Volgens het Nederlandse weekblad Elsevier ontpoppen zich in Nederland steeds meer Turks-nationalistische knokploegen, tot meerdere eer en glorie van Erdogan. Ondertussen duiken er ook in Vlaanderen zulke milities op.

Knokploegen

Vooral Osmanli Ocaklari is sinds 2015 actief in Nederland, een ultranationalistische Turkse organisatie die wordt gezien als Erdogans paramilitaire knokploeg. Maar ook in oudere boksclubs ontmoeten Turkse jongemannen elkaar om er te trainen in een context waarin politiek extreemrechts en de islam samengaan. Al in juni waarschuwde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV): ‘Zorgelijk is dat in Turkije paramilitaire knokploegen actief zijn. Eén van die groepen is ook buiten Turkije (buitenwettelijk) actief en heeft een Nederlandse afdeling opgericht. Deze groep zou in de toekomst mogelijk in Nederland kunnen worden ingezet voor buitenwettelijke acties jegens politieke tegenstanders van Erdogan.’

Alvast twee Kamerleden van het christendemocratische CDA stelden voor het reces een motie een parlementaire vraag naar meer informatie over de aard en omvang van de dreiging van Turkse paramilitaire knokploegen. Het ministerie van Veiligheid en Justitie werkt aan een antwoord.

Osmaanse harten

Journaliste Nikki Sterkenburg legde haar oor te luister bij enkele internationale Turkije-specialisten. Die zijn niet mals voor de recente fenomenen van al dan niet paramilitair georganiseerde Turkse knokploegen. In haar stuk stelt ze dat ze het vooral van internationale specialisten moest hebben, want diverse Turkse bronnen ‘willen liever niet praten, ze vrezen voor hun veiligheid of zeggen alleen geruchten te hebben gehoord’.

Osmanli Ocaklari betekent letterlijk ‘Osmaanse haarden’, maar wordt ook wel vertaald als ‘Osmaanse harten’. In het verleden waren er meerder organisaties met een ‘Ocaklari’-naam, ‘zoals de extreemrechts nationalistische Ülku Ocaklari (‘idealistische haarden’, of ‘idealistische harten’). Die laatste is gelieerd aan de ultranationalistische politieke partij MHP en vooral bekend als de Grijze Wolven.’

‘Osmaanse harten’ wil formeel de samenleving tot een fort uitbouwen tegen vermeende dreigingen van buitenaf. Dat doet ze met lezingen, politieke lessen, discussies …

Erdogans AKP

Vroeger was het vooral de MHP, de klassieke nationalistische partij, die de extreemrechtse krachten verzamelde. De Grijze Wolven waren als het ware het militante verlengstuk van de partij. Vandaag duikt steeds vaker de AKP op, de partij van president Erdogan.

‘Osmaanse harten’ focust op een drie-eenheid van Turks nationalisme, Turkse suprematie en de soennitische moslimidentiteit. ‘Een combinatie die de Turkse president Recep Tayyip Erdogan graag predikt als springplank naar Ottomaanse grootsheid.’

Waar voorheen de militanten van en rond de MHP zich vooral kantten tegen Armeniërs, alevieten en radicale Koerden die meer autonomie willen, kanten de nieuwe groepen zich ook tegen gülenisten en v’erwesterste’ secularisten. De Turks-soenietische identiteit staat voorop. De grootsheid van het Osmaanse verleden wordt aanbeden.

Het is lastig om een direct verband te leggen tussen de AK-partij en individuele gewelddadigheden, niet in de laatste plaats omdat de AK-partij alle banden ontkent, stelt Sterkenburg. Maar volgens de Britse politiek analist Gareth H. Jenkins (Central Asia- Caucasus Institute en Silk Road Studies Program) is er duidelijk een paramilitaire structuur. ‘Erdogan-sympathisanten konden op grote schaal worden gemobiliseerd en wisten makkelijk aan wapens te komen. Hoewel er videomateriaal is van de gewelddadige acties, leidde het niet tot arrestaties of aanklachten.’

Knokken in de Lage Landen

Zo’n groep, die wapens noch ontvoeringen schuwt, en zich in Turkije lieert aan de maffia, en die vandaag ook vertakkingen heeft in Duitsland en Nederland, kan met een eufemisme een bedreiging genoemd worden voor het voorlopig vredig samenleven in gemeenten met een grote Turkse soenitische gemeenschap.

Pinar Akbas getuigde eerder al op Doorbraak dat de Grijze Wolven ook in Vlaanderen actief zijn. De Vlaamse met Turks-alevitische roots noemt de MHP-militanten ‘doetjes’ in vergelijking met de knokploegen van Erdogan. ‘Ze verschillen niet veel van strategie. Geweld gebruiken om de tegenpartij te intimideren is een deel van de politieke geschiedenis van Turkije. De vreselijke gebeurtenissen in Corum en Kahramanmaras eind jaren 70 waar de nationalisten van MHP de alevieten hebben vermoord zijn daar een voorbeeld van.’

Het verbaast Akbas niet dat de vechtersbazen van Erdogan zich ook mobiliseren in België. ‘Kijk maar naar de Koerden die naar aanleiding van het referendum van Erdogan eind maart hun stem gingen uitbrengen aan het Turks consulaat in Brussel en werden neergestoken door AKP-aanhangers. Of de rellen in Beringen na de mislukte coup in juli 2016 in Turkije waar de AKP-aanhangers een gebouw van de gülenisten hebben bestormd.’ Meteen na de door Erdogan geregisseerde coup is zijn rechterhand Metin Külünk (AKP-parlementslid) naar Beringen afgezakt om nog meer olie op het vuur te gooien en de Turkse gemeenschap daar tegen elkaar op te hitsen. ‘Iedereen die een andere mening heeft dan Erdogan is de vijand en moet monddood worden gemaakt,’ stelt Akbas nog. ‘In 2015 ging ik met een kleine groep betogen tegen de komst van Erdogan in Hasselt waar wij werden aangevallen door de bodyguards van Erdogan. Een poster van Atatürk werkt als een rode lap op een stier bij deze mannen.’

Dirk Rochtus schreef vorig jaar over die knokploegen in Turkije: De terugkeer van de sultan (uitgeverij Vrijdag): ‘Denk maar aan wat er vorig jaar in de Belgische provincie Limburg gebeurde. Vele aanhangers van Erdoğan koelden er hun woede op gülenisten en dreigden zelfs restaurants van de “verraders” in brand te steken. Verschillende Belgisch-Turkse ouders haalden onder druk of na intimidatie hun kinderen weg uit de door de Gülenbeweging opgerichte Lucerna-scholen. Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) zei dat zulke intimidatiecampagnes niet door de beugel kunnen en dat als er meer achter zit dan enkel lokale problematiek een Europese aanpak vereist is. Het fenomeen van de knokploegen toont een verdere escalatie aan.’

De leider van de Nederlandse afdeling van Osmanli Ocaklari, Hasan Aydin uit Twente, ontkende tegenover Het Parool van plan te zijn om geweld te gebruiken tegen tegenstanders van Erdogan …

Gareth H. Jenkins

Steeds meer Turkse knokploegen in Vlaanderen en Nederland