Na Denemarken en het VK bekijken nu ook de Duitse en Oostenrijkse regering of ze de behandeling van asielaanvragen kunnen uitbesteden aan Afrikaanse landen. Opmerkelijk: de Duitse kanselier Scholz maakt deel uit van de socialistische SPD, en in beide landen zitten ook de groenen mee in het kabinet.

Ondanks het massale protest van mensenrechtenverenigingen en linkse partijen tekent er zich in Europa een almaar duidelijker patroon af: de uitbesteding van asielprocedures aan Derde Landen is niet langer een politiek taboe. Dat nu ook een Europese grootmacht als Duitsland, waar vandaag een coalitie van socialisten, groenen en liberalen aan het roer staat, die denkpiste op tafel legt, is veelbetekenend.

Het geeft aan dat het idee stilaan mainstream wordt, en dat landen die zich geconfronteerd zien met een scherpe aangroei van het aantal asielzoekers daarbij nadrukkelijk het voortouw nemen. Zoals Duitsland, waar het aantal asielaanvragen de eerste acht maanden van dit jaar opliep tot ruim 220.000. Dat is een stijging met ruim 70 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Vooral de liberale regeringspartij FDP dringt nu aan op een koersverandering in het asielbeleid en legt daarbij ook de uitbesteding van asielprocedures aan derde landen nadrukkelijk op tafel.

Nigeria

Eerder had ook de centrumrechtse oppositiepartij CDU, bij monde van Hendrik Wüst, al voor de behandeling van asielaanvragen in het buitenland gepleit. Wüst wordt door de Duitse media al enige tijd naar voor geschoven als kandidaat-kanselier voor CDU bij de federale verkiezingen van 2025. Maar ook de huidige linkse bondskanselier Olaf Scholz lijkt nu meer en meer gewonnen voor een ander en strenger asielbeleid.

[su_quote]Regionale verkiezingen waarbij CDU en AfD terrein wonnen, zijn wellicht niet vreemd aan de koerswijziging van Scholz.[/su_quote]

In een interview met Der Spiegel toonde hij zich enkele weken geleden al voorstander van de ‘uitzetting op grote schaal’ van illegale migranten. En vorige week nog trok Scholz naar Nigeria, waar hij de kwestie besprak met de Nigeriaanse president. Enkele regionale Duitse verkiezingen, waarbij de drie regeringspartijen stevig werden afgestraft en zowel de CDU als de radicaal-rechtse AfD flink terrein wonnen, zijn wellicht niet vreemd aan de koerswijziging. Volgens de parlementaire rapporteur voor migratie van de liberale regeringspartij FDP is er binnen de huidige Duitse coalitie ook al een akkoord over de uitbesteding van asielprocedures aan derde landen. Minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD) lijkt daar voorlopig evenwel nog niet voor gewonnen.

Britse expertise

Duitsland, maar intussen ook Oostenrijk, halen de mosterd vooral in het Verenigd Koninkrijk. Vorige week mocht de Britse minister van Binnenlandse Zaken in Wenen op de koffie komen om daar meer uitleg te geven over de Britse ervaringen met het uitbesteden van asielaanvragen aan derde landen. ‘Groot-Brittannië heeft veel expertise met asielprocedures buiten Europa’, vertelde de Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken Gerhard Karner voor die bijeenkomst aan het Oostenrijkse persbureau.

Oostenrijk steek daarbij ook niet onder stoelen of banken dat ‘een uitgebreide samenwerking met derde landen’ op termijn ook geïntegreerd zou moeten worden in het nieuwe Europese asiel- en migratiepact waarover nu volop onderhandeld wordt in het Europees Parlement. Dat ook het machtige Duitsland nu in die richting denkt, is dan ook lang geen detail.

Dode letter

De Britse conservatieve regering besliste enkele jaren geleden al om asielprocedures uit te besteden aan onder meer Rwanda. Tot vandaag is die beslissing evenwel dode letter gebleven. Medio vorig jaar hield het het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ter elfder ure een vliegtuig richting Rwanda met daarin zeven asielzoekers in Londen aan de grond. En in juni van dit jaar oordeelden twee van de drie rechters van het Britse Hof van Beroep dat de uitbesteding van de procedure aan derde landen op zich niet onwettig was, maar dat Rwanda niet als een veilig derde land kon worden beschouwd. Intussen is de Britse regering op haar beurt in beroep gegaan tegen deze rechterlijke beslissing, en ligt de zaak nu voor bij het Britse Hooggerechtshof. Dat moet zich een dezer dagen uitspreken.

Kleine bootjes

De Britse premier Rishi Sunak viseert met zijn plan voornamelijk het fors gestegen aantal migranten die via het kanaal met kleine bootjes in het VK aankomen. Hij kreeg de voorbije jaren vaak het verwijt dat dit pure aankondigingspolitiek was en dat hij zo alle migranten criminaliseerde, maar intussen lijkt die aanpak wel degelijk vruchten af te werpen.

De eerste maanden van dit jaar kwamen er in het VK 25.000 migranten aan met klein bootjes, een daling met 25 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Intussen is de Britse regering, zo lekte onlangs uit in The Times, ook onderhandelingen gestart met onder meer Marokko, Nigeria, Ghana en Namibië over de uitbesteding van asielprocedures. De trend lijkt dus gezet, hamvraag is nu vooral hoeveel geld Europese landen hiervoor veil zullen hebben.

Gerhard Karner

Ook Duitsland en Oostenrijk overwegen asielzoekers naar derde landen te sturen