Covidpatiënten die het antimalariamiddel hydroxychloroquine toegediend kregen in het begin van de pandemie, hadden een veel grotere kans om te genezen. Dat blijkt uit een Belgische studie van het Kortrijkse AZ Groeninge-ziekenhuis. ‘We hopen dat er nu een redelijk debat kan plaatsvinden.’

Hydroxychloroquine (HCQ) is een goedkoop antimalariamiddel dat ook gebruikt wordt tegen ernstige reumaziekten. In het begin van de covidcrisis rapporteerden buitenlandse specialisten in infectieziekten dat het middel bij sommige covidpatiënten een gunstige werking had. Het bleek de zogenaamde cytokinestorm te kunnen voorkomen. Bij zwaar zieke covidpatiënten is dat een overreactie van het immuunsysteem die de dood kan veroorzaken.

Verboden

In België werd experimenteel gebruik met HCQ toegelaten, onder meer in het Kortrijkse Groeningeziekenhuis. Ook volksgezondheidsdienst Sciensano stond het voorzichtige gebruik ervan in het begin van de pandemie toe. De Belgische overheid stelde zelfs noodvoorraden van het product ter beschikking.

Tot de HCQ-therapie in juni 2020 verboden werd onder zware internationale druk. Dat kwam omdat uit enkele studies – waaronder een die later ernstige tekortkomingen bleek te hebben en werd teruggetrokken – plots bleek dat het gebruik van HCQ ernstige bijwerkingen veroorzaakte en ook niet hielp tegen covid. Sindsdien was het gebruik van HCQ taboe. Sterker nog: wie durfde opperen dat het misschien wel hielp, die reigde gecanceld te worden of als complotdenker weggezet.

AZ Groening

Gert Meeus

Lichtere dosis

Ook in het AZ Groeninge werd het gebruik van HCQ stopgezet. Men had er nochtans de indruk dat het middel vaak wél werkte en weinig bijwerkingen had. Tenminste als het in de juiste dosis werd gebruikt.

Om dat te onderzoeken verzamelde nierspecialist Gert Meeus van het ziekenhuis cijfers van tijdens het begin van de crisis. Hij bestudeerde ze langdurig, liet ze kritisch tegen het licht houden, en publiceert ze nu uiteindelijk in een studie in het wetenschappelijke tijdschrift New Microbes and New Infections.

Conclusie: covidpatiënten die geen HCQ kregen, hadden in het voorjaar van 2020 een 57% hoger risico op overlijden. Dit blijkt alleszins uit een vergelijking van 352 Kortrijkse HCQ-patiënten met 3.533 andere Belgische patiënten die in dezelfde periode niet met HCQ werden behandeld.

‘De dosis die gebruikt werd in de kritische studies over HCQ was waarschijnlijk te hoog, licht Meeus zijn studie aan Doorbraak toe. ‘Onze behandeling was lager en maakte ook gebruik van het antibioticum azithromycine. Deze dubbele behandeling is een mogelijke verklaring waarom wij wél positieve effecten vonden, en andere studies niet.’

Directie is mee

‘HCQ is geen wondermiddel, en uiteraard moet er verder onderzoek naar gebeuren. Uit een observationele studie als de onze mag je immers niet zomaar concluderen of iets werkt of niet’, vervolgt Meeus.

‘Maar kijk, we hebben het protocol gevolgd zoals het oorspronkelijk in België werd voorgeschreven. Ook studies van Sciensano toonden begin 2020 aan dat HCQ wel degelijk leidde tot een lagere mortaliteit. Als de resultaten van onze studie dit nu opnieuw bevestigen, dan vinden we het heel aannemelijk dat het middel toch flink wat patiënten heeft geholpen.’

‘De directie van het AZ Groeninge heeft dit onderzoek van in het begin gesteund. Nu we de cijfers rustig hebben kunnen bestuderen, hoop ik dat we HCQ uit de taboesfeer kunnen halen. Want HCQ lijkt onterecht in de complotsfeer geduwd’, besluit Meeus. ‘Het is alleszins tijd voor een rationeel debat.’

Gert Meeus

Belgische studie: omstreden hydroxychloroquine mogelijk wél effectief tegen covid