Ze hebben ons verschalkt, minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) en Filip van België. Ze hadden er zes maanden de tijd voor, tot 28 november. Omdat hun voorgangers, Joëlle Milquet (cdH) en Albert II van België, tien jaar geleden tot 27 november hebben gewacht, namen wij ons voor vanaf vandaag op vinkenslag te liggen. Maar dat was zonder Verlinden en van België gerekend.

28 mei

Al op 30 juli hebben zij het koninklijk besluit ondertekend. En al op 10 oktober stond het in het Belgisch Staatsblad. Ze zijn dus officieel, we citeren het koninklijk besluit, ‘de cijfers die voortvloeien uit het aantal in het Rijksregister van de natuurlijke personen ingeschreven inwoners op datum van 28 mei 2022’.

De bevolkingscijfers van die dag zijn niet gelijk aan die van, pakweg, 28 april of 28 juni 2022. Neen. De cijfers van 28 mei en alleen die bepalen hoeveel Kamerzetels er de komende tien jaar in elke kieskring te begeven zijn.

Volgens grondwetartikel 63 zijn er in ons land 150 Kamerzetels. Ze worden om de tien jaar verdeeld over de elf kieskringen, in verhouding tot hun bevolking.

Voor de tienjaarlijkse ‘zetelaanpassing’ werden lang de resultaten van de eveneens tienjaarlijkse volkstelling gebruikt. Sinds 2001 is er evenwel geen volkstelling meer.

Rijksregister

Daarom staat in de grondwet dat het bevolkingscijfer van elke kieskring ook ‘door enig ander middel, bepaald door de wet’ kan worden vastgesteld. Volgens de wet van 13 december 2002 is dat ‘ander middel’ het Rijksregister waarin de inwoners van elke gemeente zijn ingeschreven.

Omdat de laatste volkstellingstellingsresultaten op 28 mei 2002 in het Staatsblad zijn bekendgemaakt, is 28 mei de dag waarop om de tien jaar het aantal ingeschreven inwoners van elke kieskring worden ‘geteld’.

Het was op basis van de Rijksregistercijfers van 28 mei 2012 dat er in 2013 een zetelaanpassing gebeurde. En het is op basis van de cijfers van 28 mei 2022 dat er een nieuwe zetelaanpassing zal gebeuren. Of beter: is gebeurd. Want terwijl Joëlle Milquet en Albert van België tot 30 januari 2013 wachtten om aan het rekenen te slaan, hebben Annelies Verlinden en Filip van België dat meteen op 30 juli gedaan. De nieuwe zetelverdeling stond op 10 oktober in het Staatsblad – en voor zover wij konden nagaan, heeft geen enkele krant dat gemerkt.

Nederlandse taalgroep

De verdeling van de Kamerzetels bij de verkiezingen van, zonder tegenbericht, 2024 en 2029 ziet er zo uit (tussen de haakjes het verschil met de vorige verdeling):

Antwerpen 24 (-)

Limburg 12 (-)

Oost-Vlaanderen 20 (-)

Vlaams-Brabant 15 (-)

West-Vlaanderen 16 (-)

Brussel-Hoofdstad 16 (+1)

Henegouwen 17 (-1)

Luik 14 (-1)

Luxemburg 4 (-)

Namen 7 (+1)

Het goede nieuws is dat Vlaanderen geen Kamerzetel(s) verliest en de Nederlandse taalgroep in de Kamer niet kleiner wordt. Een simulatie op basis van de demografische vooruitzichten van het Federaal Planbureau en de Algemene Directie Statistiek van de FOD Economie had Gert-Jan Put en Bart Maddens in 2017 doen vrezen dat Limburg en West-Vlaanderen in 2023 elk een Kamerzetel zouden verliezen en de Nederlandse taalgroep in de Kamer daardoor zou slinken van 87 naar 85. Dat is dus niet het geval (en zegt een en ander over de betrouwbaarheid van demografische vooruitzichten …). Volgens onze simulatie op basis van de bevolkingscijfers van 22 januari 2022 was het mogelijk dat Limburg een Kamerzetel zou moeten afstaan aan Namen, maar ook dat gebeurt niet.

Winst voor MR

Het zijn twee Waalse provincies, Henegouwen en Luik, die een zetel verliezen aan – en op dat punt klopte de simulatie van Put en Maddens wel – Brussel-Hoofdstad en Namen. De twee zetels blijven in de Franse taalgroep, want ook in 2024 zal geen enkele Vlaamse partij voldoende stemmen halen om één van de 16 Brusselse zetels in de wacht te slepen.

In Henegouwen zal het hoogstwaarschijnlijk Ecolo zijn dat een zetel verliest, al kan het, afhankelijk van de verkiezingsuitslag, ook de PS zijn. In Luik is het net omgekeerd: hoogstwaarschijnlijk verliest de PS er een zetel, al kan het ook Ecolo zijn. In Brussel-Hoofdstad gaat de bijkomende zetel vermoedelijk naar de PS, in Namen zal de MR een zetel winnen. Het ziet er in elk geval naar uit dat in het zuiden des lands ‘links’ een zetel moet afstaan aan ‘rechts’.

Vlaams Parlement

Het is op basis van de bevolkingscijfers van 28 mei 2022 dat ook de zetels in het Vlaams Parlement opnieuw moeten worden verdeeld over de kieskringen. De Vlaamse regering moet de berekening nog doen, maar dit zal het resultaat zijn:

Antwerpen 33 (-)

Limburg 16 (-)

Oost-Vlaanderen 27 (-)

Vlaams-Brabant 21 (+1)

West-Vlaanderen 21 (-1)

De berekening bevestigt onze simulatie van mei: West-Vlaanderen ziet één van zijn 22 zetels (hoogstwaarschijnlijk een N-VA-zetel, eventueel een zetel van het Vlaams Belang) verhuizen naar Vlaams-Brabant, waar de kans zeer groot is dat hij Open Vld toevalt.

Gert-Jan Put

Luik en Henegouwen verliezen Kamerzetel aan Brussel en Namen