2002 Overlijden van Claus van Amsberg (76), echtgenoot van koningin Beatrix.

Amalia Rodrigues (1920-1999)

1999 Overlijden in Lissabon van de Portugese zangeres en actrice Amalia Rodrigues, voluit Amália da Piedade Rebordão Rodrigues. Ze wordt algemeen beschouwd als de belangrijkste fadozangeres in de geschiedenis. Ze sterft in haar slaap. Bekende liederen van haar zijn ondermeer Coimbra, Lisboa antiga, Foi deus, Barco negro, Canção do mar, Lisboa, não sejas francesa, Arranjuez, mon amour. Films: Via Macau, Sangue Toureiro, April in Portugal.

1989 Overlijden in Marly-le-Roi, ten westen van Parijs, op zevenennegentigjarige leeftijd, van de Belgische schrijver Robert Poulet. Hij laat een aanzienlijk werk als pamfletschrijver, romanschrijver en vooral literair criticus. Zijn vrouw, Germaine Poulet, pleegt drie weken later zelfmoord. Zie Vandaag van 4 september 2023.

1966 In de Verenigde Staten wordt LSD illegaal verklaard.

1931 Joris van Severen kondigt op het gouwbestuur van het KVNV de stichting van het Verdinaso aan, het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen.

1928 Chiang Kai-sjek wordt voorzitter van de nationalistische regering te Nanjing, de voorlopige hoofdstad van de Republiek China (1928-1949), en voorzitter van de Kwomintang. In datzelfde jaar verbreekt hij de coalitie met de communisten.

Wikimedia Commons/FrDr

Gedenkplaat voor Karel van den Oever (1879-1926)

1926 Overlijden te Antwerpen van Karel van den Oever (46), Vlaams dichter en essayist. Hij stamt uit een Friese koopmansfamilie die zich in 1842 in Antwerpen had gevestigd. In zijn collegetijd is hij betrokken bij de werking van de studentenorganisatie Eigen Taal Eigen Zeden. Met zijn vriend Jozef Muls sticht en leidt hij tijdschrift Vlaamsche Arbeid.

Tijdens de oorlogsjaren woont hij bij familie en vrienden in Den Haag en Baarn. Hij voert er propaganda voor het activisme via het Nationaal Vlaams Comiteit tot Verdediging van de Vlaamse Zaak in België. De verhouding Nederland-Vlaanderen interesseert hem zeer. In 1925 publiceert hij De Hollandse natie voor een Vlaamse spiegel. Van den Oever getuigt in zijn naoorlogse verzen van een felle Vlaamsgezindheid, zoals in het bekende gedicht Brussel, dat is de laffe daad!

Hij beschouwt de oorlog en het activisme als een kans om Vlaamse en Nederlandse katholieken aan elkaar vast te klinken en samen de nefaste gevolgen van de Franse Revolutie te bestrijden. De ‘Belgische’ katholieke partij vindt in zijn ogen geen genade omdat ze te liberaal is. Onder de priesters van het aartsbisdom Mechelen verspreidt hij een oproep om voor de Frontpartij te stemmen. Bijzondere aandacht trok destijds zijn artikel in Het Vlaamsche Land van april 1923: ‘Het Prioriteitsrecht van Vlaanderen in België en Groot-Nederland’. Zijn meest bekende gedicht is wel Dinska Bronska. In 1985 werd het verzameld werk van Karel van den Oever in twee delen uitgegeven, verzorgd door dr. Frans Verachtert.

1889 Opening van het cabaret Moulin Rouge in Parijs.

1973 Syrië en Egypte vallen Israël aan, begin van de van de Jom Kippoeroorlog.

Hippoliet Metdepenningen (1799-1881)

1881 Overlijden van Hippoliet Metdepenningen (82), advocaat en stafhouder aan de balie van Gent. Hij is de eerste afgestudeerde doctor in de Rechten aan de door koning Willem I der Verenigde Nederlanden gestichte Rijksuniversiteit van Gent. Na de Belgische afscheiding wordt hij de bezieler van de orangistische beweging. Hij is ervan overtuigd dat de scheiding tussen Noord en Zuid niet zal blijven duren. Een groot deel van de Gentse burgerij volgt hem daarin.

