De katholieke bisschoppen binnen de Europese Unie vermanen in een persbericht het Europees Parlement. Volgens hen is abortus geen mensenrecht en zeker geen internationaal recht. Of je voor of tegen abortus bent: de argumenten van de prelaten snijden hout.

Het mag misschien verbazen, maar ook de katholieke Kerk heeft haar organisaties die bij de EU lobbyen. In tegenstelling tot vele lobby-groepen van de milieubeweging, of politieke ngo’s met geld van stichtingen van de speculant Soros, is de katholieke Kerk daar heel transparant over. In het EU Transparancy Register staat werkelijk alles geregistreerd: van financiering en personeel tot welke onderwerpen en zelfs welke specifieke regelgeving en beleid de bisschoppen willen beïnvloeden. Qua ethisch lobbyen is deze Commissie van Bisschoppenconferenties van de EU (COMECE), met haar secretaris-generaal Manuel Barrios Prieto, een modelorganisatie.

Frontale aanval

Het budget voor de twaalf werknemers in het Brussels kantoor op de Meeûssquare is trouwens in vergelijking met ngo’s, milieuactivisten, denktanks enzovoort, zeer bescheiden. Er gaan amper 1 miljoen euro’s in om, waarvan geen cent belastinggeld via de EU. Terwijl de EU, bijvoorbeeld, heel veel ‘politiek correcte’ organisaties ruimhartig subsidieert om bij haar te komen actievoeren.

Het geld van COMECE komt hoofdzakelijk van Duitse, Italiaanse en Spaanse bisschoppenconferenties. De organisatie vertegenwoordigt alle bisschoppen in alle lidstaten van de EU.

De kernboodschap betreffende abortus in het persbericht was dat het Europese Parlement de grenzen van zijn bevoegdheden moet respecteren. De Commissie kiest op die manier wel voor een frontale aanval, maar zieltjes zal ze uiteraard niet winnen in het door socialisten gedomineerde EP. Los van de christelijke partijen en een deel van de groenen en de conservatieven zijn alle fracties pro-abortus.

Aaibaarheidsfactor

De standpunten van de Kerk over abortus en andere gepolitiseerde thema’s zoals homoseksualiteit, huwelijk enzovoort, zijn trouwens al eeuwen gekend en media-aandacht zoeken heeft bitter weinig zin. Die aandacht krijgen ze toch en die is altijd negatief. Zo zal elke affirmatie van oeroude religieuze standpunten meteen leiden tot persoonlijke aanvallen en demonisering. Zoals dat destijds gebeurde bij de aimabele en erudiete aartsbisschop André Léonard.

De meeste westerse bisschoppen weten dat en daarom zullen ze zoals kardinaal Godfried Daneels steeds rond de pot draaien over alles en een soort sinterklaasfiguur spelen. Die politieke bisschoppen mikken op hun populariteit zowel binnen als buiten de congregatie van gelovigen en willen zo weinig mogelijk agnostische en atheïstische mensen voor het hoofd stoten. Hun aaibaarheidsfactor primeert, maar ondertussen vegen ze meestal ook misbruik in de Kerk even diplomatisch onder de mat.

De paradox van de katholieke Kerk is immers dat de kritiek in de media altijd van afvalligen, ongelovigen en andere vormen van niet-/ex-katholieken komt. Hetzelfde geldt uiteraard voor politieke organisaties. Dus wat baat het te lobbyen en persberichten uit te sturen over EU-beleid of EU-instellingen?

Amerikaans conflict

Toch mag men niet vergeten dat in het Europees Parlement heel veel praktiserende en andere katholieken zetelen. Niet allemaal in christelijke partijen, overigens. Die groep en uiteraard de eigen achterban (voor wie het persbericht op Kerknet vertaald werd) vormen de doelgroep van deze toch wel opmerkelijke bolwassing per persbericht in plaats van een herderlijke brief. Toch valt er iets voor te zeggen dat ook anderen dit persbericht eens grondig lezen, maar daarover later meer uitleg.

De aanleiding voor die communicatieve zet was een debat in het Europese Parlement over de impact van een uitgelekt ontwerpadvies van het Amerikaanse Hooggerechtshof over abortus. Net als bij bijna alle ideologische debatten dezer dagen dus een kwalijke import van een Amerikaans maatschappelijk conflict om in Europa de gemoederen op te stoken, te polariseren en zich te profileren.

Inmenging

Het EP wou een resolutie genaamd Global threats to abortion rights: the possible overturn of abortion rights in the US by the Supreme Court over abortus stemmen. Zo’n resolutie heeft generlei juridische waarde en is een vorm van zelfbevrediging, zoals bijna alles in het Europees Parlement. Het EP is enkel parlement in naam en in samenstelling via de stembus, maar niet in bevoegdheden en macht. Zelfs niet met de triloog of ‘codecisie’ waarbij parlementsleden tweede lezing krijgen en mogen stemmen over wetgeving aangereikt door de onverkozen en politiek benoemde ambtenarij van de Europese Commissie. In het EP haalt selfimportance het van echte belangrijkheid. Perceptie, dus.

