Alle zoete vruchten werden door de vorige generaties geplukt en opgepeuzeld. De lasten werden doorgeschoven en belandden op het vruchteloze bord van de generaties vanaf geboortejaar 1968. Het laag- en hooghangend fruit moet op z’n rijpst lekker gesmaakt hebben. De rotte appels die onder de bomen liggen, zijn heel wat minder appetijtelijk, maar we moeten eten, toch?

En dat doen we dan ook met ons allen. Als dankbare bedelaars peuzelen we de restjes op en spoelen we alles door met een scheut cynisme. Het is wat het is. Zolang de generatie meesters nog leeft, zullen wij ons als slaven schikken om hun verwezenlijkingen in stand te houden. Wie wacht op een moderne Spartacus, wacht op Godot.

Huisje, tuintje, boompje

Vanaf de industriële revolutie was er een gestage uitbreiding van versnipperde bebouwing. Door een dens spoorwegennet kon men een massale toevlucht naar de dichtbevolkte industriesteden vermijden. Na de Tweede Wereldoorlog zette dit proces zich echter in snel tempo voort. Mede uit katholieke principes hechtte men veel waarde aan een eigen (ruime) woning met tuin. Liefst in de buurt van het geboortedorp op het platteland.

Pas eind jaren zestig ontstond het besef dat deze versnipperde bouw- en woonevolutie inefficiënt en dus duur is. Maar de baksteen zat ondertussen vastgemetst in de maag. Daardoor bleef de trend zich verderzetten met slechts maatregelen in de marge. Verkavelingen en lintbebouwing werden het nieuwe heil om het volk ter wille te zijn.

Vandaag en voor de komende decennia torsen we een gestructureerd ruimtelijk ordeningsprobleem. Dat is quasi onbetaalbaar om in stand te houden, laat staan om op een kwalitatief en modern niveau te houden.

De vakbondgeneratie

Eveneens sinds de Tweede Wereldoorlog, maar vooral vanaf de latere jaren vijftig, behaalden de arbeidersorganisaties grotere successen. Tot die tijd werden arbeiders eerder uitgebuit dan tewerkgesteld. Sinds de jaren zestig kantelde de vakbondsstrijd voor rechtvaardige werkomstandigheden en lonen naar een strijd voor privileges en structurele machtsverwerving.

De stevige fundamenten van de middenveldorganisaties werden gebouwd, waarop de imposante zuilen werden opgetrokken. Uitkeringen, statuten, arbeidsrechten, premies en talloze vzw-postjes werden gretig uitgedeeld. De miserie van de oorlog werd vergeten door de weelde die geen einde leek te kennen.

De gepolitiseerde zuilen zijn van nog betere makelij dan de zuilen waarmee de oude Grieken 2500 jaar geleden het Parthenon bouwden. Al heersen de traditionele politieke formaties niet meer als weleer, hun geïnstitutionaliseerde tempels zijn voorzien van een stevige en bijna onverwoestbare basis. Ze zullen de volgende generaties nog handenvol onderhoudsgeld kosten.

Kinderfabrieken

De enige werkplaats waar niet gestaakt werd begin jaren vijftig, was in de slaapkamer. Het einde van de onderdrukking zorgde voor een gevoel van vrijheid. En hoe dit beter te vieren dan met een bevrijdende vrijpartij? Anticonceptie was nog niet voorhanden, dus liep de productie van de babyboomgeneratie aan de lopende band.

Dit fenomeen heeft geduurd tot begin jaren zestig, met een korte heropleving rond 1968. Tijdens deze losbandige periode bedreven de ondertussen potente babyboomers de seksuele revolutie zonder penismaskertje en met inname van een LSD-pil in plaats van een anticonceptiepil.

Ondertussen bereiken steeds meer en meer vruchten van de vrijheidsviering de vervroegde pensioenleeftijd. Dier eigen nazaten moeten dus druk aan de bak om hen gemiddeld zo’n twintig jaar te laten rusten in de sociale hangmat die ze zelf reeds ophingen. De vergrijzing die we zagen na acht weken kapperloze lockdownsamenleving, is slechts een fractionele metafoor van de sociale vergrijzing die straks losbreekt.