Na 1830 wordt Metdepenningen gemeenteraadslid op de orangistische lijst. In 1846 neemt hij deel aan de stichting van de liberale partij. Voor het oude Gentse Gerechtsgebouw in Gent staat zijn standbeeld.

1861 Overlijden in Oosterbeek (Gelderland) van Elias Canneman (84), diplomaat en financieel expert. Hij wordt in 1805 staatssecretaris voor Financiën en in 1811 directeur van de directe belastingen. Mooie aanloop om in 1813 minister van Financiën te worden. Als de Franse bezetting haar einde nadert geeft Canneman een openbare proclamatie uit, waarvan de openingszin bekend is gebleven: ‘Het ogenblik is geboren, waarop wij ons nationaal bestaan hernemen’.

Koning Willem I stuurt hem in 1814 naar Parijs met een dubbele opdracht: de afwikkeling van de financiële problemen die de Franse bezetting had achtergelaten en de regeling van de centenkwestie tussen de Zuidelijke Nederlanden en Oostenrijk. Dat duurt even, maar Canneman bijt zich overal in vast en laat niet los voor de laatste cent op de juiste plaats is beland. Pas in 1819 keert hij naar Nederland terug. In 1832 had hij nog een belangrijk aandeel in het ontwerp van een nieuwe grondwet, maar die wordt door Willem I te liberaal bevonden en meteen afgewezen. De koning doet in 1839 nog wel beroep op hem voor het afwikkelen van de financiële problemen met het afgescheiden België, met de opdracht hier niet het onderste uit de kan te halen.

Alexandre Delcommune (1855-1922) met jachttrofeeën in 1891

1855 Geboorte te Namen van Alexandre Delcommune, ontdekkingsreiziger, avonturier en commerçant. Hij verkent op eigen houtje het Kongobekken en begint in 1874 te werken voor een Frans handelshuis. Uit Portugese bronnen weten we dat hij toen van de zestien Europeanen die in het Kongogebied verblijven de enige Belg is. Tijdens een strafexpeditie in 1878 rooft hij het krachtbeeld van Ne Kuko (een van de negen koningen van Boma) uit het dorp Kikuku. Het beeld is nog steeds in het bezit van het Afrikamuseum, hoewel er reeds drie aanvragen voor restitutie zijn gebeurd.

In 1883 treedt hij in dienst van de Association Internationale Africaine, de mantelorganisatie van de koloniale ambities van koning Leopold II. Een jaar later wordt hij hoofd van de nederzetting van de toekomstige Kongo-Vrijstaat in Boma. Zijn taak is hier de lokale chefs in Boma ertoe te overhalen een akkoord van soevereiniteitsafstand te tekenen. Deze belangrijke akkoorden worden op 19 april 1884 gesloten. Delcommune heeft op sluwe wijze zijn slag geslagen: hij trouwt met de dochter van de belangrijkste chef in Boma. Nadat Leopold II in 1885 zijn Kongostaat heeft gesticht, verkent Delcommune Katanga, dat echter vooralsnog niet wordt gekoloniseerd.

De beroemde schrijver Joseph Conrad (Heart of Darkness, 1899) leert Delcommune vrij goed kennen en typeert hem als ‘een vulgaire ivoorkoopman met schraperige instincten, die zich inbeeldt een handelaar te zijn, terwijl hij slechts een soort Afrikaanse boetiekhouder is. Zijn naam is Delcommune…’. Zijn soortgenoten in Kongo komen er niet beter vanaf: ‘Ze hadden evenveel hooggestemde bedoelingen als inbrekers die een brandkast openbreken’.

Alexandre Delcommune keert in 1895 terug naar Europa, reist nog bijzonder veel en overlijdt in 1922 op de leeftijd van 66.

1817 De Universiteit van Leuven die door de Franse Revolutie was afgeschaft, wordt door koning Willem I van de Verenigde Nederlanden opnieuw geopend, nu als Rijksuniversiteit. Het episcopaat neemt daar geen genoegen mee en sticht een katholieke universiteit in Mechelen.

Germaine Poulet

6 oktober. Historische dag: heropening van de Universiteit Leuven