Hugo Broes is Pier Paolo Pasolini niet. De tweede deed me eerder vanavond het gevecht tegen de slaap verliezen. De eerste houdt me nu, op de kop middernacht, wakker. Een verklarend woord lijkt hier op z’n plaats.

Een mens moet wat met de vakantiemaanden. Bijvoorbeeld wat Italiaanse films bekijken. Dat werd een van mijn projecten voor deze regenovergoten zomerperiode, nadat de roman ‘Het Mussolinikanaal’ van Antonio Pennacchi me vorige week in de sfeer van de laars bracht. Na ‘Kaos’ van de broers Taviani, ‘Rocco e i suoi fratelli’ van Visconti, ‘Ladri di biciclette’ van De Sica, Olmi’s ‘Il Posto’ of ‘Anche libero va bene’ van Rossi Stuart (even van de gelegenheid gebruik maken om enkele tips te geven ten behoeve van wie een filmpje verkiest boven slapeloos gewoel in bed) leek de tijd aangebroken om aan een reeks Pasolini te beginnen. Maar de wijn – geen Italiaanse overigens – bleek bij het avondeten te overvloedig geschonken om ‘i Racconti di Canterbury’ langer dan een half uur aan te kunnen. De dvd speelde al enige tijd het weerkerend liedfragment na het eind van de film toen ik eindelijk de moed vond om de lakens ook daadwerkelijk te gaan opzoeken. En toen speelde Hugo Broes de anti-Pasolini. De slaap wilde niet terugkeren en vandaar dat ik nu achter m’n klavier zit.

Bart Peeters

Het is intussen enkele minuten maandag. Vrijdag stuurde ik De Morgen een stukje op over haatmail (voor wie het niet laten kan, te consulteren), naar aanleiding van de persrel over de stroom kritische mails die Bart Peeters moest doorstaan na een opgemerkt radio-optreden. Behoorlijk correct overgenomen. De titel is van de krant zelf en die zet er een citaat bij waarnaar ik verwees. Onvolledig weliswaar en daardoor een ietwat andere sfeer scheppend.

In spanning wachtte ik de zaterdagkrant af. Niet de geschreven versie, maar de elektronisch omdat daar kan gereageerd worden. Maar mijn stuk bleek niet raadpleegbaar. Dat verzuim maakte de redactie van de online-versie zondag goed. Ik zit nu aan 44 reacties en fiets zo op één dag los in het kielzog van een collega-opinieschrijver die gisteren al te raadplegen was. Een gevoelige snaar betokkeld, zoveel is duidelijk.

Er zijn opinieschrijvers die niet zo van online-reacties houden. Dave Sinardet, om die dan maar te noemen, vertelde ooit op de radio dat hij de redactie van De Standaard had gevraagd de mogelijkheid af te sluiten om op zijn stukken te reageren op internet. Die respons vond Sinardet doorgaans ondermaats en niet gedegen genoeg. De stop er op dus.

Ik schrijf mijn stukjes nu net om daarna van de reacties te kunnen genieten. Niet dat die altijd degelijk en bovenmaats te noemen zijn, maar enig masochisme is een Vlaamsgezinde die zich in het publieke debat mengt uiteraard niet vreemd. En jawel, al het gedoe over haatmail ten spijt, uit de vermaledijde massa stijgen ook zinvolle dingen op.

Groen gelag

Hugo Broes is een van die, voorlopig, vierenveertig reageerders. ‘Een detailke Peter: gelagzalen hé!! Waar ook mag gelachen worden’, gooit hij om 16u21 op het forum. Een zware snee door m’n hart, want ik had het in mijn stuk over, jawel, gelachzalen. Het overkomt me wel meer, dat soort blunders. Af en toe veroorloof ik me zowaar zelfs een dt-fout, terwijl ik het van mijn leerlingen niet kan verdragen. De prijs die een mens betaalt als hij z’n stukken met een rotvaart uit het klavier ramt en het herlezen daarna als een vervelende klus beschouwt.

