2007 De Britse premier Tony Blair legt na tien jaar zijn ambt neer.

1991 In Joegoslavië begint een burgeroorlog. Het door de Serviërs gedomineerde en gecommandeerde federale leger valt Slovenië en Kroatië binnen. Die deelstaten hadden kort daarvoor hun onafhankelijkheid uitgeroepen.

1980 Een Italiaanse DC-9 met 81 inzittenden ontploft boven de Tyrreense Zee. 17 jaar later lijkt de oorzaak een NAVO-raket die bedoeld was voor een Libische spionage-straaljager.

1971 Officiële oprichting van de Vlaamse PVV-vleugel. Een klein jaar later wordt ze gevolgd door de oprichting van de eigen partij (7 mei 1972), door de splitsing van de PVV in een Franstalige en Nederlandstalige vleugel. Deze laatste komt onder de leiding van Willy de Clercq.

Gerard van het Reve (1923-2006)

1966 De Nederlandse homoseksuele schrijver Gerard van het Reve (1923-2006) treedt toe tot de rooms-katholieke kerk. Met name Maria heeft zijn aandacht.

1962 In de Kamer begint een onstuimig debat over de vastlegging van de taalgrens. Daar was een en ander aan voorafgegaan. Na eerdere mislukte parlementaire debatten over de taalgrens en de voorgestelde taalregeling voor Brussel, werd in oktober 1962 een contactcommissie van de Christelijke Volkspartij (CVP) en de Belgische Socialistische Partij (BSP) opgericht, die een regeringsvergelijk voor de taalregeling in bestuur en in het onderwijs zou moeten vinden. Over de meeste aspecten van de taalontwerpen kon een akkoord worden bereikt, behalve over de faciliteitenregeling.

De regering besloot dan maar zelf een tekst aan het parlement voor te leggen (6 juni), waarin voorzien werd in de splitsing van het arrondissement Brussel in een eentalig Nederlandstalig arrondissement Halle-Vilvoorde en een tweetalig arrondissement hoofdstad-Brussel, dat behalve de 19 gemeenten ook de 6 Vlaamse randgemeenten Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel en Wezembeek-Oppem zou omvatten.

Het kabinetsvoorstel voor de afschaffing van de faciliteiten en de uitbreiding van de tweetalige agglomeratie Brussel werd op 19 juni beantwoord met een veto van de CVP-Kamerfractie. De regering was bereid om een tegenvoorstel te onderzoeken. Op 27 juni begon dus het Kamerdebat, maar intussen werd achter de schermen verder gezocht naar een tussenoplossing. Het vervangingsvoorstel kwam in wezen neer op het uitstellen van een definitieve beslissing: over de aanhechting van sommige Vlaamse randgemeenten bij Brussel zou pas in 1966 uitspraak worden gedaan. Bij de Vlaamse CVP was er weinig enthousiasme voor dit voorstel, de BSP verwierp het. Theo Lefèvre bood daarop (2 juli) het ontslag van de regering aan, dat door de koning geweigerd werd. Het zal nog even duren.

1950 President Truman kondigt aan dat de Verenigde Staten meteen zullen ingrijpen in het Korea-conflict.

1944 Geboorte in Zeist (Utrecht) van Kees Ouwens, Nederlands dichter en romanschrijver. Zijn debuutwerken waren Arcadia (gedichten) en De strategie (roman), gevolgd door een twaalftal andere boeken. Hij wordt in 2002 onderscheiden voor zijn gehele oeuvre met de Constantijn Huygensprijs. In 2004 overlijdt hij op de leeftijd van 60. Postuum verschijnt zijn dichtbundel Ben jij het, ik? (2005).

1941 Geboorte in Warschau van Krzysztof Kieslowski, Poolse filmregisseur en scenarist, internationaal bekend om de filmcycli Trois couleurs en Dekaloog. Hij overlijdt in 1996 op de leeftijd van 54.

1940 Op bevel van Stalin gaat de Sovjet-Unie over op de Gregoriaanse kalender.

1931 Geboorte in Waalwijk (Noord-Brabant) van Martinus J.G. Veltman, Nederlands natuurkundige en Nobelprijswinnaar 1999, samen met Gerard ’t Hooft.

Wikimedia Commons/JoJan

Jan Burssens (1925-2002) in 1985 door Willy Bosschem

De prijs werd gegeven ‘voor het ophelderen van de kwantumstructuur van de elektrozwakke interacties in de natuurkunde’.

