Generaal Hans Oster, die een leidende rol speelde in het verzet tegen Hitler, was geen hulpje, maar iemand uit de leiding van de Abwehr, de Duitse contraspionagedienst. In feite fungeerde hij als belangrijkste vertrouweling van admiraal Wilhelm Canaris, de chef van de Abwehr. Zijn laatste rang was die van generaal-majoor. De Abwehr viel onder het toenmalige Duitse ministerie van Oorlog. Emerson Vermaat publiceerde een boeiende biografie van het personage.

In overleg met Canaris stuurde Oster de katholieke advocaat dr. Josef Müller als contactpersoon naar het Vaticaan in Rome en een tweede contactpersoon, Hans Bernd Gisevius, naar het neutrale Zwitserland. Gisevius was ook een protestant en raakte bevriend met Allan Dulles, de OSS-vertegenwoordiger in Bern. De OSS was de voorloper van de CIA.

Een protestants christen

Oster was een tegenstander van Hitler. Maar waar hoorde hij ideologisch thuis? Oster was een protestants christen en vond dat het nazisme antichristelijke en zelfs diabolische trekken vertoonde. Zijn vader was predikant en gaf zijn zoon een strenge, christelijke opvoeding van calvinistische signatuur.

Hans Oster waarschuwde al veel eerder, maar zijn waarschuwingen werden onvoldoende serieus genomen

Wat heeft hem als Duitse generaal bezield om de Nederlandse, Franse en Belgische regering op 9 mei 1940 te waarschuwen? Hans Oster waarschuwde al veel eerder, maar zijn waarschuwingen werden onvoldoende serieus genomen, omdat het offensief tegen het Westen steeds weer werd uitgesteld. De datum die hij doorgaf, klopte dus nooit.

Oster wilde voorkomen dat Hitler steeds meer landen ging bezetten. Eerst Tsjecho-Slowakije, daarna Polen, Denemarken, Noorwegen, Nederland, België en Frankrijk. Denemarken en Noorwegen werden begin april 1941 óók door Oster gewaarschuwd.

Rechtstreeks of via omwegen?

Oster, die goed op de hoogte van Hitlers aanvalsplannen was, deed dat wat Nederland betreft via majoor Hans Sas, destijds de Nederlandse militair attaché in Berlijn, en wat België betreft via kolonel Georges Goethals, toen de militair attaché bij de Belgische ambassade in Berlijn. Het Vaticaan werd door de reeds genoemde Josef Müller ingelicht. Pas toen het te laat was, nam men maatregelen.

Zoals gezegd namen de regeringen van België en Nederland de waarschuwingen van generaal Oster onvoldoende serieus, omdat de aanval op het Westen steeds weer werd uitgesteld. Dat kwam zijn geloofwaardigheid niet ten goede. Pas toen het te laat was, nam men maatregelen. Zo werden op de vroege ochtend van 10 mei 1940 in Zuid-Nederland enkele Maasbruggen opgeblazen. Oster had majoor Sas op 9 mei geadviseerd: ‘Blaas de Maasbruggen op!’

Denemarken geloofde de waarschuwing wel. De Noorse gezantschapsraad Ulrik Stang was op de hand van de nazi’s en deed helemaal niets met Osters waarschuwing. Toch slaagde Noorwegen erin zelfs enkele Duitse oorlogsbodems tot zinken te brengen. De volstrekt weerloze Denen capituleerden al direct.

Werkte Oster voor de Amerikanen?

Osters werkte niet rechtstreeks voor de Amerikanen. Wél had Hans Bernd Gisevius, Osters man in Zwitserland, vriendschap gesloten met Allen Dulles. (Verwar die niet met zijn oudere broer John Foster Dulles, de latere minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten.) Allen Dulles wilde weten hoe sterk het verzet tegen Hitler was en wisselde informatie met Gisevius uit.

Hij stond toen in contact met kolonel Claus Schenk von Stauffenberg, die op 20 juli een mislukte aanslag op Hitler pleegde.

In de zomer van 1944 keerde Gisevius terug naar Berlijn. Hij stond toen in contact met kolonel Claus Schenk von Stauffenberg, die op 20 juli een mislukte aanslag op Hitler pleegde. Dulles redde Gisevius het leven door hem nog net op tijd met valse papieren uit Berlijn te laten ontsnappen.

Ontmaskerd

Generaal Oster werd nog in 1944 door de ‘Geheime Staatspolizei’ (Gestapo) ontmaskerd. Die vonden in zijn persoonlijke kluis tal van geheime stukken over zijn contacten met het Vaticaan en de Britten. Ook ontdekte men dat Oster een actieve rol in het verzet speelde en zelfs betrokken was bij plannen voor mislukte aanslagen op Hitler.

Hans Oster werd in april 1945 ter dood veroordeeld. Op 9 april 1945, enkele dagen voor Amerikaanse troepen het concentratiekamp Flossenbürg bereikten, werd hij daar opgehangen. Een van zijn zonen, Achim Oster (1914-1983), werd na de oorlog generaal in de Bundeswehr.

Hans Bernd Gisevius

Hoe Joods kan Hitler eigenlijk geweest zijn? (1)

‘Opgelet, morgen valt Hitler binnen!’