De Limburgse politicus Karel Pinxten is schuldig bevonden aan zelfverrijking en belangenvermening door het Hof van Justitie van de Europese Unie. Het vonnis staat in het Nederlands online.

Half miljoen euro verduisterd

Pinxten verliest slechts een deel van zijn pensioenrechten en komt er heel mild vanaf. Als voormalig lid van de Europese Rekenkamer die de correcte besteding van EU-geld moet nakijken en fraude moet zien op te sporen had hij een voorbeeldfunctie. Van de meer dan een half miljoen euro die hij verduisterde is blijkbaar maar een klein deel ten laste gelegd en moet hij niks terugbetalen.

Karel Pinxten begon als minister van landbouw bij de CVP (nu CD&V) en liep later over naar de VLD (de voorloper van OpenVLD). Na een controversieel parcours landde hij na een tussenstop bij het Europees Parlement op de lucratieve post van lid van de Europese Rekenkamer tussen 2006 en 2018. Een functie die een basissalaris van circa 15.000 euro per maand belastingvrij oplevert. Toch vond Pinxten het nodig dit riante inkomen te supplementeren met frauduleuze praktijken.

Verliest twee derde van pensioenrechten

Het Hof van Justitie van de EU oordeelt nu dat hij als ‘voormalig lid van de Europese Rekenkamer in strijd heeft gehandeld met de verplichtingen die uit zijn taak bij die instelling voortvloeien’. Hij verliest twee derde van zijn pensioenrechten. Pinxten ontving naast een riant salaris vergoedingen voor diverse kosten en beschikte over een dienstvoertuig. Van 2006 tot maart 2014 heeft de Rekenkamer Pinxten bovendien een chauffeur ter beschikking gesteld. In 2016 raakten ‘ernstige onregelmatigheden’ bekend bij de Rekenkamer. Toch zou dit pas in 2018 tot zijn ontslag leiden.

Nadat Pinxten op 18 juli 2016 in kennis was gesteld van de tegen hem geuite beschuldigingen en geen fatsoenlijke verklaringen kon geven, schakelde de secretaris-generaal van de Rekenkamer op 14 oktober 2016 het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) in. In het eindverslag van 2 juli 2018 concludeerde OLAF dat Pinxten ‘de middelen van de Rekenkamer had misbruikt in het kader van activiteiten die geen verband hielden met zijn taken, dat hij misbruik had gemaakt van tankkaarten alsook van de autoverzekeringsovereenkomst voor zijn dienstvoertuig, dat er sprake was van ongerechtvaardigde afwezigheden, dat hij bepaalde externe activiteiten niet had gemeld, dat hij vertrouwelijke informatie had doorgegeven en dat er belangenconflicten waren vastgesteld.’

Rekenkamer Luxemburg

Een aantal van die feiten waren strafbaar en dus schakelde OLAF de Luxemburgse gerechtelijke autoriteiten in. De Rekenkamer is de Europese tegenhanger van het Rekenhof of Audit Vlaanderen en heeft haar zetel te Luxemburg. Vervolgens begon een strijd door de instellingen die eindigde in het besluit het dossier voor het Hof van Justitie van de Europese Unie te laten afwikkelen. Zogenaamd op grond van het Verdrag Betreffende de Werking van de EU (van artikel 286, lid 6, VWEU1). De arrondissementsrechtbank van Luxemburg vroeg tevens de opheffing van Pinxtens immuniteit.

