Onlangs ging de beroemde talkshow host Robert Jensen in gesprek met FvD-leider Thierry Baudet. Jensen begon over optimisme, waarop Baudet verzuchtte: ‘Maar hoelang zullen we nog dit soort vrije gesprekken op YouTube kunnen voeren?’ Zo kwam hun gesprek op het meest bepalende thema van deze tijd – meer nog dan islam, massa-immigratie, schuldenbubbels, klimaatverandering of wat dan ook: bereik, bereik, bereik. Je kunt nog zulke goede argumenten in huis hebben, als je er te weinig mensen mee kunt bereiken, houdt alles op. Wie het platform bezit, heeft de macht.

Wie krijgt het woord?

Ieder denkbaar onderwerp is ondergeschikt aan het thema ‘bereik’. Het vraagstuk of een vreedzame transfer van de macht nog mogelijk is binnen de huidige West-Europese democratieën, is terug te brengen tot dit thema. Al eerder schreef ondergetekende dat het niet meer gaat om ‘vrijheid van meningsuiting’ – dat is irrelevant en zinloos. Als u een berichtje mag plaatsen op sociale media dat verder niemand leest behalve uw boezemvriend die het toch al met u eens is, dan heeft u vrijheid van meningsuiting terwijl u effectief bent kaltgestellt. Daarom moeten we spreken over een ‘recht op deelname aan maatschappelijke communicatie’.

Dat zit zo. Stel een linkse riooljournalist schrijft een hitpiece in een grote krant: noemt u ‘radicaal’, ‘extremist’ enzovoorts. Vervolgens krijgt u geen ruimte in de krant tot weerwoord. Het kwaad is echter al geschied: die mening over u is als een virus in de maatschappelijke beeldvorming gepompt. Die visie op uw persoon zet zich in duizenden breinen vast. Als u op de sociale media uw kant van het verhaal belicht – genuanceerd en met de feiten – dan haalt dat bericht slechts 300 views.

Dit is het eindspel van de representatieve democratie zoals ze vandaag bestaat. De burger heeft, in zijn hoedanigheid van burger as such, slechts één existentiële keuze: of u ziet dit onder ogen, of u steekt uw hoofd in het zand. This ain’t gonna end well. Zéker niet nu partijen als VVD, ChristenUnie en anderen werken aan wetsvoorstellen om ‘radicale en haatzaaiende organisaties te kunnen verbieden’. Rechtsfilosoof en senator Paul Cliteur noteerde al dat dit voorstel jihadisme, dierenrechtenactivisme en motorbendes op één hoop veegt, wat riekt naar politiek opportunisme. Met het proces tegen PVV-leider Wilders als ‘pilot’ kreeg de bestuurlijke elite de smaak te pakken: nu wordt het pad geëffend om meer politieke standpunten te criminaliseren.

Meningen criminaliseren

Rechtsfilosofe Eva Vlaardingerbroek ziet het scherp: ‘Ik weet hoe makkelijk het is om als ‘radicaal rechts’ bestempeld te worden. “Radicaal links” of “radicaal islamitisch” is men voorzichtiger mee. Krijgen we straks de situatie dat iemand die zich verzet tegen salafisme, eerder wordt aangemerkt als radicaal dan de salafisten zelf?’

Dergelijke grappen maakte ondergetekende eerder mee. Ik stuurde een repliek op een hitpiece naar de Dagelijkse Standaard – dat werd in reepjes gesneden en op vervormde wijze gepresenteerd. In plaats van dat de redacteur gewoon mijn weerwoord publiceerde met zijn eigen repliek daaronder, wat zowel beter leesbaar als meer integer was geweest. Voor het Humanistisch Verbond schreef ik over politieke correctheid, reagerend op het boek van D66’er Gert Jan Geling. De linksactivist, vermomd als columnist Maxim Feruari, schreef daarop een hitpiece met bruine insinuaties, omdat ondergetekende het woord ‘Leitkultur’ had gebruikt. En dit terwijl ‘het wetenschappelijk instituut van het CDA al eerder afscheid heeft genomen van multiculturalisme als ideaal en zich uitspreekt voor het model van één, Nederlandse, Leitkultur.’ In 2011 al, aldus de Volkskrant.

Twee mediawerelden

Teleurstellend maar voorspelbaar liet de krant mij niet aan het woord. Dus verdedigde ik mezelf op TPO: een medium voor lezers die klaar zijn met de mainstream media. Zo bouwt de krant mee aan een medialandschap van twee belevingswerelden die elkaar afgrondelijk uitsluiten. Die twee mediawerelden hebben bijbehorende politieke partijen, waarvan de ene helft (de mainstream partijen) nu op het punt staan om de opvattingen van de andere helft (hun tegenhangers) te criminaliseren. Zo werd de voorman van het boerenprotest als ‘Holocaustontkenner’ neergezet om de boeren vervolgens in een motie te kunnen buitensluiten van onderhandelingen.