Veltman heeft door het schrijven van Schoonschip (1964), een computerprogramma voor symbolische manipulatie ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de computeralgebra. Bekende programma’s zoals Mathematica en Maple zijn op Veltmans pionierswerk gebaseerd. Hij overlijdt in 2021 op zijn 89ste.

1925 Geboorte te Mechelen van de Vlaamse kunstschilder Jan Burssens, als zoon van Amaat Burssens (1897-1983), grondlegger van de studierichting Afrikanistiek aan de Universiteit Gent. Jan Burssens wordt beschouwd als een van de voornaamste Vlaamse existentialistische materieschilders. Hij sterft in 2012 op de leeftijd van 76.

De trappenscène uit Pantserkruiser Potjomkin (1925)

1905 Na de Japanse overwinning op de Russische Oostzeevloot ontstaat muiterij op de Potemkin, een Russisch slagschip. De matrozen protesteren tegen hun slechte behandeling. Ze doden de meeste officieren. Deze revolte is het thema van de beroemde film Pantserkruiser Potjomkin (Russisch: Броненосец Потёмкинvan) van Sergej Eisenstein uit 1925 met de adembenemende trappenscene in Odessa.

1894 Eerste nummer van La Métropole, Franstalig katholiek belgicistisch dagblad, bedoeld om de Franstaligen in Vlaanderen bij de zaak te houden.

De eerste uitgevers, waaronder graaf Louis de Bergeyck, graaf Oscar le Grelle en Philippe Moretus de Boechout, behoorden tot de Franssprekende adel en haute bourgeoisie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verschijnt La Métropole tijdelijk in Londen. Na de oorlog wordt de Waal Charles Decerf, uit Verviers, de nieuwe hoofdredacteur. Bij de Duitse inval in 1940 staakt de krant haar publicatie. Als Decerf in 1951 overlijdt, volgt baron Michel van der Straten Waillet hem op.

In 1965 wordt een technisch akkoord afgesloten met de liberale krant Le Matin (Antwerpen) en de Gentse La Flandre libérale (1874), eigendom van de Luikse industrieel graaf de Launoit, die ook de Luikse krant La Meuse uitgeeft. De uitgeversmaatschappij Sobeledip staat in voor het gemeenschappelijke drukken van de bladen, die elk hun politieke en redactionele onafhankelijkheid behouden. In 1966 worden de drie noodlijdende dagbladen overgenomen door Le Soir (groep Rossel). Dit kan de kranten echter niet van de ondergang redden en hun uitgave wordt stopgezet in juni 1974.

La Métropole profileerde zich als de krant van de zakenlui en bedrijfsleiders en werd in Vlaanderen vooral gelezen door de Franstalige hogere burgerij in Gent en Antwerpen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stelde het blad zich hevig Belgisch-nationalistisch op. In haar eerste Open Brief stelde de Frontbeweging de anti-Vlaamse uitlatingen en aanvallen van La Métropole aan de kaak’ (Gaston Durnez). De voltooiing van het vernederlandsingsproces in Vlaanderen zorgde na de Tweede Wereldoorlog voor een daling van de oplage van 30 000 voor de Eerste Wereldoorlog tot 11 000 in 1974. Een groot deel daarvan werd verkocht in Brabant en Wallonië.

Joseph Smith (1805-1844)

1844 Joseph Smith, grondlegger van de Mormoonse leer en leider van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, zoals de Mormonen officieel heten, wordt in de gevangenis van Carthage (Illinois) samen met zijn broer Hyrum gelyncht door tegenstanders van de Mormoonse kerkgemeenschap.

1693 In Londen verschijnt het eerste damesblad, met als titel The Ladies’ Mercury.

1525 Bruiloftsfeest van Maarten Luther en Katharina von Bora in Wittenberg.

1296 Graaf Floris V wordt door edelen vermoord bij het Muiderslot. Tijdens een valkenjacht werd hij gevangengenomen door de deelnemende edellieden Gijsbrecht van Amstel en Herman van Woerden. Hij werd vijf dagen gevangengezet in het kasteel. Bij een ontsnappingspoging uit het kasteel werd hij gedood door zijn schildknaap, Gerard van Velzen.

Gerard van Velzen

27 juni. Net binnen: eerste nummer van La Métropole, Franstalig Vlaams dagblad