De Nederlandse overheid gaf de Hertogin Hedwigepolder terug aan de ‘natuur’. Dat moest van de Europese Commissie als compensatie voor de uitdieping van de Westerschelde. Natuurverenigingen voerden jaren campagne om dat af te dwingen. Nu het zover is klagen diezelfde natuuractivisten over PFAS-vervuiling die met Scheldewater in de ontpolderde gebieden stroomt. En de lokale bewoners? Die zijn nog bozer dan vòòr de geplande ontpoldering.

In Zeeuws-Vlaanderen is weer veel te doen rond de beruchte Hedwigepolder. De polder die teruggeven werd aan de rivier en de zee als natuurcompensatie voor het uitdiepen van de Westerschelde. Jarenlang beroerde die ontpoldering de gemoederen. Nu de dijk is doorgestoken en de polder ontpolderd, blijkt wat een miskleun dat groene symboolbeleid wel is.

Regio van overstromingen

De tegenstanders van dat ideologisch en vooral symbolisch natuurherstel waren steeds de boeren. De landbouwers en een deel van de milieubeweging die lang voorstander waren van het doorsteken van de dijken verenigen zich nu. Dat blijkt een nachtmerrie voor de lokale politici die eigenlijk zoals elke Zeeuw het nut niet inzagen om land te laten verzilten en verwilderen. Na eeuwen zwoegen hadden de Zeeuwen hun polders aan het water onttrokken en vruchtbaar gemaakt. Vaak moesten ze opnieuw beginnen na een stormvloed of het blank zetten in oorlogstijden. Een regio getekend door overstromingen was echt geen fan van het concept ‘ontpoldering’.

De opgedrongen ‘inundatie’ van de landbouwpolder ligt de gemeente en haar inwoners nog steeds zwaar op de maag. ‘Een mooie, buitengewoon vruchtbare polder met weilanden, akkers, bomen, waterpartijen en echte natuur is omgevormd tot één grote blubberbak.’ Tot overmaat van ramp volgens de inwoners een blubberbak met vervuiling uit de Schelde. Vooral de door actiegroepen ingegeven paniek rond PFAS zoals in het nabijgelegen Zwijndrecht zorgde voor extra woede.

Een woning in de Hedwigepolder vlak voor de ontpoldering.

Boze brief

De lokale politici moeten puinruimen. De gemeente Hulst schreef daarom een boze brief naar de minister in de Nederlandse hoofdstad ’s-Gravenhage (Den Haag). De minister van natuur en stikstof (sic) Christianne van der Wal is kop van jut. De Hulsterse schepenen beschreven hun brief als een ‘brief van afkeuring, dan wel treurnis’. De Hulsterse politiek hekelde de Haagse arrogantie. Hoewel de brief dateert van eind november, lekte die nu pas uit. Maar het stadsbestuur wil de volledige inhoud niet vrijgeven.

Na jarenlange strijd van de Zeeuwen tegen de ontpoldering was afgelopen najaar het verzet weer opgelaaid. De laatste werken waren nog bezig. Alle bomen, schuilplaatsen voor dieren enzovoort waren al verwijderd, maar Rijkswaterstaat en de aannemers waren nog bezig met testen en afgraven van de dijken.

PFAS

Toen in Vlaanderen bleek dat het Scheldewater met PFAS vervuild was trokken de Zeeuwen opnieuw aan de alarmbel en eisten het opschorten van de ontpoldering, omdat anders dat vervuilde water de polder zou vullen en de vervuiling daar achterlaten. Een rare redenering want wanneer een polder teruggeven wordt aan de getijden vormt ie deel van de rivier en dus ook van de vervuiling van de rivier. Een deel van de natuurbeweging bleek plots minder voorstander van natuurherstel door het nieuwe toverwoord PFAS.

De Hulsterse burgemeester Ilona Jense en het complete gemeentebestuur fulmineerden in de brief dat ze met een ‘gevoel van onvrede en onbehagen hebben moeten toezien hoe verontreinigd water van de Westerschelde is toegelaten tot de Hertogin Hedwigepolder’. De burgemeester somde de verschillende irritaties bij haar inwoners nog eens op: ‘Voor u betekent dit waarschijnlijk niets meer dan het afsluiten van een langjarig dossier. Voor de gemeente Hulst en inwoners betekent dit opnieuw een verovering van het water op het land en een leven met onzekerheid aangaande de gezondheid, omdat met PFAS verontreinigd water de bodem van onze polder zal vervuilen.’

Weinig respect

De voormalige polder die eigendom was van een zeer rijke Belgische eigenaar wordt sedert november overspoeld door hoog water op de Schelde. Het rooien van de oude bomen rond de polder en het vernielen van alle landschapsdelen was een machtsontplooiing. De weigering om te wachten verliep volgens het gemeentebestuur ondemocratisch. ‘De hele procedure getuigt van weinig respect en empathie met de gevoelens en belangen van onze gemeente’, luidde het op Omroep Zeeland. Het vertrouwen van Hulst in de rijksoverheid zou ’tot een absoluut dieptepunt’ zijn gedaald.

Daarbij komt ook dat vijf Zeeuwse gemeenten graag een bevolkingsonderzoek lieten doen naar de blootstelling aan chemische stoffen zoals PFAS. In Den Haag wou men die kosten niet maken. Volgens de gezondheidsdienst voor Zeeland was zo’n onderzoek zinloos en droeg het niks bij aan de volksgezondheid.

‘Overzeeuwse gebieden’

Omdat in het Vlaamse Zwijndrecht wel zo’n onderzoek plaatsvond, voelen veel Zeeuwen zich verongelijkt. Zo erg dat ze beweren dat het grondgebied langs de linkeroever van de Schelde (dus geografisch deel van Vlaanderen en niet van Zeeland) wordt benadeeld: ‘De Overzeeuwse gebiedsdelen zijn kennelijk niet belangrijk genoeg om hier over na te denken.’ Zeeuws-Vlaanderen is dus blijkbaar geen volwaardig deel van de Provincie Zeeland of zelfs van het Koninkrijk der Nederlanden.

Die opstandigheid tegen Den Haag is niks nieuws. De brief is de zoveelste in een hele reeks. Het oude Vlaamse vestingstadje Hulst voerde al tal van gerechtelijke procedures tegen de centrale overheid. De harde woorden waren dan ook niet van de lucht. De minister speelt ‘willens en wetens’ met de gezondheid van mensen volgens het gemeentebestuur. ‘Europese belangen prevaleren boven de belangen van de eigen bevolking.’

Ilona Jense

Ontpoldering zorgt niet voor natuurherstel, maar voor vervuilde blubberbak