Het verbaasde velen, de aankondiging afgelopen week. Vijf landen uit het Midden-Oosten besloten de banden met Libanon te verbreken. Aanleiding is een interview met de Libanese minister voor informatie, Georges Kordahi van augustus dit jaar. Toen was hij overigens nog geen minister.

Daarin verkondigde hij dat de oorlog, die Saoedi-Arabië in Jemen voert, een agressie is en de door Iran gesteunde sjiitische Houthi-militanten zich trachten te verdedigen tegen die agressie. Voor Golflanden als Saoedi-Arabië is dit het zoveelste pro-Iraanse standpunt van een Libanese politicus, en een provocatie. De naam Georges Kordahi laat in België wellicht geen belletje rinkelen, maar in het Midden-Oosten is hij een heel bekend figuur. Want jarenlang presenteerde hij op de Arabische zender MBC het populaire programma: ‘Man sa yarhab al milioon’. In Vlaanderen stond dat ooit bekend onder de benaming: ‘Wie wordt euromiljonair?’

Georges Kordahi

Georges Kordahi behoort tot de Marada-partij. Dat is een Libanese, christelijke en pro-Syrische partij geleid door Suleiman Frangieh. Hij is een verre nazaat van middeleeuwse kruisvaarders (vandaar zijn naam Frangieh). Het Libanese partijpolitieke landschap bestaat uit twee grote blokken, die van ‘8 maart’ (daarbij verwijzend naar een massale pro-Syrische betoging op 8 maart 2005), en die van ’14 maart’, verwijzend naar een massale anti-Syrische betoging die plaatsvond op 14 maart hetzelfde jaar.

8 maart bevat pro-Syrische en pro-Iraanse elementen waaronder onder meer de sjiieten van Hezbollah en Amal, de Vrije Patriottische Beweging van de maronitische (katholieke) president Michel Aoun, en Marada. 14 maart, dat een autonoom Libanon wil los van Iraanse en Syrische betutteling, bevat de meeste soenitische politici, de maronieten van de Forces Libanaises en de meeste Druzen. Ook al zijn deze laatste afgelopen jaren meer dan eens van kamp verwisseld. Bij deze constellatie valt vooral op dat de Libanese christenen hopeloos verdeeld zijn.

Libanon aan de kant gezet

De hierboven genoemde landen hebben hun ambassadeur teruggetrokken uit Libanon. Sommigen hebben Libanese gastarbeiders uit hun land gezet. Saoedi-Arabië importeert niks meer uit Libanon. De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hebben hun burgers aanwezig in Libanon gevraagd het land te verlaten (verbod om nog naar Libanon te reizen) en de investeringen in Libanon werden stopgezet. Qatar heeft Kordahi ook bekritiseerd, enzovoort.

Deze maatregelen doen de Libanezen pijn. En dat terwijl Libanon momenteel al een zeer zware en dramatische economische-, financiële-, sociale- en humanitaire crisis meemaakt. Op 19 augustus heeft Doorbraak daarover uitgebreid gerapporteerd. De echte reden voor deze harde maatregelen van de Golflanden is echter niet de uitspraken van Kordahi. Die zijn maar een aanleiding.

Wel de te grote invloed van het sjiitische Hezbollah, dat door aanslagen, intimidatie, en een gewapende militie (het militaire apparaat van Hezbollah is sterker dan het nationale Libanese leger) Libanon in een wurggreep houdt. Via haar pionnen Hezbollah in Libanon, president Assad in Syrië, gewapende milities in Irak en de Houthis in Jemen tracht Iran haar invloed uit te breiden in het Midden-Oosten, waarbij geweld en intimidatie schering en inslag zijn.

Doel van strafmaatregelen

Met hun strafmaatregelen trachten de Golflanden Hezbollah in Libanon te isoleren. Daarnaast willen zij ook de niet-sjiitische krachten in het land aansporen harder op te treden tegen de sjiitische militie. Men kan zich wel vragen stellen bij deze strategie. Niet alleen zijn de niet-sjiitische krachten, indien ze het al zouden willen, niet in staat om Hezbollah het zwijgen op te leggen.

