Niet alles is zwart of wit. Men moet breken met het politiek manicheïsme dat uitgaat van de mening dat men als enige de absolute waarheid in pacht heeft.

In een opmerkelijke ‘Brief aan de leden van het Rassemblement Wallon’ van 1971, heeft François Perin nadrukkelijk gewezen op de drievoudige traditie die onze beschaving vorm heeft gegeven. Christendom, liberalisme en socialisme hebben elk bijgedragen aan de lotsverbetering van de mens. Maar evengoed is het zo dat elk van deze ideologieën, doorgedreven tot in het extreme, de ergste verschrikkingen heeft voortgebracht.

Vandaag dringt zich een meer bezonnen, volwassen benadering op. Hoeveel tijd is er al niet verloren gegaan door de steriele tegenkanting waarin zowel de ene als de andere zich bij momenten inkapselden!

In 1974, na jaren van politiek immobilisme, werd er een aanloop tot regionalisering genomen. Overtuigde Waalse regionalisten, zoals de socialist Jean-Marie Dehousse, hadden er hun steun aan moeten geven. Maar de PS zat toen in de oppositie, en de onderneming stuitte op een boycot. In het Waals Parlement voerde men tot in 1976 de politiek van de lege zitjes. Eens weer aan de macht in 1977 haastte de PS zich om de aangenomen maatregelen ongedaan te maken, en het was nu wachten tot 1980 eer de definitieve regionalisering eindelijk het licht zag in Wallonië en Vlaanderen.

In de oppositie toonden de liberalen zich evengoed onhandelbaar. François Perin doet het verhaal: Gol deed nogal onaangenaam, arrogant zelfs. Alle middelen waren goed om de regering ten val te brengen, dus systematisch neen stemmen, om op die manier samen met de rebellen binnen de CVP de tweederdemeerderheid te doen springen en een crisis uit te lokken.

Gedegouteerd door die onverzettelijkheid nam François Perin op 26 maart 1980 ontslag uit de Senaat, en hekelde daarbij de geborneerde particratie als sectair, partizaan, vooringenomen, met een soms wankele trouw aan het gegeven woord en de eigen handtekening, maar wel zeer bedreven bij het elleboogwerk waarmee ze de staat tot vraatzucht brengt, waardoor deze aan gezag inboet en publiek misprijzen soms wordt uitgelokt.

PS moet nog wat wennen

Vandaag bekritiseert de PS systematisch de sociaaleconomische maatregelen van de regering Michel. Niets deugt in hun ogen.

Maar waar zit dan de schadelijkheid van de maatregel die de patroons vrijstelt van sociale bijdragen voor de eerst aangeworven werkkracht? Philippe Suinen, voormalig administrateur-generaal van Awex [Agence wallonne à l’Exportation, het Waalse exportagentschap vergelijkbaar met Flanders Investment & Trade, het Vlaams Agentschap voor Internationaal Ondernemen. nvdv] en tevens ex-kabinetschef van Elio Di Rupo, erkent zelf dat het een van de beste beslissingen sinds lange tijd was (25 juni 2016, in een interview met La Libre Belgique). Diezelfde man pleitte ook voor een Waals unionisme waarin alle democratische partijen en de sociale partners zich akkoord zouden verklaren met een uitgestippeld pad, bijvoorbeeld tot in 2030.

De parallel met Frankrijk

Mocht ze een dergelijke hervormingsgezinde en constructieve houding aannemen, dan kan de PS zich opnieuw uitvinden. Omdat ze dat naliet is haar Franse zusterpartij vandaag platgewalst. De Franse Kamerverkiezingen hebben volop groen licht gegeven aan Emmanuel Macron. Al voor zijn verkiezing had deze duidelijk uiteengezet welke maatregelen hij wilde nemen, waaronder die om via ordonnanties het Arbeidsrecht aan te passen. Met welke legitimiteit wil Jean-Luc Mélenchon dan vandaag straatprotest uitlokken? In de Assemblée nationale is het, waar hij als verkozene zetelt, dat hij zijn strijd moet voeren! Als hij zijn fractie aanzet om het halfrond te verlaten, dan knaagt hij mee aan de grondvesten van de democratie, waar hij naar eigen zeggen nochtans aan hecht.

Talrijke socialistische militanten vinden dat Elio Di Rupo moet verzaken aan het voorzitterschap van de partij. Het valt niet te ontkennen dat hij in 2005 geen einde heeft kunnen (of willen) maken aan de aberrante praktijken die aan het licht kwamen bij de affaires in Charleroi.

Dertig jaar zo goed als ononderbroken machtsuitoefening in Wallonië heeft de PS ertoe gebracht dit Gewest als haar eigen achtertuin te beschouwen. Alle niveaus van machtsuitoefening werden systematisch bezet. Vandaag zien we daar de nefaste gevolgen van.

Dat een samenleving zoveel tijd nodig heeft om weer recht te krabbelen, wijst op onaangepast beleid. Het Marshallplan, aangenomen in 2005 – en het zou oneerlijk zijn om de gegrondheid ervan te betwisten – is nu aan zijn vierde versie toe. Maar eminente economisten als Guiseppe Pagano (Universiteit van Bergen) en Didier Paquot (Union Wallonne des Entreprises) [vergelijkbaar met Voka. nvdv] stellen vast de beoogde resultaten er niet zijn gekomen. De Waalse werkloosheid mag dan beginnen te dalen, ze blijft dubbel zo hoog als die in Vlaanderen. En het aandeel van de industrie in het Waalse BBP bedraagt maar 14,2 %.

De modaliteiten van het Marshalplan moeten dus herbekeken worden. Dat is ook wat de nieuwe MR-CDH-regering van plan is te doen, met een politiek die op vier pijlers berust: ethische normen, rationalisering van de openbare dienst, budgettaire discipline en ondernemerschap.

Eerder dan door zich wrokkig vast te bijten, zou de PS zich groot tonen door haar steentje bij te dragen tot hervormingen die van aard zijn om Wallonië eindelijk te laten opstaan. Scheldpartijen zijn niet meer op hun plaats. Ideologische waanzin moet wijken voor het algemeen belang.

Luc Van der Kelen in zijn nopjes

Ook voor de CDH ligt het niet zo eenvoudig. Als zij in Wallonië nu met de MR verbonden is, dringt zich dan federaal geen herziening op van de oppositiestrategie?

In een recent stuk, gepubliceerd op de site van Knack, verheugt het de voormalige commentator van Het Laatste Nieuws – en overigens lid van B-plus – Luc Van der Kelen dat de politieke machtsverhoudingen aan het veranderen zijn: (er) groeit een nieuwe centrumrechtse eenheid in het land (…). Dat opende de weg naar een regering-Michel II (…).

Die weddenschap is echter nog lang niet gewonnen. De tijd waarover de nieuwe Waalse regering beschikt is wel erg kort voor er regionale verkiezingen komen. Zal die tijd volstaan om de kiesintenties gevoelig te wijzigen? Want vandaag, als ik even mag herinneren, is het de PTB die met 24,2% op het hoogste schavotje staat.

Vast staat dat een gevoelige verbetering van de situatie in Wallonië, Vlaanderen ertoe zou kunnen brengen ons met andere ogen te bezien. Als het moest toezien hoe het geld tot nog toe door deuren en vensters werd geworpen, dan valt de terughoudendheid te begrijpen om de financiële transfers vol te houden (zeven miljard euro, volgens de jongste studie van de Leuvense Universiteit).

vertaling Marc Vanfraechem

Guiseppe Pagano

Over steriel oppositiespel