Het dagblad De Standaard bracht een erg degelijk en goed gedocumenteerd overzicht van het rampjaar 2021. Een groot deel van die terugblik werd gewijd aan de overstromingsramp in het zuiden van het land.

De beide reporters van dienst, H. Debeuckelaere en J. Poppelmonde, lieten een dame aan het woord die zwaar getroffen was door het onheil. Haar halve huis was weggespoeld en haar moeder verdronk in het wassende water. De dame toonde zich bewonderenswaardig sterk: ‘Chez moi, ça va.’ Mensen kunnen verrassend moedig en energiek zijn indien de omstandigheden dit vergen. Dat moet in de loop der tijden in onze genen zijn geslopen, zo niet, dan ware het mensenras al lang uitgestorven.

Solidariteit in ons land: eenrichtingsverkeer

Daarnaast blijven sommigen, ook in volle rampspoed, nog hun gezond verstand hanteren. Zo lieten de reporters een inwoner van Pepinster aan het woord, die onomwonden stelde: ‘Na al die maanden blijf ik nog altijd versteld staan van de solidariteit. Hoeveel mensen kwamen helpen, ook van bij u, in Vlaanderen (…). Ik weet niet of wij hetzelfde zouden doen, mocht zo’n ramp zich in Vlaanderen afspelen.’ De reporters van dienst haastten zich om in hetzelfde artikel eraan toe te voegen dat ze een dergelijke opmerking meerdere malen had gehoord in het rampgebied.

Vlamingen hebben blijkbaar geen federale sociale zekerheid nodig om hun solidariteit te betuigen. Is het jullie ook al opgevallen, beste lezers, hoezeer alle gesprekspartners van middenveldinstanties die zich in het Brusselse onledig houden met samenlevingsopbouw en buurtwerk, Vlamingen zijn? Ik ken niet direct veel Franstaligen die een handje komen toesteken om de grootstedelijke problematiek in pakweg Antwerpen of Gent in goede banen te leiden.

Defederalisering?

Dat heeft allemaal veel weg van eenrichtingsverkeer. In dit verband geef ik jullie een vraagje ter overdenking. Wanneer gaat onze nationale socialezekerheidsregeling gedefederaliseerd worden?

Stop maar met nadenken, want hier volgt het antwoord. De Belgische sociale zekerheid (en met haar de geconsacreerde solidariteit tussen het noorden en het zuiden van dit land) zal worden gesplitst op de dag dat de eerste euro in dat kader van zuid naar noord dreigt te vloeien. De PS zal dan abrupt stoppen met haar traditionele pleidooi voor meer solidariteit. Want wees maar gerust: socialisten zien inderdaad graag geld, maar dat moet dan wel van iemand anders komen.

‘2021: het jaar van de onmacht’

Dat toeterde de online-nieuwssite Newsmonkey, en liet daarbij prominente maar weinig florissante foto’s zien van premier Alexander De Croo en onze minister-president Jan Jambon. Die struise uitspraak over onmacht krijgt slechts zin voor wie beseft wie geviseerd wordt. Dat is alvast niet de PS, want voor hen was het allesbehalve een jaar van te weinig macht.

De Waalse socialisten hebben zowat al hun eisen binnengehaald, en de eerste consequenties ervan gaan zich al snel laten voelen. Het is nu al duidelijk dat binnenkort de transfers van noord naar zuid hogere toppen gaan scheren. Dat is overigens zowat het eerste programmapunt dat de PS nauw aan het hart ligt. Het zal de separatistische partijen in Vlaanderen hopelijk voldoende munitie bezorgen in het kader van de komende federale verkiezingen in 2024. (Maar allicht zullen deze worden vervroegd, want onze pers lijkt het er roerend over eens dat de Vivaldi-coalitie geen lang leven beschoren is. Daarover hebben we het zo dadelijk nog).

De macht

De Newsmonkey-redacteur van dienst schroomde niet de dingen bij naam te noemen:

‘De echte macht: Die zit mathematisch nog steeds aan de Keizerslaan. Systematisch kwam de premier in botsing met zijn belangrijkste regeringspartner, Paul Magnette van de PS. De ruis op die lijn werd zo erg, naarmate 2021 vorderde, dat de PS er niet voor terugschrok om achtereenvolgens te dreigen uit de regering te stappen over hongerstakende sans-papiers; een pensioenhervorming te torpederen (want de PS heeft toch al alles binnen wat ze wilde); in de cruciale begrotingsnacht urenlang de premier (die al naar huis was) te vernederen door een “niet-akkoord” uit te roepen; en een paar weken later de kern 13 uur lang te gijzelen over verplichte vaccinatie in de zorg, nadat in diezelfde kern de PS eerder die week wél al akkoord was gegaan’.

