Een grote schoonmaak van de natuur. Zo kan men de jaarlijkse herfst- en winterstormen kwalificeren. Dode takken vallen af, zwakke bomen sneuvelen. Midden vorige week was het weer zover, toen de storm Ciarán onze kontreien aandeed.

Ciarán is een Ierse jongensnaam. Vroeger kregen die stormen vrouwennamen, maar dat werd opeens te seksistisch bevonden. Vrouwen, furies, femme fatale, wispelturigheid, dat soort associaties. Nu heerst het genderevenwicht, en wisselen we m/v af. Tot ook de non-binairen zullen beginnen pruttelen en zich achtergesteld voelen. Een genderneutrale storm mag ook wel eens wat schade veroorzaken, mijn gedacht.

De protocollen

/media-credit Burgemeester Mathias De Clercq en zijn vijf eerste schepenen: allemaal op herfstvakantie.

Soit, Ciarán eiste in Vlaanderen twee dodelijke slachtoffers, die allebei in Gent vielen. Een vijfjarig kind op een stedelijk speelplein, en een Duitse toeriste in het Citadelpark, beiden door een neervallende tak getroffen. Meteen riep dat vragen op. Toeval? Of nalatigheid van het stadsbestuur? De stad Antwerpen sloot woensdagavond al de parken, donderdagochtend de begraafplaatsen. De code oranje (‘kans op schade en lichamelijk letsel’) werd door het Nationaal Crisiscentrum donderdagochtend doorgegeven, maar de stad Gent beperkte zich tot het rondsturen van waarschuwingen op de sociale media. Kwart voor twaalf, een uur nadat het eerste slachtoffer al was gevallen.

Waarnemend burgemeester Isabelle Heyndrickx benadrukt dat de ‘protocollen gerespecteerd werden’. Dat is een normale reactie van een politica die persoonlijke schade wil vermijden. Alles gebeurde volgens het boekje. Euh… Isabelle wie? Wel, een groot deel van het stadsbestuur was vorige week op vakantie. Burgemeester Mathias De Clercq plus de vijf eerste schepenen (waaronder Filip Watteeuw/Groen, bevoegd voor publieke ruimtes) zodat de zesde in de rij, Isabelle Heyndrickx (CD&V), de eer genoot om ook eens waarnemend burgemeester te zijn. Helaas op het verkeerde moment.

Natuurlijk mag iedereen wel eens een pauze nemen. Maar in Gent doen ze het wel tous ensemble. Het is alsof in een groot bedrijf zowat iedereen, die de boel operationeel draaiend houdt, tegelijk op vakantie zou gaan en het overlaat aan vervangers. Als er dan iets fout loopt… Is die collectieve vakantie-uittocht ook geen vorm van slecht bestuur, of op zijn minst nonchalant omgaan met het ambt dat men van de burger toevertrouwd kreeg, en waar een mooi salaris tegenover staat?

Te warme douches

/media-credit Frans Timmermans: ‘klimaatdoden’ zijn onze schuld.

Men kan over de zin en onzin van die gevarencodes discussiëren. Ze kunnen gezien worden als aspecten van goed bestuur en de zorgplicht van de overheid. Anderzijds creëren ze ook angst- en onveiligheidsgevoelens in een wereld waar het individu zich moet schikken naar de directieven van de controlestaat. Tegelijk zouden ze mensen afleren om zelf gevaar in te schatten. Want wat doet zo’n wandelaarster in een park als het toch al fameus aan het stormen is? Was dat vroeger geen kwestie van gewoon gezond verstand?

