Europees Brussel is een mini-Washington met lobbyisten en denktanks. Een juweel is International Crisis Group (IGC) met zijn internationale hoofdkwartier op de Louizalaan. ICG verschijnt in de wereldkranten met meningen en analyses.

Geen week passeert of Financial Times, een fijne meetlat, citeert experts van de International Crisis Group, een creatie van George Soros (92), joods wereldburger en financier van de vrijheid met de Open Society Foundations. Gratis ontvang je het boeiende CrisisWatch op je computer. In het jongste nummer was er nieuws en inzicht over Ethiopië, Libanon en Somalië. ICG is apart want heeft, in tegenstelling tot het leeuwendeel van de denktanks, correspondenten en vestigingen in 28 steden. ICG staat naast, maar werkt breder dan, het internationale CEPS, Centre for European Policy Studies, aan de Congreskolom in Brussel en (het Belgische) Bruegel. Jonge mensen uit de EU en andere continenten zijn leergrage internationalisten in de hoofdstad. Een stage in Europees Brussel is gegeerd.

De ngo International Crisis Group, gemakshalve ICG of Crisis Group, is transnationaal, non-profit en geboren in 1995. ICG heeft een honderdtal stafmedewerkers. Gedetailleerde analyses om risico’s voor oorlog en geweld tijdig te etaleren zijn het hoofddoel. Netwerking met beleidsmakers, regeringen, internationale en regionale organisaties is brood en boter. Nieuw denken om etterende ruzies te pacifiëren zijn daarvoor essentieel. Ali Vaez, Iran Project Director, speelde een belangrijke rol bij het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), het basisakkoord over het Iraanse nucleaire programma.

Geld

Het zaaigeld voor ICG is van George Soros en hij blijft financier. Ook politici en regeringen dragen bij, als eerste de Finse president Martti Ahtisaari, later voorzitter van ICG. Gareth Evans, minister van Buitenlandse Zaken van Australië, stortte meteen 500.000 dollar. De Afrikaanse econoom Comfort Ero, van London School of Economics, is de huidige voorzitter na veldwerk in Afrika voor ICG sedert 2001. Het budget van ICG klom naar 20 miljoen dollar, samengebracht uit regeringsbronnen (45%), stichtingen (30%), de privé-sector (20%) en inkomsten uit beleggingen.

Hoe onafhankelijk is ICG is de vraag die de denktank achtervolgt van bij haar stichting. De brede waaier van contribuanten maakt de financiering ondoorzichtig. Grote namen uit de internationale crème de la crème sieren ICG. Robert Malley, voorzitter en CEO van ICG in 2018, was senior raadgever van president Obama; zijn voorganger Jean-Marie Guéhenno was VN-commissaris voor mensenrechten en Mark Malloch Brown adjunct-secretaris-generaal van de VN voor ontwikkelingsbijstand. New Left Review verwijt ICG de kaart te trekken van de NAVO en het Atlantisch bondgenootschap, wat zou botsen met haar credo van onafhankelijkheid. Stommiteiten begaat elke organisatie. Een schokkende dwaasheid was de vredesprijs in april 2013 voor Thein Sein, president van Myanmar, op het moment dat Human Rights Watch uitvoerig publiceerde over de etnische zuiveringen in het land.

Buitenlandse Zaken

Wordt geluisterd bij het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken naar de goeroe’s van ICG en andere denktanks?

Het antwoord is genuanceerd, vertelt een hoge diplomaat: ‘Dergelijke rapporten zijn voor ons niet essentieel, belangwekkender is dag na dag reageren op gebeurtenissen, die inschuiven in de dominante denktrant van de Belgische diplomatie (die zweert bij Europa, Europa, Europa), voorts coördineren met de partners, bijvoorbeeld EU en NAVO, en trachten daarin mee te spelen. Werkgroepen allerhande en bilaterale betrekkingen met de buurlanden (Frankrijk, Nederland, Duitsland) zijn voedsel voor de beleidsvorming en de diplomatieke manoeuvres.’

Lovend spreekt de zegsman over de Stiftung Wissenschaft und Politik (Duitsland), waar soms diplomaten gedetacheerd worden, plus de equipe van Edward Lucas in Londen die essentieel is om de Baltische landen te begrijpen.

Vlaanderen

Met stip staat bij Buitenlandse Zaken het Instituut Clingendael bij Den Haag genoteerd. Het is de officiële denktank van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en met de Belgische collega’s wordt samengewerkt. Het blad Internationale Spectator van Clingendael was vanaf 1947 een brug tussen Vlaamse en Nederlandse deskundigen, vervelde van gedrukt naar digitaal en werd herdoopt tot Clingendael Spectator. Gratis op internet.

Voor al waar Vlaanderen intern bevoegd voor is – door de staatshervormingen – is het bevoegd in het buitenland. Zeer uitzonderlijk is een federale identiteit met het recht op het voeren van een buitenlandbeleid. Twintig jaar geleden werd een rapport geschreven door ere-diplomaat Jan Hendrickx, in opdracht van Luc Van den Brande, over rolmodellen in Europa voor de beleidsbepaling. Clingendael en Chatham House (VK) haalden de hoogste punten. Onrechtstreeks volgde daaruit een privé-denktank rond Hendrickx (boekauteur over het Vlaamse buitenlandbeleid) en professor Yvan Van den Berghe (nu emeritus van UA en UHasselt). De Rubens Stichting voor Buitenlandbeleid (Rubens was schilder en diplomaat) stopte na vijf jaar.

Gareth Evans

Brussels kraaiennest voor crisissen