De aanklacht was niet minnetjes:

· op onwettige wijze activiteiten uit te oefenen in het bestuursorgaan van een politieke partij en deze niet aan te geven

· misbruik te maken van de middelen van de Rekenkamer om activiteiten te financieren die geen verband hielden met de taken van een lid van die instelling

· een tankkaart te gebruiken om brandstof voor voertuigen van derden aan te kopen

· een belangenconflict in het leven te roepen in het kader van een contact met het hoofd van een gecontroleerde entiteit

Het Hof liet echter volgende aantijgingen vallen:

· op onwettige wijze een activiteit als beheerder van een vastgoedmaatschappij uitoefenen

· één van zijn kinderen de beschikking over een tankkaart geven, hoewel die geen deel meer uitmaakte van zijn gezin

· valse verklaringen afleggen aan de verzekeraar in het kader van ongevallen waarbij zijn dienstvoertuig en de aan zijn kabinet toegewezen chauffeur betrokken waren

Strenge woorden, minder strenge strafmaat

Per 30 september 2021 verliest Pinxten dus twee derde van zijn pensioenrechten. Hij hoeft dus geen reeds ontvangen pensioen tussen 2018 en 2021 terug te betalen.

Het Hof is zeer streng in haar bewoordingen als ze stelt dat leden van Rekenkamer zich dienen te houden aan ‘de hoogste gedragsnormen en te allen tijde het algemeen belang van de Unie laten primeren, niet alleen op nationale, maar ook op persoonlijke belangen.’ In de strafmaat is het Hof een pak minder streng.

Waarom het Hof slechts voor een gedeeltelijk verval van de pensioenrechten koos wordt nergens beargumenteerd. Dat zijn persoonlijke verrijking gepaard ging met het moedwillig verbergen van zijn onwettige activiteiten is slechts één zaak. Het gedrag van Pinxten berokkende de Rekenkamer aanzienlijke schade. ‘Niet alleen financiële schade maar ook imago- en reputatieschade.’

Exotische reizen en jachtpartijtjes

Niettemin slagen de Europese rechters er toch nog in verzachtende omstandigheden te vinden. ‘Zo heeft hij zijn recht op pensioen verworven door het werk dat hij gedurende twaalf jaar in dienst van de Rekenkamer heeft verricht. De kwaliteit van dit werk werd nooit ter discussie gesteld, en Pinxten werd vanaf 2011 door zijn gelijken zelfs verkozen tot deken van kamer III van de Rekenkamer.’

Al bij al komt Karel Pinxten er dus heel goedkoop vanaf. De Ierse advocaat-generaal Gerard Hogan bracht in december uit dat uit een onderzoek van de Europese antifraudedienst Olaf was gebleken dat Pinxten onder andere privéreizen naar Cuba en Crans-Montana in Zwitserland, maar ook jachtpartijen in Ciergnon in de Ardennen en Chambord in de Loirestreek had laten betalen door de Rekenkamer. De fraude met tankkaarten en een lange lijst etentjes met politieke en persoonlijke vrienden liepen op tot 570.000 euro. Om onverklaarbare reden bracht de Rekenkamer dat bedrag zelf in haar vordering aan het Europees Hof terug tot 160.000 euro. In het arrest is nergens sprake dat Pinxten ook maar één eurocent dient terug te betalen.

Privé appartement

Tel daarbij dat qua deontologische inbreuken Pinxten wel erg ver ging. Op 20 november 2014 bood hij Federica Mogherini, de toenmalige Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlands Beleid van de EU, een privé appartement te huur aan. Wetende dat hij als deken van de Rekenkamer bevoegd was voor de controle op de dienst van Mogherini. En hij dus steekproefsgewijs haar uitgaven moest controleren op mogelijke vergissingen, malversaties of fraude. Hoewel het Hof van Justitie van de EU de zaak niet bij naam noemt spreekt ze wel van belangenvermenging. Het onwettig vastgoed beheren achtte het Hof niet belangrijk genoeg om te weerhouden.

De conclusie is dus dat Karel Pinxten weliswaar aan de schandpaal belandt, maar van de bewezen zelfverrijking niks moet teruggeven. Hij verliest een deel toekomstig pensioen dat hij boven op de pensioenen als minister en als Europarlementariër ontvangt, maar niet met terugwerkende kracht.

Gerard Hogan

Zelfverrijker Pinxten komt er goedkoop vanaf