigheid van de bourgeoisie

Dat het hoofddoekenverbod wankelt en pleidooien behoeft, is maar één symptoom van de identitaire opmars. De jongste maand zelfs met zevenmijlslaarzen, getuige de talloze privéfirma’s die beslist hebben om die agenda te gaan uitvoeren. Naar gelang het geval kan dat om quota gaan, een schaduwban, ontslag voor tegenpruttelaars, desinvitatie van dissidenten (‘cancel culture’), standbeelden verwijderen, censuur, bedrijfsleiders die hun staf ‘te wit’ noemen, in de VS zelfs al dagen waarop blanke studenten hun campus moeten verlaten. Al het geargumenteer van behoudsgezinde stukjesschrijvers heeft niet kunnen beletten dat identitair links met medeplichtigheid van de bourgeoisie de cultuuroorlog momenteel aan het winnen is.

Tot slot merkt Slembrouck een eigenaardigheid op die ons nog iets onverwacht kan leren. De SJWs hebben het erg voor minderheden, dachten we. Zij uiten hun despotische minachting voor de democratie door te fulmineren tegen democratische meerderheden (‘majoritarianism’). Maar dat is eigenlijk een luxezorg voor leden van de etnische of religieuze meerderheid. De betrokken minderheden zelf streven gewoon hun eigenbelang na, en zij gaan daarmee door ook als ze de meerderheid tot minderheid gemaakt hebben.

Moslims als minderheid eisen overal bijzondere rechten op en laten zich de huilerige bekommernis om die zielige minderheden door SJWs graag welgevallen, maar eens in de meerderheid gaan zij geen bijzondere rechten aan de minderheden toekennen. En in de voortschrijdende duik in het identitaire gaan SJWs zich steeds openlijker met dat eigenbelang van hun troetelgroepen vereenzelvigen en daarbij hun minderhedenvertoog achter zich laten.

Gemeenschappelijke dynamiek

Aldus Jessika Soors tegenover de motivering door het Grondwettelijk Hof dat een hoofddoekenverbod een maatregel kan zijn om ‘alle studenten te beschermen tegen de sociale druk die zou kunnen worden uitgeoefend door zij die hun overtuiging wel zichtbaar wensen te maken’. Zij vindt: ‘De groep die je ermee raakt is veel groter dan de groep die je ermee zou beschermen’. Daartegenover merkt Slembrouck op: ‘Het is Soors dus helemaal niet te doen om de minderheid, althans niet de eventueel afvallige of liberale minderheid binnen de islamitische gemeenschap. Blijkbaar is die minderheid voor Soors niet beschermwaardig.’

Tegen onze gewoonte in hebben we hier de belangenbehartiging van de islam en van etnische minderheden niet scherp onderscheiden. Hier gaat het immers om een gemeenschappelijke dynamiek, aangevuurd door SJWs die doelbewust de islamproblematiek racialiseren. Moslims zijn gaandeweg dat spel gaan meespelen, en met resultaat: terwijl in de VS talloze kerken en synagogen gevandaliseerd zijn, bleven moskeeën gespaard. Persoonlijke eindnoot: het eigen geschrijf om het onderscheid tussen ras en godsdienst scherp te stellen, lijkt meer dan ooit futiel.

Gamal al-Nasser

Racialisering van het hoofddoekendebat