Maar ook zou men door Libanon te boycotten wel eens het omgekeerde effect kunnen bekomen. Namelijk dat de soenitische en Arabische invloed in Libanon nog vermindert, en het land precies nog meer in de armen van Hezbollah en Iran wordt geduwd.

Emotionele reactie

Hebben we bijvoorbeeld ook niet door Syrië een decennium geleden uit de Arabische Liga te gooien, wegens het beleid van president Bashar al Assad, dit land eigenlijk niet als cadeau in de armen geduwd van Iran, vroeg een journaliste van het Saoedische Arab News zich dit weekend nog af ? Egypte, Jordanië en Oman hebben alvast beslist de Golfstaten niet te volgen in hun harde opstelling, en Frankrijk en de Verenigde Staten vinden ook dat de Golfstaten de zaken verkeerd aanpakken. Er zit geen echte strategie achter de demarches van onder meer Saoedi-Arabië.

Het gaat hier eerder over een emotionele reactie. Wellicht wou Saoedi-Arabië haar acties tegen Qatar herhalen (omdat Qatar de door Saoedi-Arabië gehate moslimbroeders steunt, werd het land een paar jaar geleden geboycot en gewurgd door onder meer de Saoedi’s, met resultaat overigens), maar Qatar tot de orde roepen is één zaak, Libanon tot de orde roepen een andere.

Softie

Traditioneel waren de soennieten onder leiding van Saad Hariri de bondgenoten van Saoedi-Arabië, maar Hariri wordt door Saoedi-Arabië beschouwd als een softie die niet hard genoeg optreedt tegen Hezbollah. De Saoedisch hebben het nu meer voor de christelijke Forces Libanaises, dat meer gewicht in de schaal zou leggen. Dat veel Midden-Oosterse landen vriendschapsbanden hebben aangeknoopt met Israël is precies om de Iraanse, sjiitische invloed in het Midden-Oosten te beperken.

Met hun demarche probeerden de Saoedi’s ook Frankrijk en de Verenigde Staten aan te sporen tot actie, maar zo te zien met weinig resultaat. Turkije heeft al geprobeerd om de rol van Saoedi-Arabië als ‘beschermer’ van de Libanese soenitische moslims over te nemen, maar tot nu toe zonder resultaat. Turkije, en meer bepaald het rond de Eerste Wereldoorlog ter ziele gegane Ottomaanse rijk, wordt door de Libanezen als een voormalige kolonisator gezien.

Van kwaad naar erger

Toen Doorbraak op 19 augustus dit jaar berichtte over de dramatische toestand in Libanon leefde ongeveer 50% van de Libanezen onder de armoedegrens. Vandaag heeft men het al over 75%. Het land gaat verder de dieperik in. De onderhandelingen met het Internationaal Muntfonds (IMF) om orde op zaken te stellen leveren voorlopig niks op. En gezien er in maart 2022 verkiezingen zijn in Libanon gaat de Libanese regeringen de komende maanden geen doortastende maatregelen meer nemen.

De volgende Libanese regering moet het dan maar oplossen ? Gezien regeringen vormen in Libanon bijna even moeilijk is als in België, zou het wel eens kunnen zijn dat we na de verkiezingen van maart 2022 nog een jaar moeten wachten op een nieuwe Libanese regering. Ondertussen werd rechter Bitar, die de catastrofale ontploffing in de haven van Beiroet van vorig jaar moest onderzoeken, weeral eens ontheven van zijn werkzaamheden onder druk van Hezbollah en Amal. Er hebben er al straatgevechten plaatsgevonden tussen Hezbollah en de Forces Libanaises, en is het risico op meer geweld in Libanon hoog. Libanon dreigt een failed state te worden. Voor zover het dat nu al niet is.

Georges Kardahi

Groot deel Midden-Oosten verbreekt banden met Libanon