De bisschoppen vinden zo’n resolutie een ongeoorloofde inmenging in de jurisdictie van een democratische, soevereine staat. ‘De COMECE herinnert de Europarlementsleden tegelijk eraan dat het recht op abortus — het zogenaamde “baas in eigen buik” — geen Europees recht is en dat het net zo min internationaal als recht is erkend. Daarom kan geen enkele staat worden verplicht om abortus te legaliseren, het te faciliteren of betrokken te zijn bij de uitvoering ervan.’ (De vertaling komt van Kerknet.)

Sterke juridische argumenten

Juridisch inhoudelijk klopt die redenering compleet. Daar is geen speld tussen te krijgen. Maar zo’n resolutie lijkt in de ogen van de katholieke bisschoppen dus een balans te helpen doorslaan. De bevoegdheidsoverschrijding zou gevolgen kunnen hebben voor de EU-rechtspraak indien EU-rechters dit activistisch zouden toepassen. Ondanks het feit dat abortus zelfs geen EU-bevoegdheid is en eigenlijk verdragsrechtelijk niet eens een thema zou kunnen zijn bij de EU-instellingen.

Wat valt echter op — en dat weten de prelaten ook: de EU geeft onder meer subsidies aan een Belgische pro-abortusorganisatie (die trouwens ook gefinancierd wordt door de Franstalige Gemeenschap, de Fédération Wallonie-Bruxelles. Garance ASBL stelt weliswaar één persoon tewerk, maar krijgt een kwart van haar budget van toch circa een half miljoen euro van de Europese Commissie. De bron is ook hier het EU Transparancy Register. Garance ASBL is een Belgisch voorbeeld, maar zo zijn er meerdere. Enkele Poolse anti-abortuslobbygroepen krijgen uiteraard geen cent EU-geld. De one-woman-operation heeft dus een budget half zo groot als dat van de lobby van alle bisdommen in de EU. En dat dankzij belastinggeld.

Activistisch

Vandaar de bezorgdheid van de katholieke prelaten over die bevoegdheid. Nu probeert de EU al lang de mensenrechten of grondrechten op te rekken. Vooral dan via het Handvest voor de Grondrechten van de EU en de inspanningen van een professor van de KU, Leuven Koen Lenaerts, die voorzitter is van het Hof van Justitie van de EU. Lenaerts streeft ernaar om steeds meer processen aan te trekken waar de grondrechten van het milieu of van burgers in constitutionele democratieën binnen de EU getoetst worden aan de interpretatie van de Europese Commissie en ideologische hoofstromen in de EU. Ondanks het bestaan van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg (dat geen EU-instelling is). Zo wil hij de rol van het EHRM overnemen.

Dat EHRM heeft op zichzelf al de reputatie zeer activistisch te zijn, om nog te zwijgen van de dubbele petten van verschillende rechters. Het Hof van Justitie van de EU moet een soort Supreme Court van de EU worden. Met dezelfde of zelfs een nog manifestere politieke rol als haar Amerikaanse tegenhanger.

Secretaris-generaal Manuel Barrios Prieto herinnerde het Europese Parlement dus aan de plicht om de wetgevende bevoegdheden van de lidstaten te eerbiedigen. Barrios Prieto wees dus ook op de grenzen van de bevoegdheden die het door de lidstaten in de Europese Verdragen zijn toegekend. Die bezorgdheid is niet nieuw. In februari deed Barrios Prieto iets gelijkaardigs omdat er pogingen waren ondernomen om een zogenaamd ‘recht op abortus’ in het Handvest van de Grondrechten van de EU op te nemen. Volgens Barrios Prieto zouden die ‘zonder ethische grondslag zijn en voorbestemd zijn om een oorzaak te worden van eeuwigdurende conflict tussen de EU-burgers.’

Gewetensbezwaren

De katholieke Kerk beroept zich dus niet op een droit divin en ze beroept zich niet op de Geschriften, enzovoort. Ze beroept zich op de Europese Verdragen. Dat is de enige juiste manier om met de scheiding van Kerk en Staat om te gaan. Na de farce van OneBrussels en Ecolo/Groen, over onverdoofd slachten in het Brussels Gewest, bewijst dit dat een religie ook de regels van de seculiere staat kan respecteren en binnen dat kader politiek aan het debat kan deelnemen.

Barrios Prieto schreef ‘Met grote bezorgdheid nemen wij ook nota van en betreuren we de ontkenning van het grondrecht op gewetensbezwaren, dat nochtans een uiting is van gewetensvrijheid overeenkomstig artikel 10.1 van het Handvest van de Grondrechten van de EU en dat tevens erkend wordt door het VN-Mensenrechtencomité. Het is verontrustend dat het recht van gezondheidsinstellingen om bepaalde diensten, zoals abortus, te weigeren, wordt verzwakt of zelfs wordt ontzegd.’

Dit alles staat los van het feit of iemand pro of anti-abortus is. (Voor alle duidelijkheid: ondergetekende is niet anti-abortus, maar vindt het wel een droevig onderwerp en hangt de mening ‘beter geen kind dan een ongewenst kind’ aan en vindt dat elke vrouw recht heeft op gewetensvrijheid binnen het kader van de wet.) Toch slaat Prieto wel de nagel op de kop. Artikel 10 van het Handvest is niet iets dat à la carte kan dienen voor een bepaalde ideologische richting die de EU uit wil.

Godfried Daneels

Bisschoppen vermanen het Europees parlement: ‘Abortus is geen mensenrecht’