‘Nu het lied der Vlaamse zonen,
Nu een dreunend kerelslied,
Dat in wilde noordertonen
Uit het diepste ons herten schiet.’

Albrecht Rodenbach, De blauwvoet, 1875

En de gewone Vlaming in dit alles? De Guido Pallemans van de rekening? De vergrendelde, de geminoriseerde, de gekleineerde, de gemilquetiseerde? Hij die de macht zo beu is omdat hij ze nog nooit ook maar in enige mate in zijn vingertoppen gevoeld heeft? Hij kneep zijn neus dicht en betaalde voort. En hij verwachtte niets meer van de macht. Hij denkt wel eens Cry freedom, maar verzet zich in de praktijk enkel in stilte. Hij sluist zijn spaargeld dat hem nog rest na de Grote Bankoverval van 2008 weg van de di Rupo-taks. En hij gaat ondergronds. Zoals zijn ouders en voorouders in feite altijd gedaan hebben; zij hebben politiek nooit anders bekeken dan de voortzetting van oorlog met andere middelen. A la guerre comme à la guerre, Franstalig cynisme dat de Vlaming dan weer wél kan pruimen.

Hij krijgt emails van de minderheidspolitici, het water aan de lippen, die vriendjes met hem willen worden op Facebook. Hij ziet ze op het nieuws met steeds dikker wordende stapels papieren in hun armen – metafoor voor ‘verantwoordelijkheid nemen’ – naar belangrijk lijkende vergaderingen stappen. (De goede raad van nietsnut-manager-pretender David Brent uit The office indachtig: ‘always walk with a document in your hands’). Desondanks neemt de gewone Vlaming zich voor zich de volgende keer in het stemhokje nog baloriger te gedragen dan dat hij de voorbije 20 jaar al gedaan heeft (al is de karavaan telkens gewoon doorgereden). En hij degradeert als uitsmijter de politiek tot ultieme taboe, tot morele no-go area. ‘Basta. Snap het nu. Ga nu eindelijk allemaal weg’, zei Beppe Grillo na zijn verkiezingsoverwinning tegen de verzamelde Italiaanse politieke klasse.

België is geen land voor zij die week zijn van hart. Gevoelige kijkers wegzappen aub. Zeer veel kabinetsbeleidsmakertjes maar geen beleid. Zeer veel ambtenaren maar slonzige dienstverlening. Zeer veel belastingen maar nog altijd heel veel staatschuld. Zeer veel politici maar geen democratie. ‘Ander onderwerp graag’. (Of ander land. Mentale migratie. Nederland2, BBC2, het zijn ook oplossingen just a click away.) Niet anti-politiek, maar a-politiek in zijn puurste vorm, uit zelfbescherming. Kwestie van what begs belief uit de leefwereld te bannen. Privatisering als oplossing. Geen Provisional IRA of ETA Militar beginnen, maar gewoon zwijgen over politiek. Als je je in Vlaanderen deze dagen politiek druk maakt, ben je niet goed bij je hoofd, of heb je dringend nood aan een hobby. (In Nederland daarentegen is politiek goed, is politiek nodig, en is – ik zeg maar wat, tijdens een praatje in de kroeg – politiek partij kiezen normaal. “Maar jongen, ga dan in Nederland wonen…”, zucht de loftsocialist verveeld.)

Is de stille wraak van de Vlaming – koud opgediend in het stemhokje – eerder een soort zelfbescherming? Een soort zelfbescherming typisch voor de ultieme loser, vers geplukt uit de romans van Brusselmans (‘De man die werk vond’) of de voorstellingen van Wim Helsen (‘Het uur van de prutser’)? Zelfbescherming tegen het verliezen van het laatste greintje zelfrespect dat je nog hebt?

Als voetbalspeler in een caféploegje maakte ik het ook wel eens mee: met 11 tegen 10, en nog verliezen. ‘Vlaanderen is de enige meerderheid die een minderheid is’, schreef Derk-Jan Eppink ooit. Een mep op je muil krijgen en er nog één gaan vragen. De Vlaming verliest al zijn matchen met 11 tegen 10. En volgend weekend moet hij wéér aan de bak in een competitie waarom hij nooit gevraagd heeft. Troostelozer kan de weg door het donker naar huis nauwelijks nog zijn. De Vlaming is zijn hele leven al rijp voor de psychiater.

‘Good times for a change

See the life I’ve had

Can make a good man bad

So for once in my life

Let me get what I want

Lord knows, it would be the first time’

The Smiths, 1984, Please please please let me get what I want

(de auteur is moe van België)

Osceola schreef hier eerder al de bijdrage ‘treinen van schaamte en andere grensgevoelens’.

Deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5 en deel 6 van dit essay verschenen eerder.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Guido Pallemans

Van De Panne tot Opgrimbie: mijmeringen bij 5 jaar Vlaamse federale minderheid (2008-2013)