Engie ging vrijdag in beroep tegen de weigering van de vergunning om in Vilvoorde een gascentrale te bouwen. De echte bedoeling is om de prijs voor de verlenging van de kernreactoren in Doel en Tihange op te drijven. Dat zijn onderhandelingen met de federale regering die blijkbaar muurvast zitten.

Volgens de krant De Tijd en de VRT ging Engie in beroep tegen de weigering van een vergunning voor de gascentrale in Vilvoorde. De energieproducent Engie Electrabel heeft blijkbaar vrijdag beroep aangetekend bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVB) tegen de beslissing door de Vlaamse Regering om een vergunning voor de gascentrale in Vilvoorde te weigeren.

Sociale media tegen Zuhal Demir

Op sociale media schreef men die weigering meteen toe aan minister Zuhal Demir (N-VA). De Vlaamse regering neemt dergelijke beslissingen echter in college (dus als gezamenlijke executieve). Volgens Engie voldoet hun voorstel voor de bouw van een gascentrale in Vilvoorde aan alle voorwaarden.

De insinuatie is dat de Vlaamse minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) in eigen kiesomschrijving midden september wel een omgevingsvergunning toekende voor een nieuwe gasgestookte elektriciteitscentrale van de groep T-Power in Tessenderlo (de Groep Tessenderlo Chemie dus). De critici beweren dat Demir zich enkel blind staart op het verschil qua uitstoot van ammoniak, die in Tessenderlo aanmerkelijk lager zou liggen.

Kritiek van Groen

Die kritiek komt vooral van de partij Groen, die op federaal niveau de minister van energie levert: Tinne Van der Straeten. Op de website van Groen staat het volgende te lezen: ‘Over het garanderen van de bevoorradingszekerheid zeggen de belangrijkste, onafhankelijke studies allemaal hetzelfde: in elk energiescenario – met of zonder kernenergie – hebben we flexibele gascentrales nodig. Zélfs als we nieuwe kerncentrales zouden bouwen. Lees bijvoorbeeld de studie van de onafhankelijke onderzoeksinstelling EnergyVille.’

Maar over de onafhankelijkheid van EnergyVille bestaat de nodige controverse. Niet zozeer door de activistische uitlatingen van Ronnie Belmans, die naast zijn opdracht Elektrische Energiesystemen en -toepassingen (ELECTA) aan de KU Leuven, tot 2021 ook algemeen directeur was van EnergyVille. Belmans is tegen kernenergie en een propagandist voor hernieuwbare energie.

EnergyVille drijft bijna volledig op subsidies en projectfinanciering door de overheid. Eén van die financiers is de FOD Economie. Die FOD bestelt ook bij de UGent studies over windenergie, waarbij de betrokken academici zoals Joannes Laveyne – net zoals Belmans – actief participeren in het publieke debat. Zowel de spreekbuizen van de Vakgroep Elektromechanica, Systeem- en Metaalengineering van de UGent, als EnergyVille, volgen trouw de lijn van minister Van der Straeten die via de FOD Economie hun projecten betaalt.

FOD Economie

De FOD Economie citeerde dan weer op haar beurt in een document getiteld ‘De rol van gasvormige energiedragers in een klimaatneutraal België’ onder auspiciën van Tinne Van der Straeten een studie, die de minister bestelde bij EnergyVille en VITO (gecoördineerd door Imec) in 2021.

De FOD Economie moet normaal de samenwerking over energie in het federale België coördineren. Dat doet ze via een overleg over energie tussen de federale staat en de gewesten, genaamd ‘Enover’. Er worden enkel dossiers besproken die gemengde bevoegdheid of standpunten richting Europa zijn.

In dat overleg zetelen afgevaardigden van de vier energieadministraties en de vier kabinetten verantwoordelijk voor energie. Drie van de vier kabinetten vallen onder een minister van Ecolo-Groen en het vierde valt onder de N-VA-excellentie Demir. De sfeer binnen Enover is dan ook te snijden, zeker omdat ook de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie (EU) en de directie-generaal Europese Zaken en Coördinatie van de FOD Buitenlandse Zaken ook deelnemen. De tegenstellingen over bijvoorbeeld waterstof zijn problematisch. Door de felle discussie over bevoegdheden is het onderwerp naar het ‘Overlegcomité federale regering en Gemeenschaps- en Gewestregeringen’ gebracht.