Achter dit ‘hypermoralisme’ schuilt de cynische machtspolitiek van een politieke orde die te diep is ingegraven om op de eigen schreden te kunnen terugkeren, maar die nu de greep op de situatie verliest (de oorzaken van dit controleverlies staan hier uitgelegd). ChristenUnie-voorman Gert Jan Segers is een treffend voorbeeld: ‘Heel goed dat Sander Dekker met een wet komt waardoor extreemrechtse, extreemlinkse, salafistische en andere radicale organisaties eerder verboden kunnen worden.’ twitterde Segers.

Hieruit stijgt een diepe minachting en verraad op naar zijn achterban. Christenen die morele bezwaren hebben tegen abortus, verplichte vaccinatie en het homohuwelijk, zullen als ‘radicalen’ en ‘extremisten’ worden weggezet en hun democratische rechten verliezen. Dit zal niet van vandaag op morgen gaan, maar met tientallen stapjes. Dit pad is Segers nu ingeslagen: op weg naar het eindspel. Niets is gevaarlijker dan een vrijheidsberover die meent dat God achter hem staat.

Gezond verstand = erg rechts

We zien dit ook bij de EU. Daar beraadt men zich momenteel op de institutionele toekomst van de Unie. De grote partijen bereiden samen de resoluties en amendementen voor: de conservatieve en nationalistische groepen worden er niet eens meer bij betrokken. Zij krijgen voorgestelde beleidswijzigingen pas op het allerlaatst toegespeeld of helemaal niet. Zolang de ‘populisten’ maar worden ingedamd kruipen zelfs communisten en liberalen bij elkaar op schoot. Dit gedrag kan men moeilijk ‘democratisch’ noemen in de ware zin des woords – zie echter hun kiezers nog maar eens te bereiken met je eigen argumenten!

Het doet denken aan een eerder gesprek met Paul Nielsen. Ik vroeg hem waar het op sloeg ‘dat kranten mijn voordracht in Rotterdam hebben geframed als zo “rechts”? Wat heb ik nu praktisch betoogd? Islamfundamentalisme moet actief worden ontmoedigd en we moeten in meer constructieve termen praten over de Europese identiteit. Dit dient samen te gaan met een duurzaam sociaaleconomisch beleid gebaseerd op meritocratie. En we moeten de “progressieven” aanspreken op het verloochenen van hun eigen standpunten. Dit laatste betreft alles wat te maken heeft met arbeid en vakmanschap als identiteitsvormende factoren, democratische volksinspraak, secularisme en religiekritiek.’

Paul Nielsen: ‘Voor veel mensen is dat geen gezond verstand wat je nu zegt maar al heel erg rechts.’

Sid: ‘Als dat zo is, is de situatie uitzichtlozer dan ik al vreesde.’

Door de zwijgmuur breken

Zoals gezegd – zie zulke mensen nog maar eens te bereiken met jouw kant van het verhaal. Met alle trucjes zoals ‘limited views bans’ om ‘polarisering’ tegen te gaan, en ondoorzichtige algoritmes waarbij alles maar zo als ‘extreemrechts’ of ‘radicaal’ kan worden bestempeld… Ik zeg nog één ding. Iedereen kon de kickboksers Rico Verhoeven en Badr Hari stevig in gevecht zien afgelopen week. Maar hun wedstrijd blijft – hoeveel prestige, geld en titels er ook op het spel staan – uiteindelijk een spel. De publicitaire wereld is een ander verhaal: hier staat werkelijk álles op het spel. Het doel van hitpieces is om de persoon die het doelwit is afgrondelijk buiten de samenleving te stoten. Om diens gedachtegoed als besmet te bestempelen wat wil zeggen: diens oeuvre ‘buiten de orde’ te verklaren wat direct het einde is van zijn of haar loopbaan. De publicitaire wereld komt zodoende dichterbij het existentiële – dichterbij een oorlogstoestand dan welk ringgevecht ook.

Terugkomend op het ‘optimisme’ – wanneer is het legitiem om een democratie als verloren te verklaren en over te gaan op een revolutionaire machtsgreep? Ten eerste: wanneer via massale immigratie de bevolkingssamenstelling zó diepgravend wordt gewijzigd, dat handout-partijen vrijwel zeker zullen winnen terwijl de partijen die staan voor het behoud van de eigen nationale identiteit, feitelijk geen kans meer maken. Ten tweede: wanneer het medialandschap zó ingrijpend ontwricht is door een eenzijdige samenstelling van de informatietoevoer, dat er geen sprake meer kan zijn van een open debat waarin de diverse kampen via argumentatie en overreding ongeveer evenveel kans hebben om hun publiek te bereiken en te overtuigen.

Die tweede overweging verdient met de dag meer aandacht. De democratische premisse – die van de inhoudelijke overreding – geldt in dit mediasysteem immers niet meer: waarom zou het systeem van spelregels dat op die premisse voortbouwt dan nog aanvaard worden? Dit is géén moreel oordeel, maar slechts een afweging van macht en logica. Men kán van die partijen en de maatschappelijke identiteiten die ze representeren logischerwijze niet verwachten dat ze wat moet doorgaan voor een democratie onder die condities zullen blijven aanvaarden, omdat dit voor hen gelijk zou staan aan zelfmoord. Het eindspel van de progressieve elite heeft dus ook een duistere keerzijde, omdat ze hun politieke opponenten dwingen te handelen.

Gert Jan Geling

Eindspel van de democratie?