‘Gelachzalen’, het overkwam me zowaar vroeger al eens. En dan betaalt een mens het gelag. Of was het in dit geval dan toch het (groen) gelach? Ik heb een facebook-vriend die als Hugo Broes door het leven beweert te gaan. Is het dezelfde? Van je fb-vrienden moet je het hebben. Meteen het bewijs dat onlinereacties tegelijkertijd gênant én correct kunnen zijn. Mij kost die onzorgvuldigheid me wellicht enkele uren slapeloosheid. U deelt in de brokken, want leest nu de tekst die daar het gevolg van is.

Zaterdag, toen mijn tekst dus nog niet online was bij De Morgen, mocht ik me al verheugen in twee reacties elders op het wereldwijde web. Een ijverige lezersbriefschrijver van die krant houdt er een blog op na om zijn niet gepubliceerde geschriften toch wereldkundig te maken. Volgens hem zoek ik excuses om de haatcampagne te ondersteunen. Haatcampagne ondersteunen? Ok, het moet gelagzalen zijn, maar schreef ik niet dat… (u leze het stuk gewoon zelf). Ik reageer en de blogger dient me van antwoord.‘En inderdaad je schrijft: “die Vlaamsgezinde ‘deelnemers aan het debat’ (?) die alleen maar voor plaatsvervangende schaamte zorgen.” En op het einde nog: “Mijn afkeer voor hatelijke bijdragen…”. Maar echt verder ga je niet.’

Ik schreef overigens ook dat wie Bart Peeters een ‘vuile nestkakker’ noemt wel een sprekend voorbeeld van haatmail aflevert. Maar het moest explicieter volgens de blogger. Tja… Goed, ik beloof een storting aan kindergeluk, als penitentie voor wat slecht opgevoede idioten die zich ook nog Vlaams-nationalist noemen aan vuiligheid op discussiefora smijten.

De blogger sleurt er Breivik bij, want ik zou zowaar wel eens zieke geesten op soortgelijke ideeën kunnen brengen. Een fijne bijdrage aan het debat, ongetwijfeld.

Midscheeps

Ook pdw reageert op z’n blog ‘striptease’. Voor wie het BV-dom wat minder op de voet volgt; achter pdw gaat Patrick De Witte schuil, columnist, onder meer bij Humo, programmamaker voor televisie en van tijd grapjas van dienst op het scherm. Hem heb ik middels m’n stukje ‘midscheeps geraakt’. Ook de rest van zijn reactie verraadt een bovengemiddelde taalvirtuositeit. Het ding leest vlot weg. Geef toe, een zin als ‘zoals een achteloos van de wijsvinger weg geflikkerde neuskeutel een eik midscheeps kan treffen’, staat als een, ja een eik bijvoorbeeld. Ik dus als de neuskeutel, pdw als de eik. Bescheidenheid siert alleen kleinburgerlijke zielen.

De naam van zijn blog indachtig gaat hij over tot dé striptease, te weten de essentie aan de blik van de lezer blootstellen. Het komt hier zowat op neer. Het is volgens pdw ‘een waarneembaar feit dat, als het om het spitant verwoorden van een bepaald gedachtengoed gaat, de modale Vlaamsnationalist niet erg hoog timmert.’ Wordt hier geen bevolkingsgroep collectief negatief beoordeeld? Opletten pdw, daar bestaat een strafwetgeving over.

Het is geweten dat het Nobelprijscomité voor literatuur elk jaar weer moeite heeft om te kiezen uit het ruime aanbod dat modale tegenstanders van het Vlaams-nationalisme permanent aanvoeren. Blijkt in elk geval dat het woordje ‘paternalisme’ in mijn stuk voor De Morgen nog niet zo misplaatst was.

