‘My friends, as I have discovered myself, there are no disasters, only opportunities. And, indeed, opportunities for fresh disasters.’

Alexander Boris de Pfeffel Johnson schreef dit in 2004 nadat hij uit het Schaduwkabinet was gekegeld door Michael Howard, de toenmalige leider van de conservatieve oppositie. Johnson had gelogen over een affaire met een medewerkster. Niet de affaire was de partijleider de doorn in het oog, maar dat Johnson loog over zijn gescharrel. Het was de periode waarin het parlementslid in columns schreef over ‘piccaninnies’ – roetmopjes – en over Congolezen met hun ‘watermeloenen glimlach’. In hetzelfde decennium had de Jommekeskop van de partij het over de ‘Papua New Guinea-style orgies of cannibalism and chief-killing’ in de ruziënde Conservative Party. De ambassadeur van het genoemde land kon de vergelijking maar matig smaken.

Elvis, een olijf en drugs

In 2005 was Boris Johnson opvallend eerlijk. Hij gaf toe dat hij de kandidatuur van David Cameron voor het voorzitterschap alleen maar steunde uit ‘eigenbelang’. Want, Johnson geloofde niet dat hij ooit de leiding kon nemen van de partij – en dus kandidaat-premier worden. ‘De kans dat ik PM word is even hoog als de kans dat men Elvis op Mars terugvindt of dat ik reïncarneer als een olijf.’ Tijdens de verkiezingscampagne van dat jaar riposteerde hij een vraag met: ‘Mijn opinie over het gebruik van drugs? Ik ben even vergeten wat ik denk over druggebruik.’ Hij beweerde overigens dat hij niesde toen ze hem ooit cocaïne aanboden. ‘Het kon evengoed glazuursuiker geweest zijn.’

Stenen in de serre

De ‘burkarel’ die hij de voorbije dagen ontketende past in het lange rijtje van Boris-quotes. Hij had het eigenlijk over de nikab in zijn brievenbusvergelijking, maar goed. ‘BoJo’ of ‘Bozza’ doet sinds zijn ontslag als Minister van Buitenlandse Zaken terug waar hij goed in is. Hij schudt heftig aan de blauwe boom in het logo van de Tory’s. ‘Ik gooide die stenen zowat over de tuinmuur en luisterde dan naar die geweldige knal in de serre bij de buren’, zo omschreef hij zelf zijn journalistieke stukken toen hij in de jaren 90 correspondent in Brussel was voor The Daily Telegraph. Ze bevatten vaak feitelijke fouten, maar de stukken hadden ‘een explosief effect’ op de partij. Dat merkte hij niet helemaal onterecht zelf op. Hij schreef in 1996 ook een artikel over het Labour-partijcongres waarin hij een ‘Tottymeter’ introduceerde om de decolletés van de vrouwen te beoordelen. Sja.

Een pittig debat tussen Boris Johnson en Ian Lavery van Labour (juni 2016)

Nu gooit hij zijn stenen opnieuw naar de partijtop. En die reageert heel zenuwachtig. Zijn opmerkingen in zijn Telegraph-column over de nikabdragers dat het brievenbussen en bankrovers lijken, leverden hem een partijtuchtonderzoek op.

Sinds hij aftrad als minister vormt het blonde parlementslid voor Uxbridge en South Ruislip weer een echte bedreiging voor de positie van Theresa May. Toen zij premier werd – kort na het brexitreferendum – was het een strategisch slimme zet van haar om de populaire politicus in de topfunctie te benoemen. Zo hield ze haar grootste vijand dicht tegen de borst. Boris leek op dat moment uit het lood geslagen toen zijn kamp het brexitreferendum won. Alsof hij het zelf nooit verwachtte, en dat is niet geheel onplausibel. Hij gebruikte die campagne volgens tegenstanders vooral om zijn eigen kansen op het premierschap te verhogen. Het draaide geheel anders uit. Boris Johnson deed het – samen met Michael Gove – té goed met zijn rode dubbeldekker.