Financiering uit het Vlaams Gewest

EnergyVille kan trouwens ook op financiering vanuit het Vlaams Gewest rekenen. Gerrit Jan Schaeffer, de nieuwe ‘general manager’ van EnergyVille sinds 2021, wist zich afgelopen zomer nog van een forse jaarlijkse subsidie van de Vlaamse regering te verzekeren. In het Belgisch Staatsblad stond daarnaast op 8 juli 2022 dat Jo Brouns (CD&V) als Vlaamse minister van economie, innovatie, werk, sociale economie en landbouw op 6 juli een provisioneel krediet toekende van drie miljoen euro. Een ‘provisioneel krediet’ wil zeggen dat het komt uit een potje dat ergens nog ‘vrij stond zonder bestemming’.

Met dat besluit gaat de herbestemming dus naar EnergyVille. De ironie is dat EnergyVille eerst bij Demir was komen bedelen en te horen kreeg dat EnergyVille vol zit met CD&V’ers, dus dat ze dat beter onder elkaar konden regelen. N-VA lag niet dwars en zo kreeg EnergyVille zijn drie miljoen euro, en is nu minister Jo Brouns (CD&V) verantwoordelijk als minister van economie, innovatie, werk, sociale economie en landbouw. Toch blijkt de invloed van de federale minister van energie bij EnergyVille groter dan die van Demir. Kwade tongen beweren dat de communicatielijnen lopen via politieke kleur.

Engie beweert dus dat het dossier van de gascentrale in Vilvoorde voldoet aan alle voorwaarden om in aanmerking te komen voor een vergunning. De Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVB) moet dat oplossen. De woordvoerster Nele Scheerlinck van Engie zei op Radio 1 dan ook ‘Wij blijven overtuigd van de kwaliteit van ons project dat beantwoordt aan alle bestaande regelgeving. Het is ontwikkeld met de grootst mogelijke zorg voor het milieu. Het project voldoet aan alle vergunningsvereisten’.

Onderhandeling rond verlenging Doel en Tihange

De twist begon in de zomer van 2021, toen de deputatie van Vlaams-Brabant in eerste aanleg de vergunning voor de bouw van de centrale met een vermogen van ongeveer 870 MW weigerde. De gascentrale zou te veel stikstof, ammoniak en CO2 uitstoten. Engie ging in beroep bij Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) en ving bot.

Zo miste Engie miljoenen euro overheidssteun van het Capaciteitsvergoedingsmechanisme via de CRM-veiling van Elia. CRM staat voor ‘capacity remuneration mechanism’. Daarbij betaalt Elia energieproducenten voor projecten die in 2025 na de kernuitstap de capaciteit voor de energiebevoorradingszekerheid kunnen helpen garanderen.

Half september 2022 belandde het Vilvoordse gascentrale-dossier via omwegen weer bij Demir. Het antwoord bleef: ‘neen’. De vraag is dan ook of Engie naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVB) stapt om bij de volgende jaarlijkse CRM-veiling miljoenen te incasseren. Volgens een betrouwbare bron binnen het kabinet Demir zal dat echter niet veel zoden aan de dijk zetten. De gemiddelde behandelingstermijn van een beroep bij de RvVB is immers twaalf maanden. Engie zal via die piste de veiling van 2023 niet halen.

Bij het kabinet Demir vermoedt men dat de tactiek van Engie is om alle ballen in de lucht te houden omwille van de onderhandelingen op het federaal niveau: de beruchte onderhandelingen rond de verlenging van de kernreactoren in Doel en Tihange tussen Engie en de regering, met als onderhandelaars minister Tinne Van der Straeten en premier Alexander De Croo (Open Vld).

Gerrit Jan Schaeffer

Beroep Engie tegen geweigerde vergunning gascentrale is ‘gaslighting’ over openhouden kerncentrales