Enfin, ook volgens dit spitant verwoordend lid van de literaire upper class wil ik de haatmail-producerende onderklasse ‘uit de wind zetten’. Wat ‘ons’ bij dat alles echt frustreert? ‘Schrijvers en columnisten die – sneu voor alle N-VA aanhangers – nu eenmaal eerder ter linkerzijde resideren. Dàt is de pijnlijk stekende eksteroog die de volgelingen van Bart De Wever parten speelt tijdens de Grote Mars Naar Vlaamschen Onafhankelijkheid.’

Pdw maakt hier de klassieke fout om links automatisch tegen Vlaams(ch)gezind te plaatsen en zet zich daarmee vreemd genoeg in hetzelfde denkkader dat menig haatmailproducent hanteert. Maar laten we daar even abstractie van maken. Hoe zou het komen, pdw, dat columnisten vooral ter linkerzijde resideren? Volgens zijn redenering is het duidelijk. Alleen die geprivilegieerden zijn in staat een fatsoenlijke zin neer te poten. Het verhaal van de eik en de neuskeutel. Herkennen we hier geen schoolvoorbeeld van sofisme? Maar het zijn wel Vlaamsgezinden die zich laten opvallen door zelfgenoegzaamheid, toch.

Ik schreef dat er toch wel sprake is van enig onevenwicht in het wereldje van opiniehebbers. Pdw is zo vriendelijk dat bij deze formeel te bevestigen. De verkiezingsuitslagen moeten dan wellicht zijn pijnlijk stekende eksteroog zijn. Och, ieder zijn frustratie.

Publiek terreur

Intussen was het dus zondag geworden en stond het de surfers vrij ondergetekende op het forum van antwoord te dienen. Een kleine bloemlezing.

‘Haatmail wordt wél in hoofdzaak door Vlaams-Nationalisten van VB en NVA gepost. Tel ze maar op de fora van DS, HLN en politics.be. Het is ronduit schandalig dat Peter De Roover dit goedpraat.’ Een buikgevoel verpakt als argument.

‘8 jaar geleden waren fora als politcs.be al geterroriseerd door racistische nationalisten. Het publiek debat was toen nog “fatsoenlijk”. Nu durven ze publiek terreur voeren.’ Daar kan Al Qaida nog een puntje aan zuigen.

‘Wat mij betreft maakt Peter De Roover deel uit van het probleem, niet van de oplossing. Na een jaar van verwensingen, liever Arno achterna, de ‘discussie’ is afgelopen. Bart who?’ Door me uit het publieke debat terug te trekken, kan ik dus echt een wezenlijke bijdrage leveren.

‘Ik wil niet in een bekrompen en conservatief katholiek Vlaanderen wonen.’ Juist en ook erg relevant in dit debat.

‘Nva-ers en ander rechts-radicaal reltuig luiden graag hard de klok, alleen weten ze niet waar de klepel hangt.’

Ik ben aan reactie 21 en dus niet eens halfweg. Hugo Broes was overigens nummer 20. Ik hou er mee op, want ik heb m’n doel bereikt: de slaap is teruggekomen.

Wie de moed heeft alle reacties te lezen, zal zeker overtuigend aangetoond zien dat ondermaatse reacties op fora geen voorrecht zijn van Vlaams-nationalisten.

Wat me er overigens niet van weerhoudt om, snel vooraleer ik van vermoeidheid op mijn klavier stuik, nog maar eens mijn afkeur uit te spreken tegenover al wie zich niet op een fatsoenlijke manier in het debat kan mengen. Vlaams-nationalist of niet.

P.S.: Schrijffouten zijn te wijten aan het gevorderde uur en de onwil van de steller om het zwik nog eens te herlezen. Alleen ezels stoten zich maar een keer aan een steen. Toch bedankt Hugo Broes, al kostte me uw terechtwijzing een halve nacht slaap.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Hugo Broes

Nachtelijke mijmeringen over haatmail