En verder luidt het, op de nieuwssite Business AM van 2 januari, onder het kopje De stoorzender:

‘Zonder daarbij Magnette of Jean-Marc Nollet (Ecolo) als kerstekinderen te omschrijven, wijst de hele Wetstraat toch naar één man, als bron van veel ellende: Georges-Louis Bouchez (MR). De liberale voorzitter stippelt zijn eigen koers uit, en houdt daarbij geen enkele rekening met vijand én vriend. Het ergste slachtoffer van die rücksichtslose aanpak is zonder twijfel de ‘familiegenoot’ Open Vld. Haast elke week herinnerde Bouchez eraan wat het is om “fiere liberaal” te zijn, in dossiers zoals de kernuitstap of de fiscaliteit, terwijl de Vlaamse liberalen er beteuterd op moesten staan kijken. Van een kanseliersbonus is geen sprake, maar tegelijk is er wel de martelbank, met “dank” aan de familie.’

Lippendienst — de noord-zuidtransfers

De hemel weet allicht wat dat allemaal inhoudt voor de nakende federale verkiezingen. Natuurlijk krijg je dan in Vlaanderen een meerderheid N-VA/Vlaams Belang, maar daarmee vorm je nog geen federale regering. Onze Waalse vrienden zullen dan natuurlijk veel lippendienst bewijzen aan hoogverheven principes als progressiviteit, eco-gerichtheid en het belang van het (syndicaal georiënteerde) middenveld.

Maar, beste lezer, laat je niks wijsmaken: het reële probleem voor onze Franstalige landgenoten is het uit elkaar vallen van ons land. (Op zichzelf interesseert dat hun geen zier, maar natuurlijk zou zoiets een halt roepen aan de massale geldstromen van noord naar zuid — en dát is hetgeen hun bekommert overheen alle partijgrenzen.)

De geschiedenis trekt lessen in plaats van wijzelf

Collega Carl Devos deed er in Het Laatste Nieuws van 2021 nog een schepje bovenop: ‘Reset de politiek. Anders stevenen we af op een ruk naar radicalisme in 2024.’ Een ruk naar uitgesproken links (in het zuiden van het land) en het Vlaams Belang (in ons noordelijke deel) zal België alleen maar nog meer onbestuurbaar maken. Prof. Devos heeft gelijk wanneer hij dit in de schoenen schuift van de reguliere politieke partijen. Immers, indien je er niet in slaagt een natie vanuit het midden te behoorlijk aan te sturen, ruiken de extremen een kans. Het weekblad Trends weet al hoe het gaat aflopen: ‘In Europa zal een winter met energietekorten, hoge prijzen en zelfs black-outs de kiezers razend en de politici bang maken’ (aldus Trends van 23 december).

Een klassiek voorbeeld van hetgeen er staat te gebeuren is de Russische Revolutie. Dat was een grootschalige omwenteling in het keizerrijk Rusland tijdens de eerste decennia van de twintigste eeuw (in feite gaat het om een reeks van revoluties). Deze hadden de verdwijning van het tsaristische regime en de oprichting van de Sovjet-Unie, de eerste communistische staat ter wereld, tot gevolg. Bij de Februarirevolutie in 1917 werd de tsaar afgezet en vervangen door de Voorlopige Regering.

Bij een volgende machtsgreep, de Oktoberrevolutie, werd de Voorlopige Regering vervangen door een bolsjewistische (communistische) regering onder leiding van Vladimir Lenin. Hierna brak er een burgeroorlog uit tussen de ‘Roden’ (bolsjewieken/communisten) en de ‘Witten’ (liberalen, mensjewieken, sociaalrevolutionairen en Russische adel) en ‘Zwarten’ (anarchisten van Nestor Machno), die meerdere jaren duurde. Uiteindelijk wonnen de bolsjewieken. Op deze manier had de revolutie de weg vrijgemaakt voor een dictatoriale Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (die later door het leven zou gaan als de USSR).

De democratie

Als een vergelijkbaar voorbeeld geldt de opkomst van Hitler in het Duitsland van de dertiger jaren van vorige eeuw. Toen al was het land een democratie (de Weimarrepubliek).

Zowel in het vooroorlogse Duitsland als in het Rusland vóór de revolutie verwijst men, als verklaring voor de installatie van de daaropvolgende dictatuur, in het algemeen naar de zwakte en het wanbeheer van het toenmalige ‘democratische’ regimes. Een boodschap die in de eerste plaats gericht is aan onze Belgische centrumpartijen: laten we daaruit de nodige lessen trekken.

Heleen Debeuckelaere

Tussen neus en lippen: terloopse opmerkingen van het voorbije trimester