Bescherm uw meester!

Aan de vooravond van het ontluikende lentelicht op de aangelegde plantenborders en bloemenperkjes, klaar om hun pensioengerechtigde eigenaars de mooiste bloesems te gunnen, sloeg het noodlot toe. Een virus uit het verre China reisde per vliegtuig naar de toppen van de Italiaanse Alpen, daalde een zwarte piste af, sprong mee in een wagen met Belgische nummerplaten en vermoorde ondertussen zowat achtduizend vijfenzestigplussers.

Gelukkig staan de verschillende generaties binnen een samenleving niet los van elkaar. Er lopen immers bloedbanden doorheen de omgekeerde demografische piramide. De smalle basis mag dan bijna bezwijken onder het gewicht van de immer breder wordende top, solidariteit kent geen generatiegrenzen! Met de wetenschap dat de welvaart voor de werkende, en wie weet de nog schoolgaande, generatie ten dele vernietigd wordt, trok de hele samenleving ten strijde. Schouder aan schouder, weliswaar met een schaaplengte ertussen, voeren we nu al negen weken een oorlog tegen een vijand die het gemunt heeft op onze dierbare meesters.

De alsnog onzichtbare collateral damage zal de komende jaren en decennia moeten blijken. De sociaaleconomische vooruitzichten tonen alleszins een somber beeld. Ook al zou blijken dat onze verdedigingsstrategie heeft gewerkt en de virale vijand niet het gevreesde aantal slachtoffers heeft kunnen maken, we kunnen enkel de nederlaag claimen.

Broodnodige machtsgreep

Een Vlaamse professor economie die lesgeeft aan de prestigieuze unief van Oxford opperde in een opinie dat onze gepensioneerde beschermelingen de kosten van de crisis (grotendeels) moeten betalen. Een stigmatiserende coronataks zou de transfer regelen die de miljardenkrater door de covid-19-bom moet dichten.

Laat deze crisis en hoe de generaties zich daarin verhouden nu net het enige moment zijn waarop intergenerationele verantwoordelijkheden geen enkel belang mogen hebben. Tijdens een oorlog vechten we met en voor elkaar, ongeacht wie aanvaller en wie doelwit is. Een misplaatste gedachte van een overrationele cijferprof.

Maar eens de rookpluimen van de corona-oorlog zijn weggetrokken, is een generatiewissel van de macht een must. Een slavenopstand is niet meer van deze vredige tijd en is ook niet nodig. Enkele moedige leiders zullen echter wel moeten opstaan. Leiders die het aandurven om de verstikkende verworvenheden van onze ouders en voorouders op de hervormingstafel te leggen. Om taboeloos de toekomst van de jonge generaties en diegene die het levenslicht nog moeten zien, veilig te stellen.

Geen erfenis maar bruikleen

De wereld zoals ze is, de natie gevormd tot een samenleving, erven we niet van de vorige, maar lenen we van de volgende generatie. Eens we met die gedachte het leven op aarde vormgeven, zal onverantwoordelijk eigenbelang minder ruimte krijgen om langdurige schade aan te richten.

Ook onze kinderen zullen op een moment in de raad van bestuur zetelen en de evaluatie maken over de bestuursperiode van de uittredende raadsleden. Een vingerwijzing naar de armtierige overdracht die wij ontvingen van de op rust zijnde generatie, zal dan niet volstaan als excuus.

Die immense verantwoordelijkheid dwingt de huidige werkende generaties om te herstructureren waar nodig. Om rationeel maar empathisch de tering naar de nering te zetten, voor iedereen. Om duurzaam te renoveren waar mogelijk, maar af te breken en herop te bouwen waar nodig.
Enkel zo blijven de verschillende generaties elke oorlog mét en niet tégen elkaar voeren.

Godot

Slaafse generaties hebben nood aan moedige leiders