De plooien tussen David Cameron, die meteen opstapte na de volksraadpleging, en Boris lijken inmiddels gladgestreken. Ze onmoetten elkaar weer aan het begin van deze zomer. De twee ‘old Etonians’ bespraken de definitieve brexitplannen van Theresa May. Ze kwamen overeen dat het hele document ‘het slechtste van twee werelden’ vormt. Tussen Michael Gove – die zowel Cameron als Johnson afviel – en de oud-premier komt het niet meer goed. Over zijn te publiceren memoires werd gelekt dat hij Michael Gove ‘a lunatic’ vindt.

BoJo on the march!

Sinds zijn ‘herwonnen vrijheid’ na zijn ontslag op 9 juli stijgt de populariteit van Johnson binnen de eigen partijrangen weer aanzienlijk. Dat lag al geruime tijd in de touwen. Hij weet als geen ander hoe hij de ‘grassroots’ van de partij moet aanvuren. Intussen stijgt de twijfel bij de Britse bevolking over de gevolgen van een brexit alsmaar. Volgens een onderzoek ziet het ernaar uit dat meer dan honderd kiesdistricten die in 2016 voor Leave stemden, vandaag kiezen om bij de EU te blijven. Niemand is tevreden over de koers die Theresa May vaart. Noch de tegenstanders noch de voorstanders van de brexit steunen haar.

Reporters

Theresa May licht haar brexitplan toe op het buitenverblijf Chequers.

De column waarin ‘BoJo’ de religieuze klederdracht – die hij overigens niet wil verbieden – ridiculiseerde, speelt handig in op het almaar meer opvallende antimoslimsentiment in het land. De betogingen tegen de voorlopige hechtenis van de subversieve Tommy Robinson bewezen de groeiende kracht van dit sentiment. Door het gestarte partijonderzoek tegen de uitspraken van Boris en de eis van premier May om zich te verontschuldigen, heeft Johnson zijn etiket van muilkorfslachtoffer al binnen. Dat een populair komiek als Rowan Atkinson hem steunt, speelt alleen maar in zijn politieke voordeel.

De lezersbrief van Rowan Atkinson in The Times op 10 augustus 2018.

‘A Trumpean coalition’

Intussen vecht aan de overkant van het politieke spectrum de Labourpartij een interne oorlog uit over hun voorzitter Jeremy Corbyn. Die wordt voortdurend gelinkt aan antisemitische en extreemlinkse groeperingen. Het versterkt de angst voor Labour bij veel conservatieve kiezers. De retorische stenen van Boris Johnson kunnen een ‘Trumpean’ coalitie smeden van teleurgestelde eurosceptici die boos zijn op Theresa May, traditionele Tory’s die bang zijn voor een linkse premier Corbyn en de betogende islamcritici die schermen voor ‘free speech’.

Boris Johnson had tijdens de verkiezingen van 2015 alvast een wervend argument om hem te kiezen: ‘Voting Tory will cause your wife to have bigger breasts and increase your chances of owning a BMW M3.’ Wie de politieke carrière van de voormalige burgemeester van Londen overloopt, stelt vast dat de man van mening verandert als van onderbroek. Voor de oorlog in Irak en dan ertegen. Voor de EU, of eigenlijk tegen, maar toch eerder voor om uiteindelijk de frontman van de eurosceptici te worden. Schreef hij als journalist nog stukken waarin hij waarschuwde voor ‘the teaching of homosexuality in schools’, dan wapperde hij als burgemeester met de regenboogvlag. Allemaal in dienst van zijn carrière. Met een duidelijk doel voor ogen.

Hij zit op koers om de sleutels van Downing Street te bemachtigen.

Boris Johnson reageert vooralsnog niet op de kritiek die zijn uitspraken de voorbije dagen losweekten.

Ian Lavery

Boris Johnson mikt op hoogste functie