Voor de Groenen zit het echter nog anders in mekaar. En dan kijken we weer naar schepen Filip Watteeuw, afwezig vorige week, en naast de burgemeester politiek verantwoordelijk voor de gebrekkige noodmaatregelen. Ook groene schepen van Jeugd Hafsa El-Bazioui, verantwoordelijk voor de speelpleinwerking, wast haar handen in onschuld. Alle protocollen gevolgd. Vrijdag, de dag nadien, werd er vanuit Groen gecommuniceerd dat deze storm gelinkt moet worden aan de klimaatverandering. En daar hebben wij allemaal schuld aan: als we met warm water willen douchen, als er geen elektrische auto voor onze deur staat, of als we een vliegvakantie boeken naar Malaga.

Deze verschuiving van politieke verantwoordelijkheid naar collectieve schuld is een essentieel kenmerk van de kakistocratie. Toen deze zomer storm Poly in Europa passeerde, en in Nederland één (1) dode veroorzaakte door een omvallende boom, gewaagde gewezen eurocommissaris Frans Timmermans meteen van een ‘klimaatdode’. Wetenschappers wezen hem op de onzin van zijn bewering. Ook het Koninklijk Nederlands Meteorlogisch Instituut (tegenhanger van onze KMI) was duidelijk: bij herfst- en winterstormen speelt de opwarming van de aarde geen rol van betekenis. Wel worden de winters natter.

Maar het fake bericht van Timmermans deed ondertussen de ronde. De storm was het gevolg van de opwarming van de aarde, waar u en ik voor opdraaien. Ergo: als er een boom op u valt, dan is het uw eigen schuld, dikke bult. Meer nog: in Gent hoeven ze die parken helemaal niet af te sluiten, want burgers mogen wel eens een tak op hun hoofd krijgen om te beseffen dat ze niet zonder zonde zijn.

‘Antipolitiek gewauwel’

/media-credit Peter Casteels: de nar van dienst bij Knack.

Twee vliegen in één klap: het bestuur ontlast zich van een hoop verantwoordelijkheid, de burger wordt met een schuldcomplex opgezadeld en mag zich bezinnen over zijn zondig bestaan. Neen, ik zeg niet dat Watteeuw opzettelijk dat park open laat bij storm, in de hoop dat iemand zo’n tak op zijn kop krijgt, en de goegemeente van klimaatschaamte in de grond kruipt. Toch is de politieke dekking door het Groen-hoofdkwartier opmerkelijk, en ligt de link met het Timmermans-verhaal voor de hand. Het zou me overigens echt benieuwen, hoeveel lieden van die progressieve Gentse bestuursploeg vorige week in een vliegtuig hebben gezeten teneinde hun voetafdruk op peil te houden.

Ondertussen heeft ook ene Peter Casteels, Knack-redacteur, een oplossing gevonden voor het gezever rond politieke verantwoordelijkheid, en ik heb zo’n groen vermoeden tot welke politieke club deze journalist behoort. Het is het ei van Colombus: Casteels vindt dat ‘domme’ mensen het stemrecht moet ontnomen worden. Uit hun stinkende bek komt toch maar ‘antipolitiek gewauwel’ (sic), en in het stemhokje ‘slaan ze er maar een slag naar’.

Een stemverbod voor ‘politiek onbekwamen’ zou wel eens dé oplossing kunnen zijn voor alle gemor en burgerlijk ongenoegen. Meteen hebben we een perfecte democratie en lezen we allemaal alleen nog Knack. Je denkt even dat het satire is, zoals die keer toen Casteels voorstelde om elke Delhaize-klant uit te sluiten van een energiepremie omdat daar teveel spotjes hangen, maar ik heb hem gecontacteerd en het is wel degelijk allemaal heel serieus bedoeld.

In die zin zou het me zelfs niet verbazen dat morgen dezelfde perskaartjournalist oppert dat lieden, die bij stormweer een tak op hun dak of auto krijgen, moeten uitgesloten worden van de verzekering omdat ze thuis te warme douches nemen. Ik geef het maar mee. In het besef dat ik met dit ‘anti-politiek gewauwel’ mijn kansen op stemrecht niet vergroot. Dju.

Isabelle Heyndrickx

Twee Gentse stormslachtoffers… En het is uw schuld!