Het pedofilieschandaal rond Sven Pichal doet ons ernstig nadenken over seksueel misbruik van jongeren. Een opgedraafde mainstreamexpert verzekert ons niet te spreken over kinderporno, om het verband met ‘gewone’ porno te bestrijden. ‘Porno hoeft niet problematisch te zijn’, klinkt het. Is dat zo? En is er echt geen verband tussen porno en pedofilie?

Hedendaagse kinderen hebben veel te gemakkelijk toegang tot porno, ook extreme. Dat beïnvloedt hen duidelijk in negatieve zin. Is het tonen van porno – van welke soort ook – aan minderjarigen geen vorm van seksueel misbruik? Een eerlijk antwoord kan ouders de gevaren van overseksualisering – dat is niet alleen pedofilie – te vermijden.

Internetporno-epidemie

Nooit begonnen jongeren vroeger aan ‘gewone’ internetporno. In Groot-Brittannië is vandaag de gemiddelde leeftijd dat kinderen voor het eerst porno zien dertien jaar, bij velen al vanaf negen. Bij ons zal dat niet extreem verschillen. Internetporno is extremer en massaler dan de enkele playboys of obscure boekjes waar jongeren het enkele decennia geleden mee moesten doen, waardoor de verslaving zich vandaag sterker in hun jonge, flexibele hersenen kan vastzetten en dan ook veel moeilijker terug ongedaan te maken valt.

Daar zijn dus ook afbeeldingen bij van dwang, agressie, exploitatie en de ergste vormen van vernedering – dikwijls van ‘barely legal’ jonge vrouwen. Dat heeft effect op het gedrag van kinderen. Zoals de getuigenis van een meisje van twaalf dat bij haar eerste kus door haar vriend gewurgd werd omdat hij dat online had gezien en dacht dat het normaal was. Dat zijn geen alleenstaande gevallen: porno kijken normaliseert bepaald gedrag en kan zo kinderen subtiel voorbereiden op toekomstig slachtofferschap.

Van internetporno tot pedofilie

Internetporno geeft de vele eenzame gebruikers voortdurende nieuwigheid, een soort online ‘harem’ die ze op elk moment kunnen oproepen. De dopaminekick doet bij elk stukje beeldmateriaal uitkijken naar de volgende – wat meteen een soort devaluatie betekent van dezelfde kick.

De kick voldoet niet volledig waardoor de gebruiker geneigd is altijd nieuwigheden op te zoeken en extremer te gaan, en dan is het gemakkelijk om zijn morele of andere bezwaren geleidelijk opzij te zetten. Zelfs als die porno enkel door volwassenen met instemming werd gemaakt blijft ze toch een weinig verheffend fenomeen. Het is bekend dat pornosites niet veel moeite doen om minderjarige ‘modellen’ of minderjarige kijkers te weren. Als pornogebruikers daar ook extreem in gaan, kan ook pedofilie om de hoek komen kijken.

Internetporno heeft dus een groot effect op jongeren en labiele volwassenen: dat wat normaal geacht wordt, verandert er sterk door. Porno en kindermisbruik hebben meer raakpunten dan vaak wordt aangenomen, hoewel niet alle porno tot pedofilie leidt en niet alle pedofielen begonnen zijn met gewone porno. Het gaat hier om lossere, maar niet minder reële verbanden.

Experten voor porno

Maar zo denken de experten niet altijd. Minne De Boeck, criminologe, heeft het, bijvoorbeeld in Het Laatste Nieuws, consequent over ‘seksuele misbruikbeelden van minderjarigen’ en niet over ‘kinderporno’. Die laatste term wordt zo min mogelijk gebruikt, ‘omdat porno niet problematisch hoeft te zijn, terwijl seksuele beelden van minderjarigen dat wel zijn’.

Klopt het wel dat er geen verband is? Is internetporno niet al problematisch als kinderen er zo gemakkelijk op kunnen, zoals we al zagen? Sterker nog: soms lees je twijfelachtige onderzoeken die beweren dat porno kijken zelfs goed voor u is. Die zijn gemakkelijk te doorprikken voor wie de publicaties leest en ook de tegenstrijdige onderzoeken bestudeert.

Zo zijn er wel degelijk studies die het verband tussen porno en pedofilie aantonen. De niet-moraliserende website ‘your brain on porn’ heeft een Nederlandstalige sectie. Oprichter en onderzoeker Gary Wilson (die ook het boek Het pornobrein schreef) brengt neurowetenschappelijke bevindingen die bevestigen dat internetpornografie wel degelijk schadelijk kan zijn. Hij vertelt hoe duizenden pornoverslaafden hun verslaving afzworen en daarbij onverwachte voordelen ontdekten, zoals een beter concentratievermogen.

Tegengaan hyperseksualiteit

Jongeren kijken veel te veel naar internetporno en dat heeft invloed op hun beeld van normale seksualiteit. Daardoor worden ze vatbaarder voor een pornoverslaving én voor seksuele extremiteiten allerhande, waaronder pedofilie (zowel bij slachtoffer als bij dader). De strijd tegen pedofilie is dus ook één tegen overseksualisering, zeker bij jongeren. Die laatste strijd zijn we momenteel aan het verliezen.

Toch kunnen ouders zeker iets doen. Hun kinderen ernstig leren omgaan met internet en sociale media, bijvoorbeeld: zelfbeheersing aanleren voor het digitaal gedrag van hun kinderen, door te beperken wanneer ze erop mogen, hen openlijk inhoudelijk te controleren (bijvoorbeeld alleen internet waar iedereen kan meekijken) en hen de gevaren van elke vorm van schermverslaving uit te leggen. Daarnaast spreken ze best over seksualiteit op het niveau van het kind: eerst geduldig luisteren naar wat ze al weten, dan inpikken op wat er daarbij verkeerd of onvolledig is. Vertel over hoe gezonde seksualiteit de basis vormt voor een liefdevol gezin door de combinatie van diepe liefde, trouw en biologie.

Geef een inspirerend beeld hoe vol en verantwoordelijk te leven, betekenis te vinden, ondanks of net dankzij de uitdagingen die eraan verbonden zijn. Wees openlijk trots op je eigen verwezenlijkingen op dit vlak. Overseksualisering daarentegen leidt niet altijd tot extremiteiten, maar kan wel een gezonde seksuele relatie in gevaar brengen – of veel erger, hele levens verwoesten.

Gary Wilson

Kan je een verband tussen porno en pedofilie zomaar ontkennen?