Zowel een internationale waakhond als militairen ter plaatse bevestigen dat Rusland in Oekraïne het verbod op het gebruik van chemische wapens aan zijn laars lapt. De Russische generaal die begin deze week om het leven kwam bij een spectaculaire aanslag zou volgens Russische media zelfs de ontwikkeling van een coronavaccin postuum op zijn naam mogen schrijven.

Rusland is net als Oekraïne aangesloten bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPWC) met een zetel in Den Haag. De Russische Federatie ondertekende die verbodsconventie van 1993. Toch zijn er volgens het Oekraïense nieuwsmedium pravda.com.ua sinds het begin van de invasie van Oekraïne officieel 4.800 gevallen van het gebruik van chemische wapens door Russische militairen geregistreerd. Altijd dook daarbij de naam van de legerafdeling van Kirillov op.

Topmilitair Igor Kirillov gold als hoofdverantwoordelijke voor de inzet van chemische wapens in de oorlog tegen Oekraïne. De 53-jarige Rus leidde de zogenaamde radiologische, chemische en biologische defensietroepen van Moskou. Om die reden werd hij door het Verenigd Koninkrijk in oktober van dit jaar samen met zijn legeronderdeel en een aantal ‘onderzoeksinstituten’ op de sanctielijst geplaatst. Ook de autoriteiten in Kiev lieten al meermaals weten dat ze Igor Kirillov als hoofdverantwoordelijke zagen voor het gebruik van verboden chemische wapens.

Conventie

De OPWC stuurde onlangs een team naar Oekraïne om een van de vele gevallen te onderzoeken. De organisatie concludeerde dat er in de buurt van Dnipro op 20 september 2024 verboden CS-gas – ook bekend als traangas – werd gebruikt door Russische militairen. ‘Tijdens de missie verzamelde het team van deskundigen van het Technisch Secretariaat documentatie, digitale bestanden en getuigenissen uit eerste hand, en ontving het drie monsters die door Oekraïne waren verzameld: een granaatscherf en twee bodemmonsters uit een loopgraaf’, aldus het officiële rapport.

Ook afzonderlijke militairen van het Oekraïense leger bevestigen tegenover Doorbraak dat er verboden wapens worden ingezet door de Russen. Aleksandr – codenaam Fortuna – is stafchef van het Russische vrijwilligerskorps dat aan de kant van Oekraïne vecht. Hij verklaarde dat zijn eenheid twee jaar geleden voor het eerst werd aangevallen door drones die traangasgranaten lieten vallen. ‘Het meeste waaide gewoon weg. Het was zoals ze altijd werken: chaotisch en in het wilde weg. De schade was uiteindelijk nihil. Maar feit is dat er chemische wapens door de Kremlintroepen worden gebruikt.’

‘Ik kan bevestigen dat ik op de Russische posities granaten met chloorpicrine heb geobserveerd’

Alex Kraev is officier bij de Oekraïense landmacht. Als aanvoerder van een verkennerspeloton maakt ook hij kennis met de Russische aanpak. ‘Ik heb het nooit rechtstreeks in mijn gezicht gekregen. Maar ik kan bevestigen dat ik op de Russische posities granaten met chloorpicrine heb geobserveerd. En ik kan getuigen dat er meermaals chemisch gas tegen mijn ondergeschikten is ingezet op verschillende locaties. Ook de eenheid van mijn jongere broer is meerdere malen met chemische wapens bestookt.’

Corona

Russische media sturen de activiteiten van de generaal — die op 17 december uit de weg werd geruimd door een spectaculaire aanslag — en zijn ‘radiologische, chemische en biologische defensietroepen’ intussen in een compleet andere richting. Het nieuwsmedium hibiny.ru schrijft: ‘Igor Kirillov en zijn ondergeschikte specialisten leverden een indrukwekkende bijdrage aan de ontwikkeling van het coronavaccin… Ook riep de generaal op om de biolaboratoria in Oekraïne eindelijk aan te pakken. Hij bewees de betrokkenheid van de westerse bondgenoten van Kiev en in het bijzonder van de Verenigde Staten bij de oprichting en werking ervan.’

Russische journalisten wisten de voorbije dagen al snel te melden dat de dader zou zijn gearresteerd. Het gaat om een 30-jarige Oezbeek. Tijdens het verhoor zou de man hebben verklaard dat hij was gerekruteerd door de Oekraïense geheime dienst. Voor zijn diensten zou hij 100.000 dollar hebben gekregen. Russische journalisten voegden eraan toe dat de Oezbeek als extra bonus emigratie naar de Europese Unie in het vooruitzicht was gesteld.

Tijdens een vraaggesprek reageerde ook de Russische president Vladimir Poetin persoonlijk op de aanslag. ‘Deze moord betekent dat onze geheime diensten de plank hebben misgeslagen. We moeten hun werk verbeteren en niet toestaan dat ze nog eens zulke ernstige steken laten vallen.’ Over de specifieke werkzaamheden van de gedode generaal liet de Russische leider niets los. Officieel strijdt Vladimir Poetin namelijk al zeer lang tegen het gebruik van chemische wapens. In 2017 verklaarde hij zelfs alle Russische voorraden aan chemische wapens te hebben vernietigd.

Igor Kirillov

Zet Rusland in Oekraïne ook chemische wapens in?