De tweede coronagolf is een feit in België. Al even. Al wat de regering als remedie kon bedenken was een signaal. Maar meer dweilen met de kraan open is geen goed beleid.

Na het Overlegcomité

Na het jongste Overlegcomité wordt de coronapandemie bestreden met het sluiten van alle horeca, geen publiek bij sportevenementen buiten, geen sport binnen, maximum 40 personen bij culturele, religieuze of andere bijeenkomsten. Ook de pretparken zijn gesloten.

Herinnert u zich eind juli? Er was een opflakkering van het coronavirus in — bepaalde wijken van — Antwerpen. Er lagen toen 191 patiënten in de ziekenhuizen in ons land. Dat liep op tot 341 midden augustus. Maar ondertussen had Cathy Berckx, de gouverneur van Antwerpen, drastisch ingegrepen. Er kwam een avondklok in heel de provincie. In de Kempen, waar amper een besmetting was, konden ze er niet om lachen.

Geen tweede golf, wel ingegrepen

Criticasters vonden dat er toen te snel naar te zware maatregelen werd gegrepen. En in de Franstalige pers maakten enkelingen zich vrolijk over de combinatie Antwerpen-corona-burgemeester Bart De Wever en N-VA. Trouwens, in de eerste golf in maart-april 2020 waren er duidelijk meer coronagevallen in Vlaanderen dan in Wallonië.

De realiteit leert dat de cijfers van het aantal opgenomen coronapatiënten in het ziekenhuis nooit meer gedaald zijn onder het niveau van eind juli, toen Antwerpen in lockdown ging. Op 3 september lagen er 209 coronazieken in het ziekenhuis. Het laagste punt in die maand.

Wallonië is ziek

Even vooruitspoelen naar vandaag. De situatie in de Waalse provincies en Brussel is aanzienlijk veel dramatischer dan in Antwerpen in juli. Toch loopt iedereen er nu nog altijd rond. Steven Van Gucht van Sciensano noemde Wallonië de meest getroffen Europese regio. Er zijn 1.413 gevallen per 100 000 inwoners in de voorbije twee weken. Brussel volgt in de Europese regio’s op de tweede plaats met 1.350, gevolgd door een reeks Tsjechische regio’s.

Onze regering neemt geen maatregelen volgens regio. Ze sluit de horeca in het hele land. Als een signaal. Maar een signaal is geen beleid. Eerder een ingreep die onmacht moet camoufleren. De Vlaamse provincie met het hoogste aantal nieuwe besmettingen per 100 000 is Vlaams Brabant, met 855 (alle cijfers: 23 oktober). Speelt de nabijheid van Brussel een rol? Voormalige ‘brandhaard’ Antwerpen — na Vlaams Brabant de hoogste Vlaamse cijfers — komt met 623 aan zowat de helft dus van de Waalse provincie met de laagste cijfers, Luxemburg (1183). Op de kaart van de infectiegraad per 100 000 zie je de taalgrens lopen. Hoe gek dat ook moge klinken.

Sciensano

Incidentie per gemeente (23/10)

We hebben nu wel ministers die met veel empathie en vlekkeloos in beide landstalen communiceren. Maar communicatie is geen beleid. En algemene maatregelen zijn slechte maatregelen. Een maat voor iedereen past meestal voor niemand. Waarom is een gericht beleid niet mogelijk in dit land? Een voetbalmatch op Jan Breydel (325) of Sclessin (1636) is niet hetzelfde.

Coronabarometer

Waarom komt die coronabarometer er niet? Volgens minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) helpt een barometer niet in een storm. Die uitleg klinkt goed, maar slaat nergens op. Noem het een kompas en je hebt het in de storm nodig om op koers te blijven. Als politici zich verstoppen achter metaforen, hebben ze meestal iets te verbergen.

Hoe moeilijk kan het zijn om bepaalde maatregelen te koppelen aan bepaalde cijfers? En waarom zijn de provincies Luik, Henegouwen, Waals-Brabant en Namen en het gewest Brussel niet al twee weken geleden in lockdown gegaan? Of toch minstens de erg getroffen gemeenten? De situatie was er toen ernstig genoeg. Men wist toen al dat de ziekenhuizen in moeilijkheden zouden komen. Waarom is er toen niet plaatselijk gereageerd?

Lokale lockdown

Is de Belgische regering niet in staat om gepaste lokale maatregelen te nemen? Durft ze geen lokale lockdown op te leggen? Het is toch zinvol om vanaf pakweg 1.000 of 1.250 besmettingen per 100.000 automatisch maatregelen op gemeentelijk niveau te laten ingaan. Experts kunnen dat niveau helpen bepalen.

Ongetwijfeld zorgt die lokale aanpak voor problemen. Mensen wonen niet altijd in de gemeente waar ze werken, hun kinderen school lopen, enz. Maar het is nu eenmaal geen gewone situatie. Nu doen we té lang niets, om dan toch maatregelen te nemen, zonder rekening te houden met de lokale context. Dat werkt niet.

Vijf minuten politieke moed

Waarom moet ’Taverne ‘t Hol van Pluto’ in Horebeke (49/100.000, ofwel één besmetting) eigenlijk sluiten? Er is amper corona. En waarom is Butgenbach (4.015/100.000) niet in lockdown? Omdat de politieke moed ontbreekt om dat te doen. Frank Vandenbroucke mag metaforen verzinnen zoveel hij wil.

Een lokale lockdown is een kwestie van politieke wil. Die is er vandaag niet. Hervé Jamar (MR), gouverneur van Luik, durft niet wat Berckx deed in Antwerpen. Net zoals de Brusselse politici blijkbaar niet durven om Brusselse gemeenten die problematisch zijn in lockdown te zetten. Molenbeek bijvoorbeeld (1.991/100.000). Trouwens, alle 19 Brusselse gemeenten scoren boven de 1.100/100.000. Het ligt blijkbaar te gevoelig.

Doe iets

Het lijkt erop dat we nog even met dit virus zullen moeten leven. Er is nood aan een duidelijk kader, zodat de bevolking weet wat er in bepaalde situaties moet gebeuren. Er was tijd van mei tot oktober om dat te regelen. Er was een regering met volheid van bevoegdheid die enkel voor de bestrijding van de epidemie op de been is gebracht.

Als nu de politieke moed ontbreekt om het beest in de ogen te kijken en gepaste lokale maatregelen te nemen, dan staan ons nog veel trieste momenten te wachten. De Wetstraat heeft nood aan de pragmatiek van de Dorpsstraat. Zet de ideologie opzij en doe wat moet gedaan worden. In de Dorpsstraat worden politici daarvoor beloond. Wachten tot je niets anders meer kan dan een volledige lockdown van het hele land is geen beleid. Dat is moeten erkennen dat je als regering faalt.

Hervé Jamar

Goede communicatie over